سازند آب دراز(تورونین تا کنیاسین)
در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ شامل دو رخساره متفاوت است: در خاور جاده درگز_قوچان شامل شیل خاکستری روشن تناوبی از سنگ آهک گچی 2- در باختر جاده درگز_قوچان تنها از نوع سنگ آهک گچی_مارنی همگن است روزنه داران ، آمونیت ، اینوسراموس و خارپوست از سنگواره های شاخص سازند آب دراز است مرز زیرین ناپیوسته و مرز بالایی با سازند آب تلخ تدریجی و گاهی ناپیوسته با ردیف های جوان تر کرتاسه بالا است

aberration

کج نمایی ، انحراف ، عدم انطباق کانونی

ablation

فرساب ، بادکند ، کندن وحمل مواد ، ریشه کنی ، ساییدگی ، قطع ، قطع عضوی از بدن
همه فرایند های که باعث جدا شدن برف و یخ از یخسارها ، یخ های شناور یا پوشش های برفی می شود این فرایند ها شامل ذوب شدگی ، تبخیر (تصعید) فرسایش بادی و یخرست می باشد گاهی اوقات یخرست ها یا فرساب ها ممکن است به پدیده های سطحی محدود شود مترادف : الف انباشتگی ب مقداری برف و یخ حرکت کرده توسط نیروهای فرساینده ، قطع عضوی از بدن همه فرایند های که باعث جدا شدن برف و یخ از یخسارها

abrasion

سایش ، سایش
ساییده و خراشیده شدن سطح سنگ به وسیله اصطکاک یا ذرات سنگی که توسط آب ، باد یا یخ حمل می شود ، سایش ساییده و خراشیده شدن سطح سنگ به وسیله اصطکاک یا ذرات سنگی که توسط آب

absopption

جذب

absorption

جذب

abtalkh formation

سازند شیلی آب تلخ(سانتونین میانی و ماستریشتین پیشین)
شامل شیل آهکی به رنگ خاکستری مایل به آبی و کمی مارن در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است در بُرش الگو ، همبری سازند با سازند پایینی (آب دراز) و سازند بالایی (نیزار) هم شیب و تدریجی است

accelerated erosion

فرسایش تشدیدی

acceleration

شتاب ، تندی ، سرعت ، تسریع ، تعجیل

acclimation

اقلیم پذیری ، اعتیاد به آب و هوای جدید ، سازش ، بوم پذیری
سازش خوگرفتن و عادت کردن به آب و هوای غیرعادی ، بوم پذیری سازش خوگرفتن و عادت کردن به آب و هوای غیرعادی

acclimatization

سازش

acclimization

سازش
خو گرفتن وعادت کردن با آب وهوای یک محیط عادت کردن فردی به محیط جغرافیای غیر عادی ، سازش خو گرفتن وعادت کردن با آب وهوای یک محیط عادت کردن فردی به محیط جغرافیای غیر عادی

accommodation

جایابی

accretion

فزون بخشی ، به هم پیوستگی ، عمل رسوب ، تجمع ذرات ، جمع شدگی ، چسبندگی ، نمو ، افزایش

accumulation

انباشتگی ، جمع آوری ، توده ، ذخیره ، تجمع یافتگی
حجمی از مواد جابجا شده که بالای سطح اولیه زمین تجمع یافته است ، تجمع یافتگی حجمی از مواد جابجا شده که بالای سطح اولیه زمین تجمع یافته است

acetylation

ورود ریشه(-ch3)در ترکیب استیل دار کردن

acid deposition

بارش اسیدی ، باران اسیدی ، به مخلوط رطوبت و نهشته خشک (مواد رسوبی) از اتمسفر دارای مقدار بیش از حد نرمال اسیدهای نیتریک و سولفوریک

acidic precipitation

بارش اسیدی

acidification

اسیدسازی

acouisition

اکتساب

activation

فعال کننده

acute myocardial infarction

حمله شدید قلبی از بین رفتن عضله قلب در نتیجه نرسیدن خون به آن

adaiyah formation

سازند عدایــه(لیاس پسین)
از واحد های سنگ چینــه ای ژوراسیک ناحیه لرستان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است سازندی انیدریتی در تناوب با دولومیت و سنگ های تیره رنگ است مرز بالایی آن با سازند موس تدریجی و همساز و در پایین با شیل ها و سنگ آهک های خاکستری تیره ، با سن نامشخص همبر است

adaptation

سازگاری ، انطباق
روندی که بر اساس آن ، فرد یا گروه ، امکان ادامه کار و زندگی در یک محیط خاص را می یابد ، انطباق روندی که بر اساس آن

adaptive radiation

پرتوش سازگار ، تطابق تشعشعی

adhesion

کشش سطحی ، دگرچسبی

adsorption

جذب سطحی ، کشش یون ها یا ترکیبات به طرف یک سطح جامد

advection

جریان توده ای ، همرفت افقی ، جابجایی افقی

aeolian vibration

لرزش بادی(در اثر باد) ؛ جنبش تناوبی(دوره مند)
یک رسانا در اثر باد که در بیشتر موارد در یک سطح عمودی ، پدیدار می شود ، فرکانس (بسامد)آن به طور نسبی بالا است ، در ردیف ده تا دها هرتز ، و دامنه ی آن کوچک در حد قطر رسانا(هادی)می باشد ، لرزش بادی(در اثر باد) ؛ جنبش تناوبی(دوره مند) یک رسانا در اثر باد که در بیشتر موارد در یک سطح عمودی

aeration

تهویه ، هواگیری ، هوادهی
برای تامین اکسیژن لازم جهت تنفس کارگران درون معدن ، رقیق کردن گازهای حاصل ازآتشباری ورقیق کردن گازهای قابل اشتعال لازم است که هوای درون معدن دایماً تعویض گردد به جریان انداختن هوادرقسمتهای مختلف معدن به نام تهویه موسوم است ، هوادهی برای تامین اکسیژن لازم جهت تنفس کارگران درون معدن

aeration irrigation

آبیاری برای تهویه خاک

aerial triangulation

مثلث بندی هوایی aerial exposure index راهنمای عکسبرداری هوایی

aero triangulation

مثلث بندی هوایی
فرآیندی توسعه شبکه ای از مکانهایی افقی ویا عمودی ازروی گروهی از مکانهای شناسایی شده که با استفاده از اندازه گیریهای مستقیم یا غیر مستقیم واز روی عکسهای هوایی ومحاسبات ریاضیاتی انجام می شود ، مثلث بندی هوایی فرآیندی توسعه شبکه ای از مکانهایی افقی ویا عمودی ازروی گروهی از مکانهای شناسایی شده که با استفاده از اندازه گیریهای مستقیم یا غیر مستقیم واز روی عکسهای هوایی ومحاسبات ریاضیاتی انجام می شود

aerobic digestion

هضم هوازی

affine transformation

تبدیل مستوی ، تبدیل آفین ، تبدیل همگر
قبل از هر نوع تحلیلی ، ضروری است تا پس از رقومی کردن داده های فضایی ، آنها را از مختصات رقومی کننده به مختصات دنیای واقعی تبدیل نماییم این روش مختصات رقومی گر را از طریق معادلات xa+bx+cy و yd+ex+fy به مختصات کارتزین تبدیل می کند ، تبدیل همگر قبل از هر نوع تحلیلی

affine transfrmation

ترکیبی از تغییر شکلهای خطی به همراه انتقال ، ثابت اساسی هر تغییر شکل پیوسته (affine) وجود نقطه بر روی خط است

afforestation

احداث جنگل ، جنگل سازی

afforstation

جنگل کاری

age/sex/location (asl)|asl|asl|age|sex|location

سن/ جنس /مکان

age-distribution

توزیع سنی
توزیع افراد یک جامعه بر اساس سن که از آن هرم جمعیت به دست می آید ، توزیع سنی توزیع افراد یک جامعه بر اساس سن که از آن هرم جمعیت به دست می آید

age-specific eruption rate|age-specific eruption|age-specific eruption

آهنگ فوران خاص سن مشخص

agglomeration

انباشتگی ، تراکم ، توده ، انبار ، کلوخه شدن

agglutination

هم چسبی
مترادفی برای سیمانی شدن رسوبی ، خصوصا در رابطه با سنگ های درشت دانه مانند برش یا کنگلو مرا ، هم چسبی مترادفی برای سیمانی شدن رسوبی

aggradation

سطح‌زایی

aggredation

انباشتگی ، تهنشینی ، آبرفت گذاری ، شن گرفتگی ، ماسه گرفتگی ، نمو رسوبی

aggregate polarization

قطبی شدن آگرگات
در نور شناسی کانی ها ( هندسه نوری کانی ) ، الگوی دیده شده بین نیکل های متقاطع در یک بلور آگرگات ریز دانه ، تشکیل شده از رنگ های تداخلی متناوب دانه هایی با جهت گیری متنوع حضورت قطبی شدن آگرگات ممکن است بیان گر یک ماده بلوری باشد ، که در نور عادی به صورت بی شکل دیده می شود ، قطبی شدن آگرگات در نور شناسی کانی ها ( هندسه نوری کانی )

aggregation

تشکیل خاکدانه ، گردآمدگی
فرآیندی است که باعث تجمع ذرات بسیار ریز خاکستر آتشفشانی یا غبار زبانه های آتشفشانی در آتمسفر شده و باعث تشکیل ذرات بزرگتری می شود
فرآیندی از گروهبندی دادههای مشخص (خصوصیتها و یا دادههای فضایی)
مجموعه دادههای مجتمع نسبت به مجموعه دادههای ورودی تعداد کمتری عناصر ، گردآمدگی فرآیندی است که باعث تجمع ذرات بسیار ریز خاکستر آتشفشانی یا غبار زبانه های آتشفشانی در آتمسفر شده و باعث تشکیل ذرات بزرگتری می شود فرآیندی از گروهبندی دادههای مشخص (خصوصیتها و یا دادههای فضایی) مجموعه دادههای مجتمع نسبت به مجموعه دادههای ورودی تعداد کمتری عناصر

aggressive intrusion

گدازه رانی پر فشار
تزریق قهری (فشاری ) ، گدازه رانی پر فشار تزریق قهری (فشاری )

agha jari formation

سازند آواری آغاجاری (فارس بالایی) (میوسن بالایی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد در گذشته به نام‌های طبقه آبی ، طبقات دارای پکتن واسلی ، طبقات سُرخ رنگ و فارس بالایی نامیده می‌شد شامل توالی ستبری از نهشته ‌های آواری سرخ‌رنگ و همزمان با کوهزایی است در فارس ساحلی و جزیره قشم ویژگی‌های دریایی دارد مرز بالایی آغاجاری ، با و یا بدون بخش لهبری با سازند کنگلومرای بختیاری است که گاه تدریجی و هم‌شیب و گاه ناگهانی و دگرشیب است
عضو آواری لَـهبَری:در خوزستان و جنوب باختری لرستان یافت می شود بُرش الگوی آن در تنگ تکاب شامل توالی همگنی از مارن‌های سیلتی و سیلت سنگ ، به رنگ نخودی تا خاکی است

agitation

هم زنش ، همزدن

agregation

جلوگیری از دانه دانه شدن وخاکدانه شدن ذرات کلوئیدی خاک

agricultural pollution

آلودگی کشاورزی

air admission

ورود هوا- دمش هوا

air conditioning & refrigeration (ari)|ari|ari|air conditioning & refrigeration

استاندارد برودت و تهویه هوا

air pollution

آلودگی هوا

air-line correction

تصحیح هوائی

aitamir formation

سازند آواری آیتامیر یا آتامیر ( آپتین پسین_سنومانین میانی)
بخش پایینی ماسه سنگ با ریخت شناسی برجسته و بخش بالایی شیل است گلوکونیت فراوان دارد مرز زیرین با سازند سنگانه تدریجی و مرز بالایی همواره فرسایشی و نشانگر خشکی زایی اوایل کرتاسه پسین پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است

aitoffs projection

سیستم تصویر آیتوف
سیستم تصویر ناحیه مساوی یا همولاگرافیک که در آن تمامی سطح زمین در روی یک بیضی نمایش داده شده است توده های خشکی نزدیک به مرکز نقشه شکل بالنسبه صحیحی دارند اما آنها که نزدیک به حواشی شرقی و غربی هستند به طرز قابل ملاحظه ای کج شده اند ، سیستم تصویر آیتوف سیستم تصویر ناحیه مساوی یا همولاگرافیک که در آن تمامی سطح زمین در روی یک بیضی نمایش داده شده است توده های خشکی نزدیک به مرکز نقشه شکل بالنسبه صحیحی دارند اما آنها که نزدیک به حواشی شرقی و غربی هستند به طرز قابل ملاحظه ای کج شده اند

akchagyl formation

سازند آقچه گیل(پلیوسن بالایی)
معرف نهشته های دریایی که برش الگوی آن در خاور دریای خزر ، در شبه جزیره ترکمن باشی ، متشکل از سنگ آهک ، مارن ، رُس و ماسه به رنگ خاکستری متمایل به سفید است که به طور هم شیب بر روی سازند چلکن و در زیر سازند آپشرون قرار دارد
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

alam formation

سازند علم (تریاس پایین-میانی)
جزء گروه نخلک در پهنه رسوبی ساختاری ایران مرکزی است با 873 متر ستبرا ، به طور کامل دریایی و دارای آمونوییدهای فراوان است به 13 واحد سنگی و 33 محدوده سنگی تقسیم وتوصیف شده است سن این سازند بر اساس آمونوئیدای شناسائی شده در آن توسط (tozer ، 1972) تعیین شده است رخساره های سنگی این سازند را می توان به دو دسته آلی تقسیم نمود: 1- رخساره های کربناته و آواری قاعده سازند علم 2- رخساره های آواری عمدتاً توربیدیتی
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

alan formation

سازند علن(لیاس پسین)
از واحد های سنگ چینــه ای ژوراسیک ناحیه لرستان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است شامل انیدریت لایه ای در تناوب با سنگ آهک است و رخنمون سطحی ندارد

albitization

آلبیتی شدن
اضافه شدن یون na+ به ماده معدنی و تولید آلبیت ، آلبیتی شدن اضافه شدن یون na+ به ماده معدنی و تولید آلبیت

alcalization

قلیایی کردن

alimentation

تغذیه یخسار
تجهیز و نگهداری یک یخچال با موادی مثل برف و یخ برف که تبدیل به یخ می شوند؛ فرآیند تجمع ، تغذیه یخسار تجهیز و نگهداری یک یخچال با موادی مثل برف و یخ برف که تبدیل به یخ می شوند؛ فرآیند تجمع

alkaline fusion

ذوب قلیایی

alkalization

قلیا شدن

allitation

نگاه کنید به : allitisation

allitization

آلیتی شدن

alloformation

سازند نابرجا ، بیگانه سازند
واحد چینه شناسی Allo ، (Allostratigraphic) این واحد ممکن است کاملاً و یا به طور بخشی تقسیم شده باشد به Allomember عضو های نابرجا/ بیگانه و یا امکان دارد که هیچ بیگانه عضوی نداشته باشد (NACSN ، 1983)

alluviation

جابجائی مواد آبرفتی ، ته نشستگی ، ته نشین شدن ، آبرفت گذاری ، آبرفت سازی
الف) رسوب گذاری بسیار رقیق (با جریان هوای کم) و یا ساخته شدن آبرفت یا ساختار های آبرفتی (مانند مخروط ها یا بادبزن ها) در جاهایی که سرعت جریان کم و یا از جریان های جاری جلوگیری می شود و یا در جاهایی که جریان ها با هم برخورد می کنند؛ فر آیند انباشته شدن و یا به سمت بالا ساخته شدن رسوبات توسط جریان در امتداد مسیرش ، و یا پوشیده شدن یا پرشدن سطحی با آبرفت ب) اثر هیدرولیکی بر ذرات جامد معلق جامد در جریان آب ، به این طریق که ، در حالی که گرادیان یا سرعت جریان کم می شود ، قطعات درشت دانه تر و سنگین تر ، اولین ذرات برای رسوب گذاری ، و ریزدانه ترین گل ها آخرین هستند (piyor 1963) ، آبرفت سازی الف) رسوب گذاری بسیار رقیق (با جریان هوای کم) و یا ساخته شدن آبرفت یا ساختار های آبرفتی (مانند مخروط ها یا بادبزن ها) در جاهایی که سرعت جریان کم و یا از جریان های جاری جلوگیری می شود و یا در جاهایی که جریان ها با هم برخورد می کنند؛ فر آیند انباشته شدن و یا به سمت بالا ساخته شدن رسوبات توسط جریان در امتداد مسیرش

alluvion

آبرفت ، سرزمین نو
از دیدگاه حقوق؛ تشکیل زمین جدید ناشی از عملکرد تدریجی یا نا محسوس آب جاری یا امواج و جریان ها؛ رجوع شود به accretion همچنین به زمینی که بدین روش گسترش می یابد نیز گفته می شود مقایسه شود با:diluvion ، سرزمین نو از دیدگاه حقوق؛ تشکیل زمین جدید ناشی از عملکرد تدریجی یا نا محسوس آب جاری یا امواج و جریان ها؛ رجوع شود به accretion همچنین به زمینی که بدین روش گسترش می یابد نیز گفته می شود مقایسه شود با:diluvion

alteration

متلاشی شدن ، دگرسان شدن ، دگرسانی ، آلتراسیون
تغییر ماهیت شیمیایی و فیزیکی توده معدنی و تبدیل کانیهای آن به کانیهای دیگر در اثر محلولهای گرمابی ، آلتراسیون تغییر ماهیت شیمیایی و فیزیکی توده معدنی و تبدیل کانیهای آن به کانیهای دیگر در اثر محلولهای گرمابی

alteration of oil|oil|oil|alteration

دگرسانی نفت نفت خام ممکن است در اثر حرارت و فعالیتهای باکیریایی به هیدرو کربنهای سبک تبدیل شود که به آن دگرسانی نفت گویند

alunitization

زاجی شدن ، آلونیتی شدن
تشکیل یا جانشینی توسط آلونیت ، آلونیتی شدن تشکیل یا جانشینی توسط آلونیت

amelioration

اصلاح خاک ، بهسازی خاک

ammonia fixation

تثبیت آمونیاک

ammonia volatilization

فراریت آمونیاک

ammonification

آمونیاکی شدن این واژه مفهوم ammonisation را می رساند ، آمونیاک سازی

ammonisation

تغییر مواد آلی ازت دار به آمونیاک را گویند

ammonium fixation

تثبیت آمونیوم

amphidromic region

منطقه بی کشند ، منطقه پیراگرهی
یک منطقه اقیانوسی که خطوط کشنه نما آن از یک نقطه amphidromic منشا می گیرد (منشعب می شود)

amplitude modulation

تحمیل دامنه ای
یکی از سه روشی است که از طریق آن یک سیگنال موج سینوسی بصورتی اصلاح می شود که بتواند اطلاعات را انتقال دهد ، تحمیل دامنه ای یکی از سه روشی است که از طریق آن یک سیگنال موج سینوسی بصورتی اصلاح می شود که بتواند اطلاعات را انتقال دهد

anaerobic fermentation

تخمیر غیرهوازی
این فن آوری متنوع بوده و برای استفاده به عنوان یک وسیله مؤثر و قابل اعتماد تولید سوخت گازی از ضایعات ارگانیکی مختلف موسوم به بیوگاز ، نسبتاً ساده می باشد کاربرد بسیار متداول و معمولی آن ، عبارت از گوارش تفاله حیوانات ، ضایعات کشاورزی و فاضلابهای خانگی است در فرآیند تخمیر بی هوازی ، ماده آلی به طور کامل به محصولات گازی نظیر متان و اکسیدکربن تبدیل می شود که تا 90 درصد انرژی مادة آلی در متان حفظ می شود ، تخمیر غیرهوازی این فن آوری متنوع بوده و برای استفاده به عنوان یک وسیله مؤثر و قابل اعتماد تولید سوخت گازی از ضایعات ارگانیکی مختلف موسوم به بیوگاز

analytical absolute orientation

توجیه مطلق تحلیلی

angle bar|angle section|angle section

پروفیل نبشی

angle of penetration

زاویه نفوذ
حداقل زاویه بین یک صفحه ساختمانی و صفحه یک مقطع عرضی زمین شناسی ، که با زاویه میل یک نقشه ، قابل مقایسه است(Knutson -1958)
مقایسه شود با: زاویه انحراف ، زاویه نفوذ حداقل زاویه بین یک صفحه ساختمانی و صفحه یک مقطع عرضی زمین شناسی ، قابل مقایسه است(Knutson -1958) مقایسه شود با: زاویه انحراف

angle of reflection

زاویه انعکاس ، بازتاب ، زاویه براگ

angle of refraction

زاویه شکست
در علم نوری ، زاویه بین یک پرتوی شکسته شده نور ، که از یک عمود به سطحی که از آن نور شکسته شده است ، اندازه گیری می شود
مترادف: Refractionangle ، زاویه شکست در علم نوری ، اندازه گیری می شود مترادف: Refractionangle

angular deformation

تغییر شکل زاویه ای ، اعوجاج زاویه ای

angular distortion

واپیچش زاویه دار
تغییر در شکل یک ناحیه بر روی کره وقتی که در روش ترسیم یا افکنش نقشه ای نشان داده می شود
همچنین ببینید: واپیچش (نقشه برداری) ، واپیچش زاویه دار تغییر در شکل یک ناحیه بر روی کره وقتی که در روش ترسیم یا افکنش نقشه ای نشان داده می شود همچنین ببینید: واپیچش (نقشه برداری)

anion

آنیون

anion exclusion

دفع آنیونی

annotation

ملاحظه ، ظهر نویسی ، نوشتن تذکرات ، یادداشت(درحاشیه) ، حاشیه نویسی ، تفسیر
اطلاعات بافتی به کار رفته برای توصیف عارضه روی نقشه (یا تصویر) یا فراهم کردن اطلاعات اضافی مرتبط با محتویات نقشه (یا تصویر) ، تفسیر اطلاعات بافتی به کار رفته برای توصیف عارضه روی نقشه (یا تصویر) یا فراهم کردن اطلاعات اضافی مرتبط با محتویات نقشه (یا تصویر)

annual precipitation

ریزش سالانه

annual variation

نوسانات سالانه

annulation

حلقوی شدن/ ساختار چنبری یک ساختار شبه حلقه ، مثلاً یک گسترش حلقه وار صدف یک آمونوئید که یا به صورت عرضی و یا به صورت مایل (اریب) نسبت به محور طولی صدف قرار دارد

antecedent precipitation

پیش بارش – بارش قبلی

antennal region

ناحیه شاخکی
بخش حاشیه ای شکمی لاک بعضی از ده پایان ، که با حاشیه ناحیه مدور به طور پهلویی یا جانبی هم مرز است و همچنین با pterygostomital و hepatic در تماس است و در بعضی اشکال ، با اونواع جلویی

anthric saturation

رواشباعی

antifreezing solution

ضد یخ
ضدیخ ماده ای که آن را به مایعی می افزایند تانقطه انجماد مایع را پایین آورد ، ضد یخ ضدیخ ماده ای که آن را به مایعی می افزایند تانقطه انجماد مایع را پایین آورد

aphelion

نقطه اوج ، دورترین فاصله
در حوالی یازدهم تیرماه (دوم ژوییه) زمین به نقطهای میرسد که دارای دورترین فاصله از خورشید است که نقطه اوج نام دارد ، دورترین فاصله در حوالی یازدهم تیرماه (دوم ژوییه) زمین به نقطهای میرسد که دارای دورترین فاصله از خورشید است که نقطه اوج نام دارد

apparent ablation

فرسایش ظاهری
تعامل تابستانی تجمع ظاهری ، فرسایش ظاهری تعامل تابستانی تجمع ظاهری

apparent cohesion

چسبندگی ظاهری

apron elevation

ارتفاع کف بند

apsheron formation

سازند آپشرون یا آبشوران(پلیوسن بالایی_پلیستوسن)
در سواحل جنوبی دریای خزر تا دشت گرگان و به ندرت در دشت مُغان ، بر روی سازند آقچه گیل قرار دارد برش الگویی در جزیره آپشرون قرار دارد رسوبات دریایی از نوع مارن خاکستری_سبز و ماسه های سخت شده لایه هایی از شن و گاهی لایه های نازک خاکستر آتشفشانی حاوی صدف دوکفه ای و شکم پایان است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

aqueous fusion

هم جوشی آبی
ذوب در حضور آب مانند ماگما (trush ، 1968 ، p 48) ، هم جوشی آبی ذوب در حضور آب مانند ماگما (trush

arasion

شخم ، زمین شخم شده

arc action

طا ق
تشکیل طاق پدیده ای است که دراثرآن سنگهای واقع دربالای تونل ، بخش عمده ای ازوزن سنگهای روباره رابه دیواره های دوطرف تونل ، منتقل می سازند بخشی ازسنگهاراکه عمل انتقال بار رابه عهده دارند ، به طورساده طاق زمینی نیزمی گویند ، طا ق تشکیل طاق پدیده ای است که دراثرآن سنگهای واقع دربالای تونل

arc triangulation

مثلث بندی کمانی/قوسی
مثلث بندی که در یک جهت کلی واحد گسترش می یابد ، بطوریکه تقریبا کمان دایره عظیمه را دنبال می کند این مثلث بندی برای اتصال دو نقطه کنترل مجزا یا دو پیمایش مستقل کاملا جدا از هم به کار می رود
مقایسه شود با: area triangulation ، مثلث بندی کمانی/قوسی مثلث بندی که در یک جهت کلی واحد گسترش می یابد ، بطوریکه تقریبا کمان دایره عظیمه را دنبال می کند این مثلث بندی برای اتصال دو نقطه کنترل مجزا یا دو پیمایش مستقل کاملا جدا از هم به کار می رود مقایسه شود با: area triangulation

arching codition

وضعیت کمانش

arctic regions|arctic region|arctic region

مناطق سردسیر ، نواحی قطبی ، مناطق نزدیک قطب های شما و جنوب

area of operation

منطقه عملیات
منطقه ای است که در محدوده آن فعالیت های نظامی از هر نوع به وقوع می پیوندد و ممکن است تمامی یا بخش کوچکی از مسئولیت ناحیه ای فرمانده را در بر گیرد ، منطقه عملیات منطقه ای است که در محدوده آن فعالیت های نظامی از هر نوع به وقوع می پیوندد و ممکن است تمامی یا بخش کوچکی از مسئولیت ناحیه ای فرمانده را در بر گیرد

area orientation

منطقه توجیه
توجیه بر مبنای خصوصیات منطقه آماده سازی ماموریت ها ، سازماندهی ، تجهیزات آموزش وافراد و آرایش های نظامی برای بکارگیری واستقرار در یک منطقه خاص جغرافیایی ، منطقه توجیه توجیه بر مبنای خصوصیات منطقه آماده سازی ماموریت ها

area triangulation

مثلث بندی پهنه ای
مثلث بندی که از یک نقطه کنترل در تمام جهات برای پوشش منطق در بر گیرنده آن نقطه طراحی شده است؛
مقایسه شود با: arc triangulation

area triangulation|arc triangulation|arc triangulation

مثلث بندی پهنه ای مثلث بندی که از یک نقطه کنترل در تمام جهات برای پوشش منطق در بر گیرنده آن نقطه طراحی شده است؛ مقایسه شود با: arc triangulation

arenisation

ماسه ای شدن

argilization

تحول وتبدیل سنگ یا کانی به خاک های رسی

argillation

رسی شدن
اصطلاحی که 1958 ) keller) برای ایجاد کائولینیت و سایر کانی های رسی توسط هوازدگی کانی های سلیکات آلومینیوم دار اولیه واصلی استفاده نمود ، رسی شدن اصطلاحی که 1958 ) keller) برای ایجاد کائولینیت و سایر کانی های رسی توسط هوازدگی کانی های سلیکات آلومینیوم دار اولیه واصلی استفاده نمود

argillic alteration

دگرسانی رسی

argillipedoturbation

درهم آمیختگی رسی

argillous-alteration

دگرسانی خاک های رسی

arid erosion

فرسایش منا طق خشک ، فرسایشمناطق کماب

articulation

لولا ، مفصل

artificial acidification

اسید شویی مصنوعی

ashin formation

سازند آشین (لادینین پسین – کارنین پیشین)
جزء گروه نخلک در پهنه رسوبی ساختاری ایران مرکزی است با ستبرای 281 متر از تناوبهای نازک و متوسط لایه سنگ آهکی شیلی زرد ، سنگ آهک ماسه ای ، سنگ ماسه آهکی ، سنگ ماسه آهکی توفی دانه ریز ارغوانی ، شیل سبز وبنفش وسنگ آهک خاکستری تشکیل شده است دارای ساختمانهای رسوبی از قبیل دانه بندی تدریجی ، لامینه های موازی و پیچیده و مورب ، ندولهای سپتاریا و همچنین چین لغزشی می باشند در مرز زیرین خود با ناپیوستگی فرسایشی بر روی سازند باقرق قرار دارد و در مرز بالائی سنگهای کرتاسه بالائی بر روی آن رانده شده است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

Asmari Formation

سازند آسماری

assimilation

همانند سازی ، جذب و ساخت ، هضم
در فعالیت های آذرین ، فرآیند ترکیب و بهم آمیختن سنگ ها به توده ماگمایی را گویند
همسان سازی
پیوستگی و یک دست شدن مواد خارجی جامد یا مایع که شامل سنگ دیواره در ماگما می باشد این اصطلاح شامل مکانیسم های خاصی نمی باشد مانند یک ماگما و یا سنگی که تولید می کند که ممکن است هیبرید ، مختلط یا آلوده شده خوانده شود همچنین ببینید: hybridization contamination (سنگ شناسی آذرین) cross-assimilation؛
مقایسه شود با: اشتقاق؛
مترادف: هضم ماگمایی؛ انحلال ماگمایی ، هضم در فعالیت های آذرین ، فرآیند ترکیب و بهم آمیختن سنگ ها به توده ماگمایی را گویند همسان سازی پیوستگی و یک دست شدن مواد خارجی جامد یا مایع که شامل سنگ دیواره در ماگما می باشد این اصطلاح شامل مکانیسم های خاصی نمی باشد مانند یک ماگما و یا سنگی که تولید می کند که ممکن است هیبرید ، مختلط یا آلوده شده خوانده شود همچنین ببینید: hybridization contamination (سنگ شناسی آذرین) cross-assimilation؛ مقایسه شود با: اشتقاق؛ مترادف: هضم ماگمایی؛ انحلال ماگمایی

association

مجموعه
م(بوم شناسی) گروهی از موجودات (زنده یا فسیل شده) که با هم دیده می شوند ، چون دارای احتیاجات زیست محیطی یکسان و مشابه و سازگار می باشند و معمولا یک یا چند گونه غالب دارند
مقایسه شود با: community assambelage
مترادف: fossil association

association for geographic information

سازمان چند رشته ای غیر دولتی در انگلستان که هدفش توسعه کاربرد اطلاعات جغرافیایی می باشد مأموریت این سازمان ، گسترش منافع gis در کل جامعه و کمک به تمامی کاربران و فروشندگان gis می باشد (agi)

association for information (aiim)|aiim|aiim|association for information

جامعه بین المللی مدیریت تصویر و اطلاعات

association|fossil association|fossil association

مجموعه م(بوم شناسی) گروهی از موجودات (زنده یا فسیل شده) که با هم دیده می شوند ، چون دارای احتیاجات زیست محیطی یکسان و مشابه و سازگار می باشند و معمولا یک یا چند گونه غالب دارند مقایسه شود با: community assambelage مترادف: fossil association

associative dinitrogen fixation

تثبیت نیتروژن مولکولی

astronavigation

ناوبری ستاره ای

astronomical position

موقعیت نجومی
(ستاره شناسی) عرض و طول جغرافیایی یک نقطه بر روی سطح زمین که از اندازه گیری های نجومی استوار بر موقعیت ستاره ها تعیین می شود

asymmetrical distribution

توزیع نامتقارن

at-grade intersection

تقاطع همسطح

at-grade junction

تقاطع همسطح

atmospheric pre-cipitation

بارش جوی

atmospheric refraction

شکست جوی ، انکسار جوی
انحراف شعاعهای تابنده از اجرام آسمانی در عبور آنها از طبقات جو زمین ، انکسار جوی انحراف شعاعهای تابنده از اجرام آسمانی در عبور آنها از طبقات جو زمین

atmospherization

گونه تجزیه ودگرسانی وتخریبی که تحت تاثیر عوامل جوی وهوازدگی انجام گیرد

attenuation

استهلاک ، تضعیف

attraction

کشش ، جذب ، جاذبه ، کشندگی

attrition

سائیدگی ، اصطکاک ، مالش ، سایش
سایش متقابل قطعه سنگ ها ظرف حمل و نقل بوسیله باد ، آب ، یا یخ بطوری که اندازه آنها کوچک شده ، نرم و گرد شوند این اصطلاح را نباید با شست وساب مخلوط کرد ، سایش سایش متقابل قطعه سنگ ها ظرف حمل و نقل بوسیله باد

australian urban and regional information systems association

سازمان چند رشته ای که دارای اعضایی می باشد که در زمینه های مربوط به gis علاقمند می باشند هدف این موسسه ارتقاء نظام های اطلاعات شهری ، توجه به مسایل سیاستهای عمومی مربوط و تهیه کانونی برای تبادل نظر درباره مبادله اطلاعات منطقع ای است (aurisa)

auto oxidation

ماده ای که بدون دخالت عوامل خارجی اکسیده می شود

autoinjection

نفوذ درخود
مترادف : Autointrusion

autoinjection|autointrusion|autointrusion

نفوذ درخودمترادف : Autointrusion

autointrusion

نفوذ درخود
(سنگ شناسی آذرین)؛ فرآیندی که در آن مایع باقیمانده ماگمای افتراقی به درون کافتهایی تزریق می شود که از تغییر شکل منبع نامشخص در بخش متبلور در مرحله آخر بوجود آمده و شکل گرفته اند ، مترادف: autoinjection

autointrusion|autoinjection|autoinjection

نفوذ درخود (سنگ شناسی آذرین)؛ فرآیندی که در آن مایع باقیمانده ماگمای افتراقی به درون کافتهایی تزریق می شود که از تغییر شکل منبع نامشخص در بخش متبلور در مرحله آخر بوجود آمده و شکل گرفته اند ، مترادف: autoinjection

automatic vehicle location

مکان یابی اتوماتیک وسایل نقلیه(avl)

autotrophic nitrification

نیترات سازی خودپرور

auxiliary operation

تمام فعالیتهای حمایتی در معدنکاری که به طور مستقیم در آن سهیم نیستند

auxiliary ventilation

بخشی از جریان تهویه اصلی هدایت شده به سمت ورودی به وسیله وسایل فن و تیوب کمکی

auxoaction

عمل تسریع یک ماده

available concentration

غلظت قابل استفاده

avulsion

قطع شدگی
الف) جدایش یا قطع ناگهانی زمین ناشی از سیل یا تغییر ناگهانی درمسیر یک رودخانه ، مثلا بوسیله یک رودخانه که به درون مئاندر نفوذ کند یا بوسیله تغییر ناگهانی جریان که به واسطه آن رودخانه کانال قبلی خود را به قصد یک کانال جدید ترک نماید از نظر قانونی ، بخش جدا یا قطع شده متعلق به مالک اولیه می باشد
مقایسه شود با: Accretion
ب) فرسایش سریع ساحل بوسیله امواج در طول یک طوفان – (wiegel – 1953) ، قطع شدگی الف) جدایش یا قطع ناگهانی زمین ناشی از سیل یا تغییر ناگهانی درمسیر یک رودخانه ، بخش جدا یا قطع شده متعلق به مالک اولیه می باشد مقایسه شود با: Accretion ب) فرسایش سریع ساحل بوسیله امواج در طول یک طوفان – (wiegel – 1953)

axial compression

فشردگی محوری
در کارهای تجربی با سیلندرها ، فشردگی است که موازی با محور سیلندر اعمال می شود ، فشردگی محوری در کارهای تجربی با سیلندرها

axial deformation

تغییر شکل محوری

axial section

مقطع محوری
بخشی که یک پوسته فرامینیفرایی را در صفحه ای به دو نیم تقسیم می کند که منطبق بر محور پیچش بوده و proloculus (حفره ابتدایی در روزن داران) را قطع می کند واز آن میگذرد ، مقطع محوری بخشی که یک پوسته فرامینیفرایی را در صفحه ای به دو نیم تقسیم می کند که منطبق بر محور پیچش بوده و proloculus (حفره ابتدایی در روزن داران) را قطع می کند واز آن میگذرد

axis culmination

نقطه فراز محور ، اوج یا همان نقطه فراز

axis of revolution

محور دوران

axis transmission

انتقال محوری

azimuthal equidistant projection

نظام تصویر هم فاصله صفحه ای

azimuthal projection

نظام تصویر صفحه ای ، نظام تصویر آزمونی
نوعی نظام تصویر نقشه که از ان طریق می توان یک سطح کره ای از زمین را روی یک سطح صاف ترسیم کرد ، نظام تصویر آزمونی نوعی نظام تصویر نقشه که از ان طریق می توان یک سطح کره ای از زمین را روی یک سطح صاف ترسیم کرد

back propagation

پس انتشار

background concentration

غلظت زمینه

bacterial degradation

تجزیه باکتریایی
تجزیه مواد آلی توسط باکتریهای بی هوازی

bacterial degradation|bacterial|bacterial|degradation

تجزیه باکتریایی تجزیه مواد آلی توسط باکتریهای بی هوازی

badamu formation

سازند آهکی بادامو(توآرسین – باژوسین)
نهشته های کربناتی این دریای پیشرونده در ناحیه کرمان شامل سنگ آهک های خاکستری تیره ، ماسه ای ، ائولیتی است که به داشتن آمونیت فراوان شاخص است برش اندازه گیری شده در کنارآبادی تیتو (17 کیلومتری شمال خاوری زرند) به عنوان برش الگو دانسته شده است که دارای زون های زیستی توآرسین تا باژوسین میانی است در بالای سازند آب حاجی و زیر سازند پروده قرار دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

baghamshah formation

سازند بغمشاه (باتونین-کالووین)
در پهنه رسوبی ساختاری ایران مرکزی قرار دارد ردیفی از سنگهای سیلیسی - آواری نرم فرسا متشکل از مارنهای سیلتی با میان لایه های ماسه سنگی و آهکهای ائولیتی یا انکلولیتی به رنگ خاکستری تا سبز زیتونی است که در منطقه طبس و کوههای شتری از گستردگی زیادی برخوردار است (اشتوکلین وهمکاران) ضخامت این سازند از 400 تا 600 متر تغییر می کند (از منطقه لکرکوه ضخامت بیش از هزار متر گزارش شده است) و در همه جا با گذر تدریجی بر روی آهکهای اسفنجی و میکروبی سازند پروده قرار دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

Baharam Formation

سازند بهرام

bahram formation

سازند آهکی بهرام(دونین میانی- پسین)
نام خود را از سرتخت بهرام ، در جنوب ازبکوه در پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی قرار گرفته است دومین سازند از گروه ازبکوه است شامل 300 متر سنگ آهک های آبی – خاکستری و سیاه است که به طور محلی گرهک ها و میان لایه هایی از شیل های مارنی تیره رنگ دارد مرز زیرین سازند بهرام ، با دولومیت های سیبزار ، تدریجی است به جز جاهایی که سازند بهرام در توالی چینه شناسی عادی و در زیر سازند شیشتو قرار دارد ، در دیگر نواحی مرز بالایی این سازند ناپیوسته و فرسایشی است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

bakhtyari formation

سازند کنگلومرای بختیاری (پلیوسن بالایی-پلیوستوسن)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد شامل کنگلومرا و ماسه سنگ آهکی است بُرش الگوی آن در شمال مسجد سلیمان (گدار لندر) شامل کنگلومرا با قطعاتی به ابعاد خرسنگ ، قلوه سنگ و ریگ ، به سن‌های گوناگون است که با کلسیت درشت دانه و رُس سیمانی شده‌اند به صورت هم‌شیب و گاهی دگرشیب بر روی سازندهای کهن‌تر نهشته شده است

balance of migration

موازنه مهاجرت

band application

کاربرد نواری

banded iron formation

سازند آهن نواری
یک نوع سنگ رسوبی شیمیایی است که در کف دریا از رسوبات سیلیسی غنی از آهن تشکیل می شود تمامی سازند های آهن نواری شناخته شده حداقل 1 8 بیلیون سال سن دارند

baqerabad formation

سازند باقرآباد(ویزئن تا باشکرین)
دارای چهار عضو آهک ماسه ای (در زیر) ، آهک زیرین ، ماسه سنگ و آهک بالایی (در بالا) است که معرف پیشروی دوباره دریای کربنیفر پایین بر روی سکوی البرز شمالی است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

baqoroq formation

سازند باقرق (تریاس میانی (آنزین پسین – لادنین میانی))
جزء گروه نخلک در پهنه رسوبی ساختاری ایران مرکزی است از تناوبهای نازک تا ستبر لایه آنگلومرای ریزدانه وآنگلومرای درشت دانه قرمز تا سبز روشن بامیان لایه هایی از سنگ ماسه وسنگ ماسه توفی ارغوانی ، شیل سبز و سنگ آهک لوماشل (تماماً از قطعات فراو ان صدف سیاه رنگ دوآفه ای ) تشکیل شده است (چرخه های رسوبی به سمت بالا ریز شونده) ودارای ساختمانهای رسوبی چون دانه بندی تدریجی ، لامینه های موازی ، لامینه های مورب ، طبقه بندی مورب وگرهک می باشند سن آن برحسب موقعیت چینه شناسی آن بین دوسازند علم و عشین و باتوجه به ناپیوستگی فرسایشی که بین سازند علم وسازند باقرق وجود دارد تعیین شد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

barut formation

سازند باروت (پرکامبرین)
در پهنه رسوبی ساختاری البرز قرار دارد در محل بُرش الگو (17 کیلومتری جنوب باختری زنجان) شامل 714 متر شیل های رسی – سیلتی و ماسه ای دانه ریز ، بسیار میکادار به رنگ ارغوانی ، کمی سبز- خاکستری و سیاه است که میان لایه هایی از سنگ آهک و دولومیت حاوی چرت و استروماتولیت ، دارد دارای سنگواره هایی مانند biconulites sp ، استروماتولیت ها و دینوفلاژله ها ( آشکوب بوتومین ((botomian از کامبرین پیشین باشد )
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

base level of erosion

سطح مبنای فرسایش ، پست ترین سطح هر منطقه که عوارضی مانند رودخانه وجویبار در آن جاری باشد

base load power station

نیروگاه بار پایه
نیروگاهی است که بطور عمده برای عرضه بار پایه به خدمت گرفته می شود ، نیروگاه بار پایه نیروگاهی است که بطور عمده برای عرضه بار پایه به خدمت گرفته می شود

base saturation

اشباع بازی

bashkalateh formation

سازند شیلی باش کلاته (باژوسین)
در اطراف بجنورد_گنبدکاووس در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ رخنمون دارد هم ارز سازند کشَف رود است با سازند چمن بید همبری همساز و تدریجی دارد

basic cation

کاتیون بازی

basophilic degeneration

فساد بازوفیلی
تغییرات پاتوژنیک در بافت که به وسیله رنگ‌آمیزی آبی بافت‌های پیوندی با هماتوکسیلین- ائوزین مشخص می‌شود ، فساد بازوفیلی تغییرات پاتوژنیک در بافت که به وسیله رنگ‌آمیزی آبی بافت‌های پیوندی با هماتوکسیلین- ائوزین مشخص می‌شود

bathylimnion

ژرف لایه دریاچه
بخش عمیق تر hypolimnion که بوسیله آهنگهای پایدار جذب گرما در اعماق مختلف ، تشخیص داده می شود
مقایسه شود با: clinolimnion ، ژرف لایه دریاچه بخش عمیق تر hypolimnion که بوسیله آهنگهای پایدار جذب گرما در اعماق مختلف ، تشخیص داده می شود مقایسه شود با: clinolimnion

baueritization

دگرسانی وتجزیه میکای سیاه که در اثر برخورد میکا با اتمسفر دگرسان می شود

bauxitization

بوکسیتی شدن
تبدیل کانیهای آلومینیوم دار به بوکسیت ، بوکسیتی شدن تبدیل کانیهای آلومینیوم دار به بوکسیت

bayandor formation

سازند بایندور(نوپروتروزوییک پسین:riphean)
برش الگو در کوه بایندور واقع در جنوب خاوری زنجان است شامل ماسه سنگ های ارغوانی ، شیل‌های میکادار سیلتی و شیل‌های ماسه‌ای دانه ریز است که میان لایه‌هایی از دولومیت‌های قهوه‌ای استروماتولیت‌دار(وندین) دارد جلبک‌های استروماتولیتی و آرکئوسیاتیدها تنها سنگواره‌های موجود ‌است مرز زیرین آن با گرانیت دوران از نوع دگرشیبی آذرین پی است ولی گاه (در قره‌داغ) با سازند کهر ارتباط ناپیوسته دارد در بالا به طور هم شیب و پیوسته با سازند سلطانیه پوشیده می‌شود
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

bayesian model selection

مدلگزینی بیزی

bayesian regression

رگرسیون بیزی

bazyab formation

سازند بازیاب (آلبین)
در خاور بیاضه حدود 550 متر گلسنگ ، مارن های رُسی و لایه های دو تا سه متری سنگ آهک و آهک ماسه ای است که به طور هم شیب بر روی سنگ آهک های اُربیتولین دار سازند شاه کوه قرار دارد با شیل های بودانتی سراس دار اصفهان ، شیل های دره زنجیر یزد ، شیل های کژدمی در زاگرس و حتی شیل های بیابانک هم ارز و قابل قیاس دانست
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

beach erosion

فرسایش ساحلی وپلاژی ، فرسایش دریا کنار ، فرسایش ساحلی
تخریب و حمل و نقل مواد ساحلی که بوسیله امواج ، جریان های جزر و مدی ، جریان های ساحلی و باد انجام می گیرد ، فرسایش ساحلی تخریب و حمل و نقل مواد ساحلی که بوسیله امواج

beam deflection

خمیدگی تیر

bearing type connection

اتصال تماسی ، اتصال برشی

belazion

نوع خاک کمرنگ که میانگین خاک های لسی وخاک های چرنوزیوم بلوطی رنگ است

belion

تخته سنگ های بزرگ سنگی

belt of no erosion

کمربند بدون فرسایش
ناحیه ای در مجاورت یک آب پخشان ، در جایی که هیچ اثری از فرسایش بوسیله جریان های بالادست ، از راه خشکی دیده نمی شود به دلیل عمق ناکافی و سرعت کم جریان و وجود یک شیب که بسیار ملایم تر از آن است که بتواند بر مقاومت درونی سطح خاک ، نسبت به فرسایش ورقه ای غلبه کند (hocton ، 1945 ، p 320) پهنای این ناحیه برابر با طول بحرانی می باشد ، کمربند بدون فرسایش ناحیه ای در مجاورت یک آب پخشان

bench border irrigation

آبیاری پله ای

bench utilization

اغلب تخته سنگ ها به عنوان سد طبیعی برای برگردانیدن مسیر آبها ودر واقع کور کردن بستر طبیعی آب ها جهت بهره برداری کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد

benched foundation

شالوده پله ای

benched foundation|stepped foundation|stepped foundation

شالوده پله ای

beneficiation

رفتار بر روی مواد معدن کاری شده که آن را غنی تر می سازد

bergschrund action

عمل شکاف یخساری
بزرگ شدن یک سیرک که بوسیله یخچالی در حین فرآیندهایی مثل عمل یخ زدگی و سایش در امتداد Bergschrund ، اشغال شده است ، عمل شکاف یخساری بزرگ شدن یک سیرک که بوسیله یخچالی در حین فرآیندهایی مثل عمل یخ زدگی و سایش در امتداد Bergschrund

bernoulli distribution

توزیع برنولی

beta version

نسخه آزمایشی یک نرم افزار
زمانی که نرم افزاری توسط شخصی یا شرکتی به عنوان نسخه بتا ارایه می شود یعنی درنرم افزار امکان وجود هر گونه اشکالی وجود دارد و هم اکنون دوران آزمایشی خود را سپری می کند به نسخه بتا گاهی trial version هم می گویند نسخه بتای نرم افزارها معمولا به طور رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرد تا هر چه سریعتر به اشکالات آن پی برده شود ، نسخه آزمایشی یک نرم افزار زمانی که نرم افزاری توسط شخصی یا شرکتی به عنوان نسخه بتا ارایه می شود یعنی درنرم افزار امکان وجود هر گونه اشکالی وجود دارد و هم اکنون دوران آزمایشی خود را سپری می کند به نسخه بتا گاهی trial version هم می گویند نسخه بتای نرم افزارها معمولا به طور رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرد تا هر چه سریعتر به اشکالات آن پی برده شود

bidou formation

سازند بیدو (باتونین-تیتونین)
مجموعه سنگ های ژوراسیک میانی_بالایی در شمال کرمان که معادل تمام سازندهای گروه مَگو است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

bifurcation

انشعاب ، آبراهه ها

bilinear interpolation

درونیابی دو خطی
روش ریاضی برای برآورد مقدار یک سلول در یک شبکه قایم الزاویه بر اساس داده های چهار سلول مجاور این روش ، یکی از فنون استاندارد در پردازش تصویر در علم سنجش از دور به حساب می آید ، درونیابی دو خطی روش ریاضی برای برآورد مقدار یک سلول در یک شبکه قایم الزاویه بر اساس داده های چهار سلول مجاور این روش

binary arithmetic operation

عملکرد ریاضی دودویی
یک عملیات حسابی با استفاده از pure binary numerical system

binary coded decimal notation

اعداد اعشاری با کد دودویی
کدی برای اعداد اعشاری که در آنها هر یک از ارقام (صفر و 2و 1) با معادل عددی دوتایی به چهار بیت ظاهر می شود بیت چهارتایی در هر bcd وزنهای 8

binary operation

عمل دودویی
مترادفbinary arithmetic operations

binery notation

عبارتی که دو کاراکتر مختلف دارد

bingham distribution

توزیع بینگام

binocular vision

دید دو چشمی

bioaccumulation

زی انباشتگی ، تجمع زیستی
فرایندی که در آن عنصری وارد بدن یک موجود زنده خاص می شود و احتمالا با تبدیل به انواع ترکیب های شیمیایی دیگر در آنجا باقی می ماند؛ در نتیجه غلظت عناصر در زیاگان بیشتر از غلظت آنها در محیط هایی است که زیاگان در آن قرار دارد ، تجمع زیستی فرایندی که در آن عنصری وارد بدن یک موجود زنده خاص می شود و احتمالا با تبدیل به انواع ترکیب های شیمیایی دیگر در آنجا باقی می ماند؛ در نتیجه غلظت عناصر در زیاگان بیشتر از غلظت آنها در محیط هایی است که زیاگان در آن قرار دارد

bio-cementation

بهسازی زیستی

biochemical oxidation

اکسایش زیست‌ شیمیایی

bioconcentration

زی غلظت

Biodegradation

زیست تباهی

bioerosion

فرسایش زیستی
از بین رفتن کانی سخت شده یا ماده سنگی بوسیله عمل مستقیم ارگانیسم ها (neumann ، 1966) ، فرسایش زیستی از بین رفتن کانی سخت شده یا ماده سنگی بوسیله عمل مستقیم ارگانیسم ها (neumann

biological denitrification

نیترات زدایی زیستی

biological immobilization

آلی شدن زیستی

biological oxidation

اکسایش زیستی

bioremediation

ترمیم بیولوژیکی

biostratigraphic classification

رده بندی زیست چینه شناختی
تقسیم بندی لایه ها به واحد های مختلف ، بر مبنای مقدار فسیل ان ها ، رده بندی زیست چینه شناختی تقسیم بندی لایه ها به واحد های مختلف

biotic formation

سازند زیستی
الف) بیوم
ب) در گیاه شناسی ، یک واحد طبیعی وسیع که از گیاهان مجزا در یک جامعه زیست محیطی ، تشکیل شده اند ، سازند زیستی الف) بیوم ب) در گیاه شناسی

bioturbation

آشفتگی زیستی ، زیست آشفتگی

bituminization

قیری شدن ، تبدیل به قیر کردن ، قیراندود سازی

bivariate interpolation

درون یابی دو متغیره
تکنیک درون یابی که از دو متغیر برای تعیین معادله ای برای متغیر سوم استفاده می کند (در درون یابی داده های ارتفاعی) ، درون یابی دو متغیره تکنیک درون یابی که از دو متغیر برای تعیین معادله ای برای متغیر سوم استفاده می کند (در درون یابی داده های ارتفاعی)

block irrigation

آبیاری حوضچه ای

block power station

نیروگاه بندال
یک نیروگاه جریانی دارای یک توربین خانه متداول که در بستر رودخانه و یا در یک دماغه حفاری شده نزدیک سد ، به سد پیوسته و بدان ارتباط پیدا می کند ، نیروگاه بندال یک نیروگاه جریانی دارای یک توربین خانه متداول که در بستر رودخانه و یا در یک دماغه حفاری شده نزدیک سد

blowing ventilation

تهویه دهشی
در این روش تهویه ، هوای تمیز به وسیله بادبزن به جبهه کارمنتقل شده وهوای آلوده درطول راهرو ی دیگربه بیرون هدایت می شود ، تهویه دهشی در این روش تهویه

bollion

زمین های مرطوب ونمور

bonne's projection

نظام تصویر بن

boolean operation

عملیات مبتنی بر جبر بولین

boring by percussion

حفاری ضربه ای

boring by rotation

حفاری دورانی

bowalization

بوالیتی شدن

brecciation

برشی شدن ، خردشدگی
تشکیل قطعات زاویه دار تا نیمه زاویه دار در یک زمینه ریزتر در امتداد گسل دلیلی بر عملکرد گسل و خرد شدن سنگهای مقاوم است ، خردشدگی تشکیل قطعات زاویه دار تا نیمه زاویه دار در یک زمینه ریزتر در امتداد گسل دلیلی بر عملکرد گسل و خرد شدن سنگهای مقاوم است

brittle deformation

دگرشکلی شکنا

broadcast application

کاربرد پخشی

built-up section

مقطع مرکب ، نیمرخ تقویت شده -عضو مرکب

burr distribution

توزیع بر

byabanak formation

شیل های بیابانک(آلبین میانی_پسین)
رخساره فروبومی کرتاسه پایین که از جنوب خاوری خور تا بیاضه و خاور یزد ، به تقریب در روند شمالی_جنوبی برونزد دارند شامل حدود 3000 متر شیل های خاکستری روشن تا سبز ، سبز زیتونی ، خاکستری تیره تا سیاه با میان لایه هایی از شیل ماسه ای ، سیلتی ، آهکی ، مارنی و یا افق های نازک و کم ضخامت ماسه سنگ است دارای آمونیت های بودانتی سراس و بلمنیت است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

c direction

محور c ؛ (سنگ شناسی ساختمانی)

calcification

آهکی شدن ، اشباع خاک از کربنات کلسیم

calcination

تکلیس ، عمل تبدیل فلزات به اکسید ها بوسیله حرارت دادن در هوا ، برشتن‌

calcitization

کلسیتی شدن ، کلسیت زایی
الف) عمل یا فرآیند تشکیل کلسیت مثلاً بوسیله دگرسانی آراگونیت
ب) دگرسانی سنگهای موجود به سنگ آهک به خاطر جانشینی ذرات کانی بوسیله کلسیت ، مثلاً دگرسانی دولومیت در سنگهای دولومیتی ، یا دگرسانی فلدسپات و کوارتز در سنگ آهک ، کلسیت زایی الف) عمل یا فرآیند تشکیل کلسیت مثلاً بوسیله دگرسانی آراگونیت ب) دگرسانی سنگهای موجود به سنگ آهک به خاطر جانشینی ذرات کانی بوسیله کلسیت

calcium-carbonate compensation depth|calcium-carbonate|calcium-carbonate|carbonate compensation

عمق موازنه ای کربنات کلسیم ، عمق موازنه کربنات

calibration

برسنحش ، واسنجش ، زینه بندی

calichification

کالیچی زایی
تولید شدن و شکل گرفتن سپیدک یا شوره آهکی ، کالیچی زایی تولید شدن و شکل گرفتن سپیدک یا شوره آهکی

canadian standard association (csa)|csa|csa|canadian standard association

انجمن‌ ملی کانادا

canalization

احداث ترعه وقنات ، مجراسازی ، هدایت مسیر

cantilever foundation

فونداسیون طره ای ، شالوده طره ای

capillary action

عملکرد لوله های موئین ، عمل موئینه ای ، مویینگی

capillary ascension

نگاه کنید capillarite

capillary diffusion

پخش موئینه

capillary migretion

مهاجرت مویینه ای
حرکت آب بوسیله مویینگی
مترادف: جریان مویینه ای/ حرکت مویینه ای ، مهاجرت مویینه ای حرکت آب بوسیله مویینگی مترادف: جریان مویینه ای/ حرکت مویینه ای

capillary percolation

نفوذ یا تراوش مویینه ای ، آب گیری/ آغشته سازی

capillary repulsion

رانش موئینگی دفع موئینگی ، دفع کاپیلاری

capillary retention

نگهداشت موئینگی آب ، ذخیره موئینگی آب

capillary suction

مکش موئینه

capillary tension

کشش موئین

capture section

مقطع جذب

carbonatation

کربناته شدن

carbonate-facies iron formation

سازند آهنی رخساره کربناته
یک سازند آهنی که بوسیله لامینه های متناوب چرت و کانی های کربناته غنی از آهن تشخیص داده می شود (جیمز 1954)

carbonate-facies iron formation|iron formation|iron formation

سازند آهنی رخساره کربناته یک سازند آهنی که بوسیله لامینه های متناوب چرت و کانی های کربناته غنی از آهن تشخیص داده می شود (جیمز 1954)

carbonation

کربناته شدن ، کربناسیون/ جذب کربن/ کربن گیری
الف) فرایند هوازدگی شیمیایی که شامل انتقال کانی های دارای کلسیم ، منیزیم ، پتاسیم ، سدیم و آهن به درون کربناتها یا بیکربناتهای این فلزات بوسیله دی اکسید کربن آبدار می باشد (که یک اسید کربنیک ضعیف می باشد) مترادف: کربناتیزاسیون
ب) وارد شدن دی اکسید کربن به درون یک مایع ، کربناسیون/ جذب کربن/ کربن گیری الف) فرایند هوازدگی شیمیایی که شامل انتقال کانی های دارای کلسیم ، سدیم و آهن به درون کربناتها یا بیکربناتهای این فلزات بوسیله دی اکسید کربن آبدار می باشد (که یک اسید کربنیک ضعیف می باشد) مترادف: کربناتیزاسیون ب) وارد شدن دی اکسید کربن به درون یک مایع

carbonatization

کربنی شدن/ زغالی شدن/ زغالش
الف) وارد شدن یا جانشینی بوسیله کربناتها
ب) کربناسیون ، کربنی شدن/ زغالی شدن/ زغالش الف) وارد شدن یا جانشینی بوسیله کربناتها ب) کربناسیون

carbonization

کربنی شدن/ زغالی شدن
الف) در فرآیند زغالی شدن ، تجمع کربن باقیمانده بوسیله تغییرات و تجزیه در تولیدات مواد آلی
ب) تجمع کربن بوسیله تجزیه آهسته مواد آلی در زیر آب
ج) تبدیل شدن به کربن یک ماده کربنه مانند زغال سنگ بوسیله تقسیم شدن سایر سازنده ها ، چه بوسیله گرما تحت شرایط آزمایشگاه و چه بوسیله فرآیندهای طبیعی ، کربنی شدن/ زغالی شدن الف) در فرآیند زغالی شدن ، تجمع کربن باقیمانده بوسیله تغییرات و تجزیه در تولیدات مواد آلی ب) تجمع کربن بوسیله تجزیه آهسته مواد آلی در زیر آب ج) تبدیل شدن به کربن یک ماده کربنه مانند زغال سنگ بوسیله تقسیم شدن سایر سازنده ها

cardiac region

ناحیه قلبی/ میانی
بخش میانی لاک تعدادی از ده پایان که پشت شیار گردنی یا خط درز و بین ناحیه های اوراگاستریک و روده ای قرار دارد (ص92 ، 1969 ، tip) است ، ناحیه قلبی/ میانی بخش میانی لاک تعدادی از ده پایان که پشت شیار گردنی یا خط درز و بین ناحیه های اوراگاستریک و روده ای قرار دارد (ص92

cardiophthalmic region

ناحیه کاردیوافتالمیک
فضای بین ستیغ های وابسته به چشمی در مروستوم ها

catastrophe|convulsion|convulsion

فاجعه/ سانحه یک آشفتگی ناگهانی طبیعت ، منسوب به دلایل فوق طبیعی یا استثنایی که حالت فیزیکی و ساکنین کره زمین را متاثر می کند مثلاً سیل/ طوفان نوح ، یا انقراض کامل یک جانوران در یک دوره مشخص مقایسه شود با: cataclysm ، paroxysm مترادف: آشوب/ دگرگونی اغتشاش convulsion

catena|soil association|soil association

(زمین شناسی نجومی): اصطلاحی که توسط اتحادیه بین المللی نجوم ، برای رشته یا زنجیره ای از دهانه ها یا کراترهایی که در روی مریخ بوجود آمده است ، بکار می رود در مورد بیشتر این دهانه ها این تصور وجود دارد که از منشأ آتشفشانی هستند و بطور تکتونیکی محدود شده اند (ماتچ و همکاران 1976) ریشه کلمه: لاتین catena زنجیر (خاک شناسی): یک سکانس از خاکها با سن تقریبی یکسان ، که از مواد مادر مشابه مشتق شده اند و تحت آب و هوای مشابه دیده می شوند ، ولی به خاطر تنوع در برجستگی و زهکشی دارای خصوصیات مختلف می باشند نیز ببینید: toposequence;soil association

catenary|sag correction|sag correction

پیوسته ، زنجیری(خم ، منحنی) ، زنجیر ، خم زنجیری ، خم زنجیر ، زنجیروار ، شکم دادگی زنجیر یا سیم انحنای زنجیر انحنایی که در یک رشته کاملا انعطاف پذیر ، بسط ناپذیر ، با چگالی یکسان در یک مقطع عرضی ایجاد می شود ، وقتی که بطور آزاد از دو نقطه ثابت شده که هر دو در یک سطح هستند ، معلق می شود مثلاً منحنی مانند آنچه بوسیله متر نواری یا نقشه برداری بین دو تیر قائم ، تشکیل می شود نیز ببینید: sag correction

cathodic protection

محافظ کاتدی
محافظ کاتدی فرایندی است که در ساختار فلزاتی مثل آهن وجود دارد که از خوردگی و فساد فلز توسط اتصال به فلزات و کاهش بار الکتریکی واکنش نیم سلول محافظت می کند ، محافظ کاتدی محافظ کاتدی فرایندی است که در ساختار فلزاتی مثل آهن وجود دارد که از خوردگی و فساد فلز توسط اتصال به فلزات و کاهش بار الکتریکی واکنش نیم سلول محافظت می کند

cation

برخی از آنها را یون های مبادله ای گویند ومی توانند یا محلول عناصر یاد شده در خاک جابجا شوند بعضی دیگر غیر قابل انتقال بوده وعمل مبادله صورت نمی گیرد ، کاتیون ، یون مثبت ، کاتیون
یونی که دارای بار الکتریکی مثبت است ، کاتیون یونی که دارای بار الکتریکی مثبت است

cauchy distribution

توزیع کوشی

cauchy's method interpolation

روش درونیابی کوشی

cave formation

غار سازند ، ته نشست غاری

cavitation

حفره سازی ، حفره زایی ، حفره سازی
این پدیده در نتیجه ترکیدگی حباب های بخار موجود در سیال ایجاد می شود بطور کلی این حباب ها بسیار کوچکند و هنگامی شکل می گیرند که فشار موضعی به کمتر از فشار بخار اشباع فرو می افتد ، حفره سازی این پدیده در نتیجه ترکیدگی حباب های بخار موجود در سیال ایجاد می شود بطور کلی این حباب ها بسیار کوچکند و هنگامی شکل می گیرند که فشار موضعی به کمتر از فشار بخار اشباع فرو می افتد

cavitation air admission

ورود هوای حفره زدا ، دمش هوای حفره زدا

cement soil stabilization

تثبیت خاک با سیمان

cementation

سیمانی شدن

cemented pan silification

سیمان شدن با سیلیس

center of compression

مرکز انقباض

center of curvation

مرکز انحنا

center of dilatation

مرکز انبساط

center of percussion

مرکز ضربه

center of torsion

مرکز پیچش

central eruption

فوران مرکزی
پرتاب آوار جریان گدازه ، از یک نقطه مرکزی که تشکیل یک آتشفشان کمابیش متقارن را می دهد ، فوران مرکزی پرتاب آوار جریان گدازه

centralization

تمرکز ، استقرار درمرکز

chaman bid formation

سازند مارنی چمن بید(باژوسین بالایی – آکسفوردین)
نهشته های مارنی تیره رنگ ، قیری ، پیریتی و آمونیت دار به همراه سنگ آهک های نازک لایه با توان نفت زایی و گاززایی است در محل بُرش الگو(پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ) با سازند باش کلاته همبری همساز و تدریجی دارد ولی در نقاطی که با سنگ های کهن تر از لیاس همبر است ، مرز بالایی با سازند مزدوران همساز است

channel erosion

فرسایش کانالی ، فرسایش کانالی
فرسایشی که در آن مواد بوسیله آب جریان یافته در مسیرهای مشخص و واضح حمل و نقل می شوند یا خارج می شوند فرسایشی که حاصل از جریان کانال می باشد
مقایسه شود با: فرسایش ورقه ای فرسایش جویی فرسایش آبکندی ، فرسایش کانالی فرسایشی که در آن مواد بوسیله آب جریان یافته در مسیرهای مشخص و واضح حمل و نقل می شوند یا خارج می شوند فرسایشی که حاصل از جریان کانال می باشد مقایسه شود با: فرسایش ورقه ای فرسایش جویی فرسایش آبکندی

channel precipitation

کانال بارش (بارش مستقیم روی رود)

channel section

نیمرخ ناودانی

channelization

کانال زنی

charge concentration

غلظت خرجگذاری
عبارت است ازوزن خرج به کاررفته برحسب کیلوگرم در حجم فرضی چال برحسب دسی مترمکعب ، غلظت خرجگذاری عبارت است ازوزن خرج به کاررفته برحسب کیلوگرم در حجم فرضی چال برحسب دسی مترمکعب

chehel kaman formation

سازند آهکی چهل کمان (پالئوسن بالایی)
در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ قرار دارد بُرش الگوی این سازند در تنگ چهل کمان ، واقع در 16 کیلومتری باختر – جنوب باختری سرخس اندازه‌‌گیری شده که به طور عمده شامل 229 متر سنگ آهک و دولومیت و با میان‌لایه‌های ناچیز از مارن و شیل آهکی است و به طور محلی ، لایه‌های نازک ماسه سنگ و سنگ گچ (چاه شماره 3 گنبدلی) دارد حد بالایی آن به سازند خانگیران پیوسته و تدریجی است بر روی سازند آب تلخ قرار دارد

chelation

کلات سازی ، چنگک سازی
واکنش بین یک یون فلزی و یک عامل کمپلکس ساز معمولاً ترکیب آلی ، که یک ساختار حلقوی تشکیل داده و خروج چشمگیر یون فلزی از سیستم را باعث می شود این حالت در هوازدگی شیمیایی بسیار شاخص است ، چنگک سازی واکنش بین یک یون فلزی و یک عامل کمپلکس ساز معمولاً ترکیب آلی

chelkan formation

سازند چلکن(پلیوسن زیرین)
در جنوب دریای خـزر شامل کنگلومرای قهوه ای ضخیم لایه همراه با لایه هایی از رُس ، ماسه سنگ است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

cheluviation

فروشویی کمپلکس ها
شستشو رو به عمق یا فروشویی کمپلکس های محلول فلزاتی مانند آهن ، آلومینیم و منگنز و همچنین اسیدهای آلی ، فروشویی کمپلکس ها شستشو رو به عمق یا فروشویی کمپلکس های محلول فلزاتی مانند آهن

chemic denudation

برهنه سازی شیمیایی

chemical demagnetization

وامغناطیدگی شیمیایی
تکنیکی برای حذف خاصیت مغناطیسی بطور بخشی که شامل فرآوری با اسید یا سایر شناساگرها می باشد ، برای خروج انتخابی یک کانی که بطور مغناطیسی مرتب شده است در حالیکه بار مغناطیسی سایر کانی ها ، دست نخورده باقی بماند مقایسه شود با: وامغناطیدگی حرارتی ، وامغناطیدگی شیمیایی تکنیکی برای حذف خاصیت مغناطیسی بطور بخشی که شامل فرآوری با اسید یا سایر شناساگرها می باشد

chemical erosion

فرسایش شیمیایی
خوردگی/ زنگ زدگی/ تحلیل رفتگی ، فرسایش شیمیایی خوردگی/ زنگ زدگی/ تحلیل رفتگی

chemical magnetization

مغناطیدگی شیمیایی ، مغناطیدگی بازماند شیمیایی

chemical remnant magnetization

مغناطیدگی بازماند شیمیایی
یک مغناطیدگی بازماند ثابت که حاصل رشد آرام دانه های کانی است ، که بطور مغناطیسی در حضور یک میدان مغناطیسی مرتب شده اند مثلاً در حین فرآیندهایی مانند اکسیداسیون ، احیا و ناآمیختگی
مترادف: بازماند شیمیایی ، مغناطیدگی شیمیایی ، مغناطیدگی بازماند بلور ، مغناطیدگی بلور مخفف: CRM ، مغناطیدگی بازماند شیمیایی یک مغناطیدگی بازماند ثابت که حاصل رشد آرام دانه های کانی است ، احیا و ناآمیختگی مترادف: بازماند شیمیایی

chemigation

شیمابیاری

chemodenitrification

نیترات زدایی شیمیایی

chezy equation

معادله چزی
معادله ای که برای محاسبه سرعت یک جریان یکنواخت در یک کانال باز مورد استفاده قرار می گیرد
میانگین سرعت جریان (V) برابر است با ضریب شزی (C) برابر ریشه مربع محصول شعاع هیدرولیکی به فوت (R) برابر شیب کانال (S)
مقایسه شود با: معدله فینگ
نیز ببینید: فرمول کاتر kutter ، معادله چزی معادله ای که برای محاسبه سرعت یک جریان یکنواخت در یک کانال باز مورد استفاده قرار می گیرد میانگین سرعت جریان (V) برابر است با ضریب شزی (C) برابر ریشه مربع محصول شعاع هیدرولیکی به فوت (R) برابر شیب کانال (S) مقایسه شود با: معدله فینگ نیز ببینید: فرمول کاتر kutter

chloritisation

کلریتی شدن ، یکی از انواع طرق تجزیه ودگرسانی کانی های سیلیکات موجود در سنگهای آذرین است

chloritization

کلریتی شدن
جانشین شدن بوسیله دگرسانی به کلریت ، کلریتی شدن جانشین شدن بوسیله دگرسانی به کلریت

chromatite aberration

فریبندگی رنگی
خطای رنگی؛ در نورشناسی بلوری ، محصول پرتوهای نور به واسطه شکست پرتوهایی با طول موج متفاوت ، برای هم گرا شدن در نقطه مشابه

chronostratigraphic classification

رده بندی زمان چینه شناسی
سازماندهی چینه های سنگ ، به واحدهایی بر طبق سن یا زمان بوجود آمدن آنها (1976 ، ISG)

chupanan formation

سازند چوپانان (پالئوسن_ائوسن زیرین)
در ناحیه خور شامل سنگ آهک های پلاژیک که نشانگر پیشروی دریایی پالئوسن بر روی سنگ های کرتاسه است بر روی سطح فرسایش یافته سنگ های دانین danian قرار می گیرد و لذا در ناحیه خور ، فاز فرسایشی لارامید پس از آشکوب دانین عمل کرده است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

cipw classification

رده بندی CIPW (cross Iddings prisson washington)
روش یا سیستمی برای رده بندی و نام‌گذاری سنگهای آذرین ، بر پایه معیار CIPW می باشد این حروف بزرگ نشان دهنده حروف آغازین مردانی است که این سیستم را ابداع کردند cross Iddings ، prisson و (1902) washington
مترادف: سیستم کمی سیستم معیاری

circle of confusion

دایره ابهام

circular polarization

قطبیدگی دایره وار
در نورشناسی ، نوری که بطور دایره وار یا چرخشی قطبیده شده به گونه ای که نوک بردارهای میدان الکتریکی آن در نقطه ای ثابت در فضا ، دایره ای را با گذشت زمان ترسیم می کنند بردار الکتریکی در هر لحظه از زمان توصیف کننده مارپیچی در جهت انتشار موج است ، قطبیدگی دایره وار در نورشناسی

circulation

جریان انتشار ، جریان مواد

circumdenudation mountain|circumdenudation|circumdenudation

کوه فرسایش پیرامونی ()

circumerosion

فرسایش پیرامونی

city exclusion

حریم شهر(استحفاظی)
آن قسمت از مناطق خارج از محدوده قانونی شهر که در آن کنترل فعالیتهای عمرانی از قبیل تفکیک اراضی ، احداث و تعریض معابر و ایجاد ساختمان باید بنا به دلایلی زیر نظر شهرداری بوده و بر اساس قوانین مربوط به شهرداری انجام شود ، حریم شهر(استحفاظی) آن قسمت از مناطق خارج از محدوده قانونی شهر که در آن کنترل فعالیتهای عمرانی از قبیل تفکیک اراضی

ckeck-basin irrigation

آبیاری کرتی

clapeyron equation

معادله کلاپیرون
گزاره ای در شیمی که بر طبق آن ، آهنگ تغییر فشار با دما در انتقال فازی یک سیستم بسته برابر با گرمای واکنش تقسیم بر حاصلضرب دمای مطلق و تغییر حجم واکنش می باشد این معادله توسط کلاسیوس در سال 1850 بوجود آمد
مترادف: معادله کلاپیرون کلایسویس
نیز ببینید: رابطه ارنفست قانون پونیتینگ ، معادله کلاپیرون گزاره ای در شیمی که بر طبق آن ، آهنگ تغییر فشار با دما در انتقال فازی یک سیستم بسته برابر با گرمای واکنش تقسیم بر حاصلضرب دمای مطلق و تغییر حجم واکنش می باشد این معادله توسط کلاسیوس در سال 1850 بوجود آمد مترادف: معادله کلاپیرون کلایسویس نیز ببینید: رابطه ارنفست قانون پونیتینگ

clarke of concentration

کلارک تمرکز ، کلارک غلظت
غلظت یک عنصر در یک کانی یا سنگ نسبت به فراوانی پوسته ای آن عنصر را گویند این اصطلاح همچنین برای رخدادهای خاص و رخدادهای میانگین استفاده می شود مقایسه شود با: کلارک

classification

طبقه بندی ، رده بندی
یکی از روشهای جنرالیزه کردن
در فرآیند طبقه بندی ، گروهبندی دادهها به صورت کلاسهایی مطابق با برخی ویژگیهای معمول ، رده بندی یکی از روشهای جنرالیزه کردن در فرآیند طبقه بندی

clastation

هوازدگی
فرآینده تخریبی یا گروهی از فرآیندها که توسط آنها مواد خاکی و سنگی که در معرض عوامل جوی بر رو یا در نزدیکی سطح کره زمین قرار دارند ، در رنگ ، بافت ، ترکیب ، سختی یا شکل ، با یا بدون حمل و نقل مواد سست یا دگرسان شده تغییر می کنند بالاخص ، فروپاشی فیزیکی و تجزیه شیمیایی سنگ که تشکیل یک گوشته در محل رسوبات باطله و مهیا برای حمل و نقل را می دهد بیشتر هوازدگی در سطح رخ می دهد ، اما ممکن است در اعماق قابل توجه نیز دیده شود ، مثلاً در سنگهای درز خورده که نفوذ آسان اکسیژن جوی و چرخش آبهای سطحی را ممکن می سازد بعضی از نویسندگان هوازدگی را به فرآیندهای مخرب آبهای سطحی که در پایین تر از 100درجه سانتی گراد و فشار 1kb رخ می دهند ، محدود می سازند سایرین این اصطلاح را تا دربرگیری تغییرات زیست شناسی و عمل خورنده باد ، آب و یخ ، گسترده می سازند
مترادف: weathering

cleavage mullion

ستون رخ
یک نوع ستون که بوسیله تقاطع یا تلاقی صفحات رخ با لایه نوری بوجود می آید (ویلسون 1953)
مقایسه شود با رخ مدادی ، ستون چین خوردگی ، ستون رخ یک نوع ستون که بوسیله تقاطع یا تلاقی صفحات رخ با لایه نوری بوجود می آید (ویلسون 1953) مقایسه شود با رخ مدادی

clerici solution

محلول کلریسی
یک محلول مرکب از مالونات تالیوم و فرمات تالیوم در آب که به عنوان مایع سنگین کاربرد دارد وزن مخصوص آن 4 15 است مقایسه شود با محلول سونستاد ، محلول کلاین ، بروموفورم ، یدید متیلن ، محلول کلریسی یک محلول مرکب از مالونات تالیوم و فرمات تالیوم در آب که به عنوان مایع سنگین کاربرد دارد وزن مخصوص آن 4 15 است مقایسه شود با محلول سونستاد

cliff erosion

فرسایش پرتگاهی یا صخره ای
بنگرید به : Sapping ، sap ، نقب زدن ، تضعیف کردن ، فرسایش پرتگاهی یا صخره ای بنگرید به : Sapping

climate classification

رده بندی اقلیم
توصیف انواع متنوع اقلیم توسط عوامل توصیفی مانند درجه حرارت ، میزان بارندگی ، پوشش گیاهی یا موقعیت نسبت به خشکی و دریا مثلاً رده بندی تورنث ویت ، رده بندی کوپن نیز ببینید: منطقه اقلیمی ، منطقه درجه حرارت ، رده بندی اقلیم توصیف انواع متنوع اقلیم توسط عوامل توصیفی مانند درجه حرارت

climatic deterioration

زوال اقلیمی
اصطلاحی که مشخص کننده تغییر به سوی اقلیم سردتر بوده که به ویژه برای روندهای اقلیمی اولیه و ثانویه عهد حاضر و یخچالی پسین استفاده می شود مانند آنچه توسط فردی در عرض های جغرافیایی بالا مشاهده می شود
مقایسه شود با : Climatic amelioration ، زوال اقلیمی اصطلاحی که مشخص کننده تغییر به سوی اقلیم سردتر بوده که به ویژه برای روندهای اقلیمی اولیه و ثانویه عهد حاضر و یخچالی پسین استفاده می شود مانند آنچه توسط فردی در عرض های جغرافیایی بالا مشاهده می شود مقایسه شود با : Climatic amelioration

climatic region

ناحیه اقلیمی ، منطقه آب و هوایی
کره زمین را از نظر آب و هوا به چهار منطقه عمده حاره ، معتدله و قطبی تقسیم می شود ، منطقه آب و هوایی کره زمین را از نظر آب و هوا به چهار منطقه عمده حاره

clinolimnion

فرا دریاچه
بخش بالایی لایه زیرین آب (هیپولیمنیون) در یک دریاچه که در آن آهنگ جذب حرارت بطور تصاعدی با عمق کاهش می یابد؛
مقایسه می شود با: bathylimnion ، فرا دریاچه بخش بالایی لایه زیرین آب (هیپولیمنیون) در یک دریاچه که در آن آهنگ جذب حرارت بطور تصاعدی با عمق کاهش می یابد؛ مقایسه می شود با: bathylimnion

close depression

چاله بسته فرورفتگی بسته ، قسمتی از زمینی که از هر سو بوسیله ، زمین های بلند محدود شده است

closed depression

گودال یا فرورفتگی بسته
یک منطقه از زمین فرورفته یا کم ارتفاع تر یا پائین تر که بر روی یک نقشه توپوگرافی بوسیله خط پربندی هاشورزده گودال یا افت نشان داده می شود که تشکیل یک حلقه بسته را می دهد مثلاً یک افت یا نشست گسلی یا گودالی در زیر سطح عمومی زمین یا خشکی ، بدون هیچ راه خروجی سطحی مترادف: افت توپوگرافی ، گودال یا فرورفتگی بسته یک منطقه از زمین فرورفته یا کم ارتفاع تر یا پائین تر که بر روی یک نقشه توپوگرافی بوسیله خط پربندی هاشورزده گودال یا افت نشان داده می شود که تشکیل یک حلقه بسته را می دهد مثلاً یک افت یا نشست گسلی یا گودالی در زیر سطح عمومی زمین یا خشکی

coacervation

انباشته ، توده شده ، مجتمع

coagulation

انعقاد

coal classification

رده بندی زغال سنگ
الف) تحلیل یا دسته بندی زغال ها طبق یک خصوصیت ویژه ، مانند درجه دگرگونی (درجه یا رتبه) ، مواد گیاهی سازنده (تیپ) یا درجه ناخالصی (عیار یا درجه)
ب) تحلیل یا گروه بندی زغال سنگها بر طبق درصد مواد فرار و خصوصیات کک شدگی یا پختن یا رویه بستن ، رده بندی زغال سنگ الف) تحلیل یا دسته بندی زغال ها طبق یک خصوصیت ویژه ، مواد گیاهی سازنده (تیپ) یا درجه ناخالصی (عیار یا درجه) ب) تحلیل یا گروه بندی زغال سنگها بر طبق درصد مواد فرار و خصوصیات کک شدگی یا پختن یا رویه بستن

coal gasification

تبدیل زغال هتبدیل زغال به سوخت گازی

coalification

زغال سنگ شدگی ، زغال سنگ شدن
دگرسانی یا دگرگونی مواد گیاهی به زغال سنگ فرآیندهای زیست شیمیایی دیاژنز و فرآیند ژئوشیمیایی دگرگونی در تشکیل زغال سنگ
نیز ببینید : کربنی شدن ، یکپارچه شدن ، شیشه ای شدن ، فوزونی شدن ، نظریه تورب تا آنتراسیت Coalification break مترادف: کربنی شدن (incoalation) بیتومینه شدن (incarbonization)

coalification break|coalification|coalification

نقطه عطف زغال سازی نقطه ای در فرآیند ایجاد زغال سنگ که در آن رنگ اکسینیت ها در نور بازتابی از تیره به خاکستری کم رنگ تغییر می کند که این ناشی از فرار متان است این تغییر منطبق بر یک تغییر عمده در شیب منحنی های پارامترهای متنوع زغال سنگ شدگی است و با حضور 29% مواد فرار در ویترن (حالت خشک ، بدون خاکستر) همزمان است مترادف : جهش زغالسنگ شدگی

coalification|incarbonization|incarbonization|incoalation

زغال سنگ شدگی ، زغال سنگ شدن دگرسانی یا دگرگونی مواد گیاهی به زغال سنگ فرآیندهای زیست شیمیایی دیاژنز و فرآیند ژئوشیمیایی دگرگونی در تشکیل زغال سنگ نیز ببینید : کربنی شدن ، یکپارچه شدن ، شیشه ای شدن ، فوزونی شدن ، نظریه تورب تا آنتراسیت Coalification break مترادف: کربنی شدن (incoalation) بیتومینه شدن (incarbonization)

coarse acquisition

دریافت کم دقت (c/a)

coefficient of compression

ضریب تراکم

coefficient of consolidation

ضریب تحکیم

coefficient of contraction

ضریب انقباض ، ضریب تقارب ، ضریب فشردگی

coefficient of expansion

ضریب انبساط ، ضریب گستردگی
نسبت ازدیاد طول یا سطح یا حجم یک جسم بازاء یک درجه افزایش دما به طول یا سطج و یا حجم اولیه آن ، ضریب گستردگی نسبت ازدیاد طول یا سطح یا حجم یک جسم بازاء یک درجه افزایش دما به طول یا سطج و یا حجم اولیه آن

coefficient of gradation

ضریب دانه بندی

coefficient of restitution

ضریب ارتجاع ، ضریب برگشت ، ضریب برجهندگی

coefficient of thermal expansion

ضریب انبساط گرمایی
افزایش نسبی حجم یک سیستم با افزایش درجه حرارت در یک فرآیند هم فشار ، ضریب انبساط گرمایی افزایش نسبی حجم یک سیستم با افزایش درجه حرارت در یک فرآیند هم فشار

coefficient of traction

ضریب اصطکاک کششی

coefficient of variation

ضریب تغییرات ، ضریب پراکندگی
انحراف استاندارد یک گروه داده ها تقسیم بر میانگین حسابی آن مترادف: ضریب دگرگونی ، ضریب پراکندگی - انحراف استاندارد یک گروه داده ها تقسیم بر میانگین حسابی آن مترادف: ضریب دگرگونی

coefficientof variation

ضریب تغییرات

coevolution

هم فرگشت
یک الگوی تکامل که در آن دو دودمان نامرتبط آهنگها و جهات تکاملی یکدیگر را متاثر می نمایند ، بطوریکه این دو به عنوان یک مجموعه تلفیقی با هم تکامل می یابند
مثلاً رابطه بین گیاهان گل دارو حشرات گرده افشان در طول زمان ، هم فرگشت یک الگوی تکامل که در آن دو دودمان نامرتبط آهنگها و جهات تکاملی یکدیگر را متاثر می نمایند ، بطوریکه این دو به عنوان یک مجموعه تلفیقی با هم تکامل می یابند مثلاً رابطه بین گیاهان گل دارو حشرات گرده افشان در طول زمان

cofficient of peptisation

ضریب پپتیزاسیون

cognate inclusion

همزاد درگیر ، خود سنگ ، سنگ خودی

cohesion

چسبندگی ، جاذبه ملکولی ، همچسبی

cold region

ناحیه سرد
ناحیه ای که در آن درجه حرارت به قدر کافی برای تاثیر بر طراحی مهندسی سازه و عملیات سرد می باشد ، ناحیه سرد ناحیه ای که در آن درجه حرارت به قدر کافی برای تاثیر بر طراحی مهندسی سازه و عملیات سرد می باشد

cold rolled section

مقطع سرد ، نوردیده ، مقطع سرد نورد شده

collapse depression

گودال یا فرونشست رمبشی
گودال یا فرونشست ریزشی؛ یک گودال بیضی شکل تا دراز در سطح یک جریان گدازه که در نتیجه ریزش بخشی یا کامل سقف یک تونل ماگمای بلند یا چندین تونل کوتاه بوجود آمده است بلوک هایی از سقف ممکن است بر روی کف یا قائده گودال رمبشی قرار بگیرند و آب و یا آبرفت بلوک ها را بپوشانند (نیکولز 1946-ص1064) نباید با یک kipuka اشتباه گرفته شود ، گودال یا فرونشست رمبشی گودال یا فرونشست ریزشی؛ یک گودال بیضی شکل تا دراز در سطح یک جریان گدازه که در نتیجه ریزش بخشی یا کامل سقف یک تونل ماگمای بلند یا چندین تونل کوتاه بوجود آمده است بلوک هایی از سقف ممکن است بر روی کف یا قائده گودال رمبشی قرار بگیرند و آب و یا آبرفت بلوک ها را بپوشانند (نیکولز 1946-ص1064) نباید با یک kipuka اشتباه گرفته شود

collision

بهم خوردگی ، بهم خوردن

colloidal solution

محلول های کلوئیدی

colloidal suspension

دروایه کلوئیدی

colmatage or colmation

لای گذاری یا رسوب گیری

colonization

کلنی شدن ، کلنی شدن
یک رخداد طبیعی که در آن یک گونه به محلی وارد می شود که قبلاً توسط او اشغال نشده است و در آنجا مستقر می شود ، کلنی شدن یک رخداد طبیعی که در آن یک گونه به محلی وارد می شود که قبلاً توسط او اشغال نشده است و در آنجا مستقر می شود

column flotation

یک تکنولوژی پاک سازی زغال سنگ قبل از احتراق که ذرات زغال به حباب های هوا در یک ستون عمودی می رسد سپس زغال در بالای ستون برداشته می شود

column flotation machine|column flotation|column flotation

ماشین فلوتاسیون ستونی از انواع جدید ماشین های فلوتاسیون که در آن از وسیله ای مکانیکی برای همزدن پالپ و متفرق کردن دانه های جامد و حبابهای هوا استفاده نشده است این ماشین ها از یک ستون استوانه ای تشکیل شده که حبابهای هوا از قسمت تحتانی سلول وارد آن می گردند در قسمت فوقانی سلول ، دوشهای آبی برای شستشوی کف تعبیه شده است

comagmatic region

ناحیه هم ماگما ، ایالت سنگ شناسی

combined method of spreading and injection

روش همراه بخش وتزریق

combined tillage operation

عملیات خاک‌ورزی ترکیبی

combustion

احتراق ، اکسیداسیون ماده کربن دار یا هیدروژن دار که با آزاد شدن حرارت وگاز همراه است

commertial production

تولید برای اهداف حسابداری

comminution

پودرکردن ، شکستن ، ساییدن ، یا خرد کردن کانه یا سنگ

committee european de normalization

گروه استانداردهای منطقه ای اروپا (cen)

Compaction

تراکم ، بهم فشردگی ، پدیده های خودبه خودی وطبیعی ، تراکم
کاهش تخلخل وحجم توده رسوبی در نتیجه تجمع رسوب نهشته شده در بالای آن ، یا به علت فشارهای حاصل از دگرشکلی ، تراکم کاهش تخلخل وحجم توده رسوبی در نتیجه تجمع رسوب نهشته شده در بالای آن

compaction test|compaction|compaction

آزمایش تراکم در هنگام ساخت و اجرای بزرگراه ها و فرودگاهها و سازه ها دیگر متراکم کردن خاک یک امر ضروری جهت بهبود مقاومت خاک می باشد پروکتور(1933) یک آزمایش تراکم آزمایشگاهی ابداع کرد تا به وسیله آن حداکثر وزن مخصوص خشک خاک که برای تراکم در محل می تواند استفاده شود را تعیین کند این آزمایش به نام آزمایش تراکم پروکتور مشهور می باشد

compensation depth|depth of compensation|depth of compensation

ژرفای جبران (در تکتونیک ، زمین ساخت) (اقیانوس شناسی): عمقی که در آن آهنگ فتوسنتز برابر با آهنگ تنفس می گردد مقایسه شود با: ژرفای توازن کربنات مترادف: depth of compensation ژرفای جبران

competition

رقابت

compilation

ترجمه ، جمع اوری و انتخاب ، جمع اوری اطلاعات به صورت نوشته ، گرداوری ، تالیف ، تلفیق ، همگردانی
ترجمه برنامهای رایانهای که به زبان مسأله گرا نوشته شده به زبان رایانهگرا
به طور معمول ترجمه برنامهای رایانهای از یک زبان سطح ، همگردانی ترجمه برنامهای رایانهای که به زبان مسأله گرا نوشته شده به زبان رایانهگرا به طور معمول ترجمه برنامهای رایانهای از یک زبان سطح

complexation

تشکلات مجتمعی ، تبادل یک عنصر در ساختمان مولکولی بخشی از مواد آلی ومعدنی خاک که سطح فعالی برای تبادل کاتیونی دارا می باشد

compound cross stratification

چینه بندی متقاطع ترکیبی یا مرکب یک نوع پیچیده چینه بندی متقاطع که اشکالی را با هم ترکیب می کند که بشدت در مقیاس و جهت یافتگی با هم متفاوت می باشند

compressed gas association inc (cga)|compressed gas association|compressed gas association

انجمن‌ انجمن گاز فشرده

compression

اصطلاح ژئوتکنیک ، قسمتی از تراکمی که خاک از دست می دهد ، هم فشارش ، بهم فشردگی ، متراکم سازی ، تراکم ، اختصار
عملیات کاهش اندازه یک فایل در فنون فشردگی گروههای تکراری بایت یا بیت حذف می شود یا طرحهای مختلفکدگذاری ارایه می شود

compression|decompression|decompression

هم فشارش ، بهم فشردگی ، متراکم سازی ، تراکم ، اختصار عملیات کاهش اندازه یک فایل در فنون فشردگی گروههای تکراری بایت یا بیت حذف می شود یا طرحهای مختلفکدگذاری ارایه می شود

concentrated solution

محلول قوی ، محلول متراکم

concentration

غلظت ، میزان ماده در واحد حجم را گویند

concrete disintegration

فروریختگی بتن

concrete erosion

فرسایش بتن

concretion

کنکرسیون ، تجمع موضعی بعضی از مواد بعضی از مواد شیمیائی از قبیل کربنات یا کلسیم با ترکیبات آهن که به شکل گره ها ودانه های سختی به ابعاد وشکل های گوناگون با رنگ های مختلف دیده می شود ، چسبیدن ذرات ، سخت دانه ، کنکرسیون
کنکرسیون ساختاری رسوبی است که بر اثر تجمع کانیها بشکل تخم مرغی یا کروی ایجاد می شود تجمع کانیهای تشکیل دهنده بصورت متحدالمرکز و لایه ای است که با مرکزیت یک هسته که شامل ذرات تخریبی سنگها ، فسیلها ، کانیهای درشت تر و یا خرده های صدف باشد این ساختها در سنگهایی مانند شیل ، سیلتستون و ماسه سنگ یافت می شود کنکرسیونهای ثانویه در نتیجه هوازدگی در سنگهای رسوبی ایجاد می شود ، کنکرسیون کنکرسیون ساختاری رسوبی است که بر اثر تجمع کانیها بشکل تخم مرغی یا کروی ایجاد می شود تجمع کانیهای تشکیل دهنده بصورت متحدالمرکز و لایه ای است که با مرکزیت یک هسته که شامل ذرات تخریبی سنگها

condensation

چگالش ، تغلیظ ، چگالش استتاری ، میعان
فرآیندی که در آن آب از حالت بخار به مایع یا جامد تبدیل می شود (بطور عمومی تر ، فرآیندی که طی آن هر بخاری به مایع یا جامد تبدیل می شود ) در نتیجه این عمل حدود 80 کالری در سانتیمتر مکعب انرژی آزاد می شود ، میعان فرآیندی که در آن آب از حالت بخار به مایع یا جامد تبدیل می شود (بطور عمومی تر

condensation zone|condensation|condensation

منطقه تراکم تمرکز چندین زون زیستی در یک توالی متراکم شده (هایم 1934)

cone of dejection

مخروط افکنش
یک مخروط آبرفتی که از مواد درشت ساخته شده و در جایی تشکیل می شود که یک تندآب کوهستانی از یک دره باریک بر روی یک دشت بوجود می آید یا بر روی یک سکوی به سمت دره غوطه ور می شود
مترادف: dejection cone

cone of depression

مخروط فرونشینی
گودی مخروطی شکلی که بلافاصله پس از برداشت آب در یک چاه آب به وجود می آید
مخروط افت:
افتی در سطح پتانسیومتری یک حجم آب زیرزمینی که دارای شکل یک مخروط معکوس شده می باشد و به دور یک چاه بوجود می آید که از آن آب برداشت شده است شکل این افت حاصل این واقعیت است که آب در نزدیکی چاه باید از درون مقاطع عرضی بطور متناوب/ پیش رونده کوچکتری جریان داشته باشد و در نتیجه فشار هیدرولیکی باید پرشیب تر باشد
مقایسه شود با: drown down (آب زیر زمینی) ، مخروط تخلیه ، مخروط فرونشینی گودی مخروطی شکلی که بلافاصله پس از برداشت آب در یک چاه آب به وجود می آید مخروط افت:افتی در سطح پتانسیومتری یک حجم آب زیرزمینی که دارای شکل یک مخروط معکوس شده می باشد و به دور یک چاه بوجود می آید که از آن آب برداشت شده است شکل این افت حاصل این واقعیت است که آب در نزدیکی چاه باید از درون مقاطع عرضی بطور متناوب/ پیش رونده کوچکتری جریان داشته باشد و در نتیجه فشار هیدرولیکی باید پرشیب تر باشد مقایسه شود با: drown down (آب زیر زمینی)

cone of exhaustion

مخروط تخلیه
یک افت مخروطی شکل در سطح پتانسیومتریک یک حجم آب زیرزمینی که به دور یک چاه در جایی بوجود می آید که آب سریع تر از آنکه بتواند بطور جانبی تراوش کند ، برداشت می شود ، مخروط تخلیه یک افت مخروطی شکل در سطح پتانسیومتریک یک حجم آب زیرزمینی که به دور یک چاه در جایی بوجود می آید که آب سریع تر از آنکه بتواند بطور جانبی تراوش کند

cone penetration

نفوذ مخروط

conflation

ترکیب دوعبارت با یکدیگر ، تلفیق ، تالیف
فرآیندی که طی آن فایلهای نقشه رقومی تطبیق داده می شوند و با انتخاب بهترین عوارض از هر نقشه مجزا و افزودن آنها به نقشه ترکیبی جدید یکی می شوند ، تالیف فرآیندی که طی آن فایلهای نقشه رقومی تطبیق داده می شوند و با انتخاب بهترین عوارض از هر نقشه مجزا و افزودن آنها به نقشه ترکیبی جدید یکی می شوند

conformable stratification

چینه بندی هم شیب ، لایه بندی موازی

congelation

انجماد ، ماسیدگی ، تغییر حالت یک ماده از مایع به جامد است ، بسته شدن
دلمه شدگی در اثر سرما؛ تغییر از حالت مایع به جامد ، همچنین محصول چنین تغییری مترادف: منجمد شدن ، بسته شدن دلمه شدگی در اثر سرما؛ تغییر از حالت مایع به جامد

congelifraction

هوازدگی یخزاد
فروپاشی ، شکستن یا از هم پاشی مکانیکی یک سنگ یا خاک به خاطر فشار بسیار زیاد اعمال شده توسط انجماد آب موجود در درزها یا منفذها یا در امتداد سطوح لایه بندی این اصطلاح توسط برایان (ص 640 – 1946) معرفی شد مترادف : خرد شدگی یخبندانی ، یخ شکافی ، ترکیدن یخبندانی ، از هم پاشی یخبندانی ، هوازدگی یخبندان gelifraction ، geliration ، هوازدگی یخزاد فروپاشی

conglomerate of kerman formation

کنگلومرای کرمان(کرتاسه_پالئوسن)
جایگاه چینه شناسی و شرایط تشکیل آن ، قابل قیاس با سازند کنگلومرایی فجن در البرز ، سازند پسته لیق در کپه داغ و به احتمال بخش شیل ارغوانی سازند پابده در زاگرس است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

conglomerate of pliocene formation

رخساره کنگلومرایی پلیوسن
نهشته های کنگلومرایی پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی هستند که با سازند هزاردره (البرز) و یا سازند بختیاری (زاگرس) قابل قیاس می باشند
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

conglomeration

کنگلومرائی شدن

conic projection

تصویرسازی مخروطی
تصویر مخروطی یک نوع نقشه به این صورت است که یک مخروط به دور کره ای پیچیده شده و جزییات روی کره بر روی سطح مخروط تصویر می شود سپس مخروط را بصورت یک سطح صاف باز می کنند

conical projection

سیستم تصویر مخروطی
نوعی سیستم تصویر نقشه که وقتی فرض شد کره زمین با یک مخروط کاغذی احاطه شده به وجود می آید راس آن در بالای قطب ، نقشه مورد نظر در روی مخروط مربوط پیاده می شود و سپس مخروط باز می شود خطوط مستقیمی که از راس مخروط منشعب می شوند نمایشگر نصف النهارات دوایر متحدالمرکز نمایشگر خطوط موازی عرضهای جغرافیایی هستند ، سیستم تصویر مخروطی نوعی سیستم تصویر نقشه که وقتی فرض شد کره زمین با یک مخروط کاغذی احاطه شده به وجود می آید راس آن در بالای قطب

conjugate solutions|conjugate solution|conjugate solution

محلولهای مزدوج دو محلول در دما و فشار ثابت با هم در یک تعادل قرار دارند و با تغییر فشار یا دما ، نسبت آنها بگونه ای تغییر می کند این اصطلاح معمولا برای مایعات نامیژاک کاربرد دارد ، ولی گاه برای محلول های جامد نامیژاک نیز بکار برده می شود

conrnitisation

کورنیتی شدن

conservation

نگهداری ، حفاظت

consociation

همگون ، همگونی
یک جامعه بوم شناسی ، درون یک اجتماع که هیچ گونه غالبی ندارد و معمولاً اجتماعی از چندین گونه غالب می باشد ، همگونی یک جامعه بوم شناسی

consolidation

تثبیت ، سخت ، تحکیم

consolidation test|consolidation|consolidation

آزمایش تحکیم هدف از انجام آزمایش تحکیم تعیین بارامتر های موثر در بیش بینی شدت نشست ومیزان آن در سازه های متکی بر خاکهای رسی است

constellation

صورت فلکی
مجموعه ای از ستارگان که بر حسب ظاهر شکل خاصی برای آنها قایل شده و هر یک را بر حسب شکل مربوط نامگذاری کرده اند ، صورت فلکی مجموعه ای از ستارگان که بر حسب ظاهر شکل خاصی برای آنها قایل شده و هر یک را بر حسب شکل مربوط نامگذاری کرده اند

constitution

ساختمان ، ساختمان و وضع طبیعی

contamination

آلایش

contemporaneous erosion

فرسایش کنونی ومعاصر ، فرسایش همزمان
فرسایش محلی که در زمانی ادامه دارد که رسوبگذاری در مناطق دیگر بطور عمومی یا پیوسته رخ می دهد ، فرسایش همزمان فرسایش محلی که در زمانی ادامه دارد که رسوبگذاری در مناطق دیگر بطور عمومی یا پیوسته رخ می دهد

continental accretion

گسترش حاشیه قاره
گسترش حاشیه قاره در طول زون فرورانش در اثر کوهزایی یا افزوده شدن میکروقارهها ، گسترش حاشیه قاره گسترش حاشیه قاره در طول زون فرورانش در اثر کوهزایی یا افزوده شدن میکروقارهها

continental collision

برخورد قاره ای
مرز برخورد دو قاره که معمولا نیز با رشته کوههای چین خورده مشخص می شود ، برخورد قاره ای مرز برخورد دو قاره که معمولا نیز با رشته کوههای چین خورده مشخص می شود

continental migration

مهاجرت قاره ای
جابجایی قار ه ای ، مهاجرت قاره ای جابجایی قار ه ای

continental subduction zone|continental subduction|continental subduction

زون فرورانش قاره ای

continuity equation

معادله پیوستگی
یک قاعده ، اصل ، قانون که بیانگر این است که آهنگ گذشت جریان یک مقطع یک لوله یا آبگذار برابر با آهنگ گذشت جریان مقطع دیگر همان لوله به علاوه یا منفی هر افزایشی یا کاهش بین دو مقطع می باشد (1962) ، معادله پیوستگی یک قاعده

continuous orientation

همسویی پیوسته

continuous reaction

واکنش پیوسته
یک واکنش دگرگونی که بطور پیوسته در یک بازه از درجات حرارت در فشار ثابت ، در حالت تعادل قرار دارد (یا برعکس) که این حالت مدیون تنوع ترکیبی در میان کانی ها مثلاً در نسبت fe/mg است یک نمودار پاراژنزی ، مثلاً نمودار afm ، نشان دهنده تنوع یکنواخت در جهت گیری های خط ربط و هیچ تغییر توپولوژی می باشد
مقایسه شود با: واکنش ناپیوسته ، واکنش پیوسته یک واکنش دگرگونی که بطور پیوسته در یک بازه از درجات حرارت در فشار ثابت ، نشان دهنده تنوع یکنواخت در جهت گیری های خط ربط و هیچ تغییر توپولوژی می باشد مقایسه شود با: واکنش ناپیوسته

continuous reaction hypothesis|continuous reaction|continuous reaction

فرضیه واکنش پیوسته ، نظریه حالت پایدار

contour furrow irrigation

آبیاری جویچه‌های هم‌تراز

contraction

انقباض

contrainte tension

تنش ، کشش ، فشار کششی

convection

همرفت ، کنکوسیون ، همرفت
مکانیسم انتقال گرما که در آن مواد داغ با مواد با چگالی کم بالا می آیند و مواد سرد چگالتر که رو به پایین حرکت می کنند ، جای آنها را می گیرند و ادامه این فرایند یک جریان حرارتی ایجاد می کند همرفت در درون زمین بخشی از نیروی محرکه حرکت ورقه های لیتوسفر است
، همرفت مکانیسم انتقال گرما که در آن مواد داغ با مواد با چگالی کم بالا می آیند و مواد سرد چگالتر که رو به پایین حرکت می کنند ، جای آنها را می گیرند و ادامه این فرایند یک جریان حرارتی ایجاد می کند همرفت در درون زمین بخشی از نیروی محرکه حرکت ورقه های لیتوسفر است

conversion

تبدیل

converter station

ایستگاه تبدیل فرکانس ، پست وا گردان فرکانس
تاسیساتی است برای تبدیل (واگردانی) جریان از یک شکل به شکل دیگر و یا یرایتبدیل (واگردانی) از یک فرکانس به فرکانس دیگر ، پست وا گردان فرکانس تاسیساتی است برای تبدیل (واگردانی) جریان از یک شکل به شکل دیگر و یا یرایتبدیل (واگردانی) از یک فرکانس به فرکانس دیگر

convolute lamination

چینه بندی پیچیده یک اصطلاح توصیفی که توسط کونن برای چینه هایی استفاده شد که به شدت نامنظم و بوضوح با پیچیدگی درهم تنیده و پیچ خورده اند و درون یک لایه غیر تغییرشکل داده واضح نسبتاً باریک منفرد محدود شده اند بالا و پایین این لایه ها توسط لایه های غیر آشفته موازی پوشیده شده است بیشتر در طبقات سیلت درشت دانه یا ماسه ریز دانه دیده می شود این ساختمان ظاهراً در نتیجه تغییرشکل در حین رسوبگذاری نهشته هایی حاصل می شود که بطور بخشی مایع می شوند ولی همچنان مقداری هم چسبی یا چسبندگی خود را حفظ می نمایند نیز ببینید: لایه بندی جابجایی یا لغزش ، همامیخت ، لایه بندی یا طبقات پیچیده ، طبقات چین و چروک دار ، طبقات تاب دار ، ساختمان hassock ساختمان جریان بین چینه ای

convolution

پیچ تاب ، پیچان ، هم پیچی
(ساخت رسوبی): الف) فرآیند تولید طبقه بندی نیلوفری حالت پیچیده بودن
ب) ساختمانی که بوسیله هم پیچی تولید می شوند مانند چین کوچک مقیاس کوچک ولی به هم پیچیده
ج) طبقه بندی نیلوفری ، هم پیچی (ساخت رسوبی): الف) فرآیند تولید طبقه بندی نیلوفری حالت پیچیده بودن ب) ساختمانی که بوسیله هم پیچی تولید می شوند مانند چین کوچک مقیاس کوچک ولی به هم پیچیده ج) طبقه بندی نیلوفری

coordinates representation

قالب (فرمت) و نوع مختصات به کار رفته برای تعیین موقعیت عارضهای کارتوگرافیک

coordination

هم‌آرانی‌ ، ‌ کوردیناسیون
مشارکت یک اتم با دیگری در آرایش‌های سه‌بعدی
عدد کوئوردیناسیون نشان‌دهنده اندازه اتمی یک اتم است هشت‌وجهی یا کوئوردیناسیون 6 تایی نمونه‌ای از آرایش اتمی معمول اتم‌های فلزی با اکسیژن می‌باشد ، ‌ کوردیناسیون مشارکت یک اتم با دیگری در آرایش‌های سه‌بعدی عدد کوئوردیناسیون نشان‌دهنده اندازه اتمی یک اتم است هشت‌وجهی یا کوئوردیناسیون 6 تایی نمونه‌ای از آرایش اتمی معمول اتم‌های فلزی با اکسیژن می‌باشد

co-pricipitation

هم رسوبی

coriolis acceleration

شتاب کوریولیس
شتاب یک جسم در حرکت نسبت به کره زمین که حاصل از چرخش کره زمین مانند آنچه توسط یک بیننده بر روی زمین مشاهده می شود ، حاصل می گردد یک گرانی سنج در حال حرکت دارای یک شتاب کریولیس است که مرتبط با اثر آتوس درگیر/ شامل می باشد ، شتاب کوریولیس شتاب یک جسم در حرکت نسبت به کره زمین که حاصل از چرخش کره زمین مانند آنچه توسط یک بیننده بر روی زمین مشاهده می شود

corrasion

برندگی ، خراشیدگی

correction

اصطلاح ، بهبود ، عمل اصلاح

correlation

همبستگی

corrosion

فرسایش ، خوردگی

corrugated lamination

چینه بندی موجدار یک نوع از طبقات پیچیده که با لایه بندی درهم پیچیده و کج شده که یک جهت یافتگی نیمه موازی نسبت به تاقدیس ها و ناودیس ها را نشان نمی دهد (مقایسه شود با: دیویس 1966)

corrugation

آبیاری شیاری ، شکنچ ، چین خوردگی
الف) فرآیند تغییر شکل یا چین خوردگی لایه های رسوبی و تبدیل آنها به چین های کوچک مقیاس ، چروک خوردگی ها ، خصوصاً شکنج درون سازندی این شکنج در مقیاسی کوچکتر از پیچ خوردگی رخ می دهد
ب) ساختمانی که توسط شکنج یا چین خوردگی تولید می شود ، چین خوردگی الف) فرآیند تغییر شکل یا چین خوردگی لایه های رسوبی و تبدیل آنها به چین های کوچک مقیاس ، خصوصاً شکنج درون سازندی این شکنج در مقیاسی کوچکتر از پیچ خوردگی رخ می دهد ب) ساختمانی که توسط شکنج یا چین خوردگی تولید می شود

cosedimentation

رسوب گذاری هم زمان
رسوبگذاری به شکل هم زمان ، مانند ته نشینی کانی های آهن دار هم زمان با رسوبگذاری رسوب آرژیلی ریزدانه برای تولید شیل یا گل سنگ دارای محتوای بالای آهن با گویند (پتی جان 1957) ، رسوب گذاری هم زمان رسوبگذاری به شکل هم زمان

cosmic erosion

فرسایش کیهانی
تجزیه تدریجی یا تخریب ناگهانی (فاجعه آمیز) سنگها در فضا بر روی سطح سیاره ای در نتیجه تقابل های موج ضربه ای تولید شده بوسیله ضربات با سرعت بالا ذرات به سطوح سنگی در معرض قرار گرفتند/ آشکار ، این اصطلاح شامل ساییده شدن تدریجی سطوح سنگ به خاطر پوسته پوسته شدن حاصل از بر هم کنش امواج ضربه ای با سطوح آزاد سنگ و گسیختگی ناگهانی و از هم پاشی کامل سنگها ، بوجود می آید (هورتز و همکاران 1971) ، فرسایش کیهانی تجزیه تدریجی یا تخریب ناگهانی (فاجعه آمیز) سنگها در فضا بر روی سطح سیاره ای در نتیجه تقابل های موج ضربه ای تولید شده بوسیله ضربات با سرعت بالا ذرات به سطوح سنگی در معرض قرار گرفتند/ آشکار

coulombs criterion

معیار کولمب
یک معیاری برای گسیختگی برشی شکننده بر پایه این مفهوم که گسیختگی برشی در امتداد یک سطح زمانی رخ خواهد داد که تنش برشی فعال در آن سطح به اندازه کافی برای غلبه بر مقاومت چسبندگی مواد به علاوه مقاومت اصطکاکی برای حرکت ، بزرگ باشد مقاومت چسبندگی زمانی که تنش قائم وارد بر سطح برش صفر است برابر با مقاومت برشی درونی است مقاومت اصطکاکی در برابر حرکت مساوی با تنش قائم نسبت به سطح برش به علاوه ضریب اصطکاک داخلی مواد می باشد
نیز ببینید: تساوی کولمب ، معیار کولمب یک معیاری برای گسیختگی برشی شکننده بر پایه این مفهوم که گسیختگی برشی در امتداد یک سطح زمانی رخ خواهد داد که تنش برشی فعال در آن سطح به اندازه کافی برای غلبه بر مقاومت چسبندگی مواد به علاوه مقاومت اصطکاکی برای حرکت ، بزرگ باشد مقاومت چسبندگی زمانی که تنش قائم وارد بر سطح برش صفر است برابر با مقاومت برشی درونی است مقاومت اصطکاکی در برابر حرکت مساوی با تنش قائم نسبت به سطح برش به علاوه ضریب اصطکاک داخلی مواد می باشد نیز ببینید: تساوی کولمب

coulombs equation

معادله کولمب
معادله ای که معیار کولمب یا گسیختگی یک ماده در شکستگی برشی را توصیف می کند تنش برش بحرانی برای گسیختگی برابر است با چسبندگی به علاوه ضریب اصطکاک داخلی ضرب در تنش عادی در عرض سطح گسیختگی بالقوه

counter regulation

تنظیم متقابل

counterclockwise inclination

میل یا شیب پادساعتگرد
میل به چپ یک خط درز هتروکولیت وقتی که به دنبال محیط قرار می گیرد
متضاد: میل ساعتگرد

counterclockwise inclination|counterclockwise|counterclockwise|inclination

میل یا شیب پادساعتگرد میل به چپ یک خط درز هتروکولیت وقتی که به دنبال محیط قرار می گیرد متضاد: میل ساعتگرد

counterradiation

شار فروسو
تابش رو به پائین امواج بلند مادون قرمز دوباره گسیل شده بوسیله اتمسفر بعد از جذب پیشین از سطح کره زمین مترادف: تابش وارونه یا قهقرایی ، شار فروسو تابش رو به پائین امواج بلند مادون قرمز دوباره گسیل شده بوسیله اتمسفر بعد از جذب پیشین از سطح کره زمین مترادف: تابش وارونه یا قهقرایی

covering cubstitution

جایگزینی پوششی

creep deformation

تغییر شکل خزشی -تغییر شکل وارفتگی

crenulation

تغییر شکل سطحی یک لایه وچینه ویا طبقه شیستوزیته به وسیله چین های کوچک وبهم فشرده که با همدیگر موازی بوده واغلب نوک تیز می باشند ، کنگره ای
(چین بسیار کوچک): یک چین خوردگی کوچک مقیاس (طول موج تا چند میلی متر) که بر روی چین خوردگی های بزرگ مقیاس قرار گرفته است چین های کوچک ممکن است در امتداد سطوح رخ یک سنگ تغییر شکل داده دیده شوند مقایسه شود با: placation ، کنگره ای (چین بسیار کوچک): یک چین خوردگی کوچک مقیاس (طول موج تا چند میلی متر) که بر روی چین خوردگی های بزرگ مقیاس قرار گرفته است چین های کوچک ممکن است در امتداد سطوح رخ یک سنگ تغییر شکل داده دیده شوند مقایسه شود با: placation

crest elevation

ارتفاع لبه- فرازای تاج ، فرازای ستیغ ، تراز تاج ، رقوم تاج

cretification

گچ زایی
فرآیند یا مرحله تبدیل شدن یک سنگ به گچ ، مثلاً بوسیله پالایش با نمک های کلسیم ، گچ زایی فرآیند یا مرحله تبدیل شدن یک سنگ به گچ

cretion

به باند زمینی گفته می شود

critical concentration

غلظت بحرانی

critical nutrient concentration

غلظت بحرانی عناصر غذایی

critical reaction

واکنش بحرانی

critical soil test concentration

غلظت بحرانی آزمون خاک

crop rotation

تناوب کشت

cross assimilation

هضم دوگانه
هضم همزمان سنگ درونگیر به درون ماگما و هضم همزمان ماگما به درون سنگ درونگیر بطوری که فاز مشابهی در هر دوی آنها بوجود می آید ، هضم دوگانه هضم همزمان سنگ درونگیر به درون ماگما و هضم همزمان ماگما به درون سنگ درونگیر بطوری که فاز مشابهی در هر دوی آنها بوجود می آید

cross association

وابستگی متقاطع
یک روش مقایسه جفتی از دو دسته یا توالی داده های غیر عددی (ساکین و مریام 1969)
مقایسه شود با همبستگی متقابل (cross correlation) ، وابستگی متقاطع یک روش مقایسه جفتی از دو دسته یا توالی داده های غیر عددی (ساکین و مریام 1969) مقایسه شود با همبستگی متقابل (cross correlation)

cross correlation

همبستگی متقابل

cross cultivation

خاک‌ورزی متقاطع

cross lamination

چینه بندی مورب ، ورقه بندی مورب ()
ورقه بندی متقاطع؛ الف)چینه بندی متقاطع که توسط طبقات متقاطع با ضخامت کمتر از 1 سانتی متر تشخیص داده می شوند (مک کی و وایر 1953)
ب)یک ساختار که بطور متقاطع لامینه بندی شده است یک لامینه مورب یا متقاطع
نیز ببینید: ساختار جریان و میل flow-and-plunge structure
مترادف: لامیناسیون مورب لامیناسیون قطری

cross lamination|lamination|lamination

ورقه بندی مورب () ورقه بندی متقاطع؛ الف)چینه بندی متقاطع که توسط طبقات متقاطع با ضخامت کمتر از 1 سانتی متر تشخیص داده می شوند (مک کی و وایر 1953) ب)یک ساختار که بطور متقاطع لامینه بندی شده است یک لامینه مورب یا متقاطع نیز ببینید: ساختار جریان و میل flow-and-plunge structure مترادف: لامیناسیون مورب لامیناسیون قطری

cross section

سطح مقطع ، مقطع عرضی
نموداری نمایانگر ارتفاعات در یک امتداد معین
نشاندهنده تغییرات به وجود آمده در پارامتر اختیاری یا انتخابی در جهت عادی ، مقطع عرضی نموداری نمایانگر ارتفاعات در یک امتداد معین نشاندهنده تغییرات به وجود آمده در پارامتر اختیاری یا انتخابی در جهت عادی

cross-stratification

لایه‌های متقاطع

Crustal assimilation

آلایش پوسته ای

cryoplanation

یخ پهن شدگی
یخ هامون سازی؛ کاهش و تعدیل سطح زمین توسط فرآیندهای همراه با یخبندان شدید ، مانند خاکسره حاصل عمل های فرساینده و حمل و نقلی آب جاری یا روان آب ، یخ متحرک یا سایر عوامل (برایان 1946-ص 640) مقایسه شود با: altiplanation ، یخ پهن شدگی یخ هامون سازی؛ کاهش و تعدیل سطح زمین توسط فرآیندهای همراه با یخبندان شدید

cryoturbation

کریوتورباسیون ، جنبش ها وحرکات ماده ای در درون خاک ها را گویند ، یخ آشفتگی
مترادفی برای congeliturbation نیز نوشته می شود بصورت: kryoturbation ، یخ آشفتگی مترادفی برای congeliturbation نیز نوشته می شود بصورت: kryoturbation

cryptodepression

فروافتادگی ناپیدا
یک حوضه دریاچه ای که کف آن پایین تر از سطح دریا قرار گرفته است (با وجود اینکه سطح آب ممکن است بالای سطح دریا باشد) ، فروافتادگی ناپیدا یک حوضه دریاچه ای که کف آن پایین تر از سطح دریا قرار گرفته است (با وجود اینکه سطح آب ممکن است بالای سطح دریا باشد)

cryptoexplosion structure|cryptoexplosion|cryptoexplosion

ساختار نهان انفجاری یک اصطلاح غیر زایشی توصیفی که توسط دتیر (1959) برای مشخص کردن یک ساختار تقریباً مدور ، پیشنهاد شده که بوسیله آزاد شدن ناگهانی و انفجار انرژی تشکیل شده و نمایانگر تغییر شکل شدید محلی سنگ و بدون هیچ رابطه مشخص با فعالیت زمینساختی یا آتشفشانی است چنین ساختارهایی عموماً تنوع وسیع در قطر دارند ، بالاآمدگی مرکزی گنبدی شکل به همراه تغییر شکل ساختاری شدید ، که معمولاً توسط یک فرورفتگی حلقوی هم مرکز احاطه شده است گسل پیچیده و چین خوردگی ثانویه ، برشی شدن و برش گسترده و ظهور انواع خردشدگی/ تصور می شود بسیاری از ساختارهای نهان انفجاری در نتیجه ضربه شخانه های ایجاد کننده دهانه با ابعاد ستاره ای ، حاصل شده اند و سایر آنها با فعالیت های آتشفشانی نامشخصی ایجاد شده باشند

crystal flotation

شناوری بلوری
در سنگ شناسی ، شناوری بلورهای سبک وزن در یک پیکره ماگمایی مقایسه شود با: فرونشست بلور مترادف: فلوتاسیون ، شناوری بلوری در سنگ شناسی

crystal sedimentation

نهشت بلوری ، ته نشست بلوری

crystalline remnant magnetization

مغناطیس بازماند شیمیایی (CRM) ، مغناطیس بازمانده متبلور

crystallization

تبلور ، بلورسازی ، انجماد وتبلور کند وآرام مایعی که موجب پیدایش ترکیب شیمیائی یکی یا چند کانی های فراوان می شود ، بلورسازی
انجماد وتبلور کند وآرام مایعی که موجب پیدایش ترکیب شیمیائی یکی یا چند کانی های فراوان می شود ، بلورسازی انجماد وتبلور کند وآرام مایعی که موجب پیدایش ترکیب شیمیائی یکی یا چند کانی های فراوان می شود

crystallization banding|crystallization|crystallization

نواری شدن تبلور ، لایه ای شدن فازی

crystallization magnetization

مغناطیس تبلوری ، بازماند شیمیایی

cubic coordination

همارایی مکعبی
یک ساختار یا آرایش اتمی که در آن یک یون توسط 8 یون با علامت مخالف احاطه می شود که مرکزهای آنها تشکیل نقاط یا راس های یک مکعب را می دهند یک مثال از این دست ، ساختار کلرید سدیم است مترادف ناقص: همارایی هگزاهدرال ، همارایی مکعبی یک ساختار یا آرایش اتمی که در آن یک یون توسط 8 یون با علامت مخالف احاطه می شود که مرکزهای آنها تشکیل نقاط یا راس های یک مکعب را می دهند یک مثال از این دست

culmination

قله ، اوج
نقطه ای که در آن یک ماهواره به بالاترین موقعیت یا ارتفاع خود در آسمان نسبت به مشاهده کننده می رسد ، اوج نقطه ای که در آن یک ماهواره به بالاترین موقعیت یا ارتفاع خود در آسمان نسبت به مشاهده کننده می رسد

cultivation

کشت اراضی زراعی ، عملیات زراعی

cumulative infiltration

نفوذ تجمعی

curb radius reduction

کاهش شعاع قوس

curve of erosion

منحنی فرسایش
نیمرخ نظری یک سطح شکل گرفته توسط فرسایش که تصویرگر یک رودخانه ، دره ، تپه ، کرانه می باشد خصوصاً منحنی بطور پیوسته نزولی که نشانگر مسیر رودخانه هم تراز و معمولاً به سمت بالا مقعر است و هنگامی که از سرچشمه به سمت دریا نزول سرازیر می شود ، گسترده می گردد ، منحنی فرسایش نیمرخ نظری یک سطح شکل گرفته توسط فرسایش که تصویرگر یک رودخانه

cyanidation

نوعی روش استخراج دانه های طلا از کانه خرد شده یا زمینی بوسیله انحلال آنها در یک محلول ضعیف سیانید سدیم یا کلسیم
همچنین به عنوان کانی شویی نیز استفاده می شود ، نوعی روش استخراج دانه های طلا از کانه خرد شده یا زمینی بوسیله انحلال آنها در یک محلول ضعیف سیانید سدیم یا کلسیم همچنین به عنوان کانی شویی نیز استفاده می شود

cyclic sedimentation

رسوبگذاری چرخه ای
مترادفی برای رسوبگذاری ریتمیک این اصطلاح خصوصاً برای رسوبگذاری استفاده می شود که شامل یک توالی غیر مستقیم از شرایط می باشد ، مانند آنچه در یک مگاسیکلوم یافت می شود که نمایشگر لایه بندی نامتقارن می باشد ، رسوبگذاری چرخه ای مترادفی برای رسوبگذاری ریتمیک این اصطلاح خصوصاً برای رسوبگذاری استفاده می شود که شامل یک توالی غیر مستقیم از شرایط می باشد

dabarsu formation

سازند دبَرسو(سنومانین_تورونین)
در نیمه جنوبی پهنه خور_انارک برونزد دارد و شامل سنگ آهک های آلی - آواری خاکستری رنگ است که در پایه آن کنگلومرا و ماسه سنگ ، در بالاترین بخش آن عضوی مارنی با میان لایه های آهکی وجود دارد به طور هم شیب بر روی سازند بازیاب دیده می شود
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

daily variation

وردش روزانه
نوسانات روزانه میدان مغناطیسی زمین با دامنه ای در حدود 20 گاما و بیشتر نزدیک به نیمروز محلی ، مبحثی برای نوسانات غیرقابل پیش بینی محسوب می شود
مترادف: وردش روزانه (diurnal variation)

daily variation|diurnal variation|diurnal variation

وردش روزانه نوسانات روزانه میدان مغناطیسی زمین با دامنه ای در حدود 20 گاما و بیشتر نزدیک به نیمروز محلی ، مبحثی برای نوسانات غیرقابل پیش بینی محسوب می شود مترادف: وردش روزانه (diurnal variation)

dalan formation

سازند آهکی دالان(پرمین بالایی)
مرز زیرین از نوع پیوسته و تدریجی با سازند فراقون در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس است شامل سه عضو 1- کربناتی پایینی2- عضو تبخیری نار3- کربناتی بالایی

damouritisation

دگرسانی میکا و فادسپات در اثر عمل هیدراتاسیون وبه وجود آمدن داموریت

dare zanjir formation

سازند شیلی دره زنجیر(آلبین- آپتین)
در جنوب شهرستان تفت ، توالی همگنی از شیل های سبز مایل به زیتونی وجود دارد که با سنگ آهک های سازند تفت ارتباط پیوسته دارد ولی مرز بالایی آن به یک راندگی است آنرا می توان با شیل های آلبین سازند کژدمی در زاگرس و شیل های سازند سنگانه در کپه داغ قیاس کرد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

darian formation

سازند آهکی داریان(آپتین)
شامل سنگ آهک قهوه ای_خاکستری ستبر لایه تا توده ای خشن و صخره ساز در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس است که به داشتن اُربیتولین فراوان (آپتین) شاخص است مرز پایینی با گَدوان تدریجی است ولی در بالا ، با کژدمی به شدت فرسایش یافته است گاهی در زیر آهک بنگستان (دوسازند سَروَک و ایلام) قرار می گیرد سنگ مخزن مهمی در گروه خامی است

dashtak formation

سازند تبخیری دشتک(تریاس زیرین-میانی)
نخستین سازند از گروه کازرون(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) که مرز زیرین و زبرین آن گسله است به شش عضو تقسیم شده است: 1- عضو شیلی آغار 2- عضو تبخیری a 3- بخش تبخیری b 4- عضو تبخیری c 5- « عضو دولومیت سفیدار 6- عضو تبخیری d

data acquisition

استخراج داده ها- اکتساب داده ها

data reduction

روشهایی برای ظاهر کردن عوارض فضایی در یک سیستم اطلاعات فضایی

data representaton|data reduction|data reduction

ظهور عوارض فضایی در یک سیستم اطلاعات فضایی روشهایی برای ظاهر کردن عوارض فضایی در یک سیستم اطلاعات فضایی متداولترین روشها عبارتند از : vectors و tessalations

datation

تعیین سن لایه ، سنگواره یا ساختمان زمین

datum elevation

ارنفاع مبنا

deaeration

هوا گیری

debasification

انتقال و ربایش بازهای مرکب جذب کننده به وسیله آبشویی متوالی آبهای اسیدی رقیق

decalcarisation

آهک زدایی

decalcification

کلسیم زدایی

decalsation

بیرون کشیدن بازهای محلول کلسیم ، منیزیم ، پتاسیم ، سدیم از خاک به وسیله آبشویی طبیعی در اثر هیدرولیز متوالی

decarbonatation

کربن زدایی

decementation

سیمان زدایی
حل شدن یا شسته شدن سیمان یک سنگ رسوبی - مثلاً در ماسه سنگی که سیمان های منفذ پرکن و دانه های جامد آن تشکیل یک سامانه بسته را نمی دهند بدین طریق به سیال ها اجازه حرکت ( یا پراکنش یونها) به درون یا بیرون را می دهد ( پتی جان 1956) مثلاً حذف کربناتها از یک ماسه سنگ آهکی ، سیمان زدایی حل شدن یا شسته شدن سیمان یک سنگ رسوبی - مثلاً در ماسه سنگی که سیمان های منفذ پرکن و دانه های جامد آن تشکیل یک سامانه بسته را نمی دهند بدین طریق به سیال ها اجازه حرکت ( یا پراکنش یونها) به درون یا بیرون را می دهد ( پتی جان 1956) مثلاً حذف کربناتها از یک ماسه سنگ آهکی

decinoramal solution

محلول دهم نرمال ، 1/10 والانس گرم هر جسم در یک لیتر آب مقطر

declination

خمیدگی ، زاویه انحراف ، تمایل ، میل ، انحراف
زاویه افقی در محلی معین بین شمال واقعی و شمال مغناطیسی ، یکی از عناصر مغناطیسی می باشد
مترادف: وردش مغناطیسی (magnetic variation) ، انحراف زاویه افقی در محلی معین بین شمال واقعی و شمال مغناطیسی ، یکی از عناصر مغناطیسی می باشد مترادف: وردش مغناطیسی (magnetic variation)

decomposition

انحلال ، تجزیه ، فساد ، تلاشی

decompression

عدم تراکم ، عملیات بسط و گسترش یک فایل فشرده به شکل اولیه آن

decompression|compression|compression

عدم تراکم ، عملیات بسط و گسترش یک فایل فشرده به شکل اولیه آن

deconvolution

واهمامیخت – پادهمامیخت
فرآیندی که برای بازسازی یک شکل موج به حالت قبل از اینکه دستخوش عمل پالایش یا هم آمیختی شده باشد ، طراحی شده است یک روش پردازش داده ها است که برای داده های انکسار لرزه ای یا سایر داده ها به منظور ارتقای وضوح و تفکیک رخدادهای منکسر شده کاربرد دارد ، واهمامیخت – پادهمامیخت فرآیندی که برای بازسازی یک شکل موج به حالت قبل از اینکه دستخوش عمل پالایش یا هم آمیختی شده باشد

dedolomitization

دولومیت زداییفرآیندی که حاصل از دگرگونی است که در آن بخشی یا تمام منیزیم در یک دولومیت یا سنگ آهک دولومیتی برای تشکیل اکسیدها و هیدروکسید های منیزیم و سیلیکاتهای منیزیم ( مثلاً بروکیت و مورستریت ) استفاده می شود ومنجر به یک غنی شدگی از کلسیت می گردد (تیل 1903) این اصطلاح اولین بار توسط مورلومت (1847) برای جانشینی دولومیت توسط کلسیت در حین دیاژنز یا هوازدگی شیمیایی استفاده شد

deduction

استنتاج
استدلال برای از کل به جزء رسیدن ، استنباط نتایج از شواهد
متضاد: قیاس کل از جزء (induction) ، استنتاج استدلال برای از کل به جزء رسیدن ، استنباط نتایج از شواهد متضاد: قیاس کل از جزء (induction)

deep foundation

پی عمیق ، پی گود ، شالوده عمیق -فونداسیون عمیق

deep percolation

فرونشست عمقی ، فرونشت عمقی ، نفوذ عمیق ، فرو نشست عمیق

defect lattice solid solution

محلول جامد شبکه ناقص ، محلول جامد حذفی

defect lattice solid solution|defect lattice|defect lattice|solid solution

محلول جامد شبکه ناقص ، محلول جامد حذفی

deferrisation

از دست دادن آهک یا به وسیله مهاجرت در تمام بخش خاک یا در یکی از افقهای آن ویا در قسمتی از افق خاک

definition

تعریف ، تعیین ، روشن ، محدودیت ، درجه وضوح عکس
درجه روشنی و تیزی (sharpness) یک تصویر در عکسبرداری ، همچنین قابلیت یک عدسی برای به ثبت رساندن جزییات دقیق ، درجه وضوح عکس درجه روشنی و تیزی (sharpness) یک تصویر در عکسبرداری

deflagration

سوزش
اگرسرعت سوختن ماده منفجره کمترازسرعت صوت باشداین پدیده راسوزش می گویند ، سوزش اگرسرعت سوختن ماده منفجره کمترازسرعت صوت باشداین پدیده راسوزش می گویند

deflation

روبش ، فرسایش کامل ، بادرفتگی ، باد رفتگی ، کنده شدن و روفته شدن مواد نرم توسط باد

deflection

حیز ، تغییرمکان ، تغییر شکل ، افت و خیز -خمیدگی ، اعوجاج -انحراف -واپیچی ، واخمش ، فلش

defloculation

ناهماوری ، انقطاع حالت دلمه ای و لخته ای

deformation

تغییر شکل ، از شکل طبیعی خارج کردن ، دگرشکلی ، واتنش
اصطلاح کلی در فرآیند های مسبب چین خوردگی ، گسلش ، برشی شدن ، فشارش یا کشش سنگ ها به عنوان نتیجه ای از نیرو های گوناگون زمین

deformation band|deformation|deformation

نوار دگرشکلی ناحیه ای مسطح درون یک دانه کانی تغییر شکل داده که دستخوش نوع متفاوت تغییر شکل در مقایسه با بخش های مجاور دانه شده است تغییر شکل ممکن است فقط از نظر مقدار لغزش متفاوت باشد که بر روی یک سطح لغزش خاص ظاهر شود و در این صورت شبکه به راحتی در سراسر مرز نوار دگردیسی خمیده می شود

degeneration

متلاشی شدن ، تخریب کردن ، فروسایی

Deglaciation

یخسار زدایی

deglacierization

ذوب یخچالی
اصطلاحی که در انگلستان برای عقب نشینی تدریجی یک یخچال یا ورقه یخ از یک منطقه خشکی را گویند که در زمان گذشته رخ داده است (و ادامه دارد؟) مقایسه شود با: یخچال زدایی ، ذوب یخچالی اصطلاحی که در انگلستان برای عقب نشینی تدریجی یک یخچال یا ورقه یخ از یک منطقه خشکی را گویند که در زمان گذشته رخ داده است (و ادامه دارد؟) مقایسه شود با: یخچال زدایی

deglaisification

تغییر و تحول شیمیایی و فیزیکی معکوس پدیده ژلی فیکاسیون را گویند

degleyification

در مورد پودزولی شدن خاکها ناپدید شدن خاکهای رسی از افق فوقانی به افقهای زیرین خاک را گویند

degradation

تخریب ، تباهی ، فروسایی
فرآیندی که تمایل دارد سطح زمین را سایش دهد معمولا به یک رودخانه اطلاق می شود و متضمن عمیق کردن دره رودخانه بوسیله رودخانه موردنظر است ، فروسایی فرآیندی که تمایل دارد سطح زمین را سایش دهد معمولا به یک رودخانه اطلاق می شود و متضمن عمیق کردن دره رودخانه بوسیله رودخانه موردنظر است

dehydration

آبزدایی ، پسابش

dehydration reaction

واکنش آب زدایی
واکنش دگرگونی است که در اثر آن h2o از یک کانی به فاز سیال (مایع) تغییر حالت می دهد
مراجعه شود به: واکنش آبگیری (hydration reaction)
، واکنش آب زدایی واکنش دگرگونی است که در اثر آن h2o از یک کانی به فاز سیال (مایع) تغییر حالت می دهد مراجعه شود به: واکنش آبگیری (hydration reaction)

dehydrogenation

هیدروژن زدایی

delineation

مرزبندی ، طرح بندی
مرحله ای در تدوین نقشه که در آن عوارض قابل نقشه برداری تعیین می شوند و بر روی مواد متعددی شکل بیرونی آنها رسم می شود یا بطور دیداری انتخاب می شوند (مثلاً وقتی که از دستگاه ترسیمی استریوسکوپ استفاده می شود) ، طرح بندی مرحله ای در تدوین نقشه که در آن عوارض قابل نقشه برداری تعیین می شوند و بر روی مواد متعددی شکل بیرونی آنها رسم می شود یا بطور دیداری انتخاب می شوند (مثلاً وقتی که از دستگاه ترسیمی استریوسکوپ استفاده می شود)

dem resolution

تفکیک مدل رقومی ارتفاع

demagnetization

وامغناطیدگی
کاهش مغناطیدگی بازماند ، معمولاً بطور انتخابی که فقط کاهش مولفه های دارای مقاومت کمتر یا ناپایدار می باشد روش های بکار رفته عبارتند از وامغناطیدگی میدان متناوب ، وامغناطیدگی حرارتی و وامغناطیدگی شیمیایی ، وامغناطیدگی کاهش مغناطیدگی بازماند

demo version software|demo version|demo version

نسخه نمایشی نسخه ای از نرم افزار است که تنها بخشی از قابلیت های نرم افزاری اصلی را به عنوان نمونه و تبلیغ در بردارد و به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می گیرد تا درصورت رضایت نسخه کامل یاfull versionآن را خریداری نمایند

demographic transition

گذار جمعیت
فرآیند مرحله ای خروج از نرخهای رشد جمعیتی از یک مرحله رکود اقتصادی ، گذار جمعیت فرآیند مرحله ای خروج از نرخهای رشد جمعیتی از یک مرحله رکود اقتصادی

denitrification

تجزیه نیترات یا دنیتریفیکاسیون ، نیترات زدایی ، تجزیه نیترات ، احیای نیترات ، شوره برداری

denivellation

تغییری در سطح یک توده آب ، خصوصاً یک دریاچه ، “مثلاً افزایش سطح آب به خاطر رانش بادی است که مثلاً در امتداد ساحل رو به باد یک دریاچه رخ می دهد ریشه کلمه: فرانسوی: اختلاف سطح”

densification

چگالش ، متراکم سازی

density of population

تراکم جمعیت
متوسط تعداد ساکنانی که در واحد معینی از زمین زندگی می کنند ، تراکم جمعیت متوسط تعداد ساکنانی که در واحد معینی از زمین زندگی می کنند

density stratification

لایه‌بندی چگالی ، چینه بندی چگالی چینه بندی یک دریاچه حاصل از اختلافات چگالی که در آن سبک ترین لایه در نزدیک رأس و سنگین ترین لایه در کف ظاهر می‌شود این چینه بندی معمولاً حاصل تغییرات دما است اما همچنین ممکن است در نتیجه ی اختلاف در اعماق ، تفاوت در مقدار مواد حل شده یا معلق ایجاد شود (مثلاً در جایی که لایه سطحی آب شیرین بر روی آب شور قرار می گیرد) نیز ببینید: چینه بندی (لایه بندی) حرارتی

denticulation

دندانچه داری ، تضریس ، دندانه ای حالت دندانچه یا دندانه داری همچنین سری ساختارهای کوچک دندان مانند مثلاً دندانچه های روی حواشی جلویی و عقبی صدف یک اوستراکود سیترید را گویند

dentition

دندان درآوری ، وضع تعداد دندانهای جانور ، ساختمان دندانها

denudation

برهنه شدن خاک ، لخت شدن زمین ، برهنگی

deperglation

یخ زدایی

depletion

فرسایش ، تقلیل ، تهی شدگی
حجمی که توسط افتگاه اصلی لغزش ، توده جابجا شده و سطح اولیه زمین محدود می شود ، تهی شدگی حجمی که توسط افتگاه اصلی لغزش

depopulation

کاهش نفوس ، تقلیل نفوس ، ویرانی ، تقلیل جمع

deposition

ته‌نشست ، نهشت ، نهشته ، رسوب گذاری ، ته نشینی ، رسوبگذاری مواد رسوبی
الف) پاین رفتن ، در پایین قرار گرفتن یا به پایین افتادن هر ماده ای را گویند بالاخص فرآیند سازنده تجمع و تبدیل به لایه ها ، رگه‌ها یا توده های نامنظم از هر نوع مواد سنگی سست جدا از هم توسط هر عامل طبیعی مانند ته نشینی مکانیکی رسوب از تعلیق در آب ، ته نشینی شیمیایی مواد کانی یا معدنی توسط تبخیر از انحلال یا تجمع مواد آلی به خاطر مرگ گیاهان یا جانوران
نیز ببنیید: رسوبگذاری
ب) مواد ته نشین شده یک نهشته یا رسوب
، رسوبگذاری مواد رسوبی - الف) پاین رفتن ، ته نشینی شیمیایی مواد کانی یا معدنی توسط تبخیر از انحلال یا تجمع مواد آلی به خاطر مرگ گیاهان یا جانوران - نیز ببنیید: رسوبگذاری - ب) مواد ته نشین شده یک نهشته یا رسوب -

depositional magnetization

مغناطیس شدگی رسوبی ، مغناطیدگی بازماند رسوبی

depositional remanent magnetization

مانده مغناطش نهشتی
مغناطیس شدگی بازماند حاصل از جهت یافتگی مکانیکی دانه های کانی های فرو مغناطیس در امتداد میدان حاضر در حین رسوب گذاری را گویند میل این مغناطیس شدگی کمتر از میل میدان پیرامونی است مخفف :DRM مترادف : مغناطیس شدگی رسوبی مغناطسی شدگی بازماند آواری

depreciation

استهلاک
ذخیره استهلاک مقداری است که درطول سال های معین از دارایی ها ی استهلا ک پذیر ، برای به کارگیری ، خراب شدن ، فرسودگی وآسیب دیدن آنها ، به دلیل استفاده درتولیدعایدی برای پروژه ، کسر می گردد ، استهلاک ذخیره استهلاک مقداری است که درطول سال های معین از دارایی ها ی استهلا ک پذیر

depression

تورفتگی ، گود شدگی ، گودال ، فرورفتگی ، گودی ، فرو بار

depression power plant or station

نیروگاه فروکشند
از توان پتانسیل آب جاری از دریا بسوی صحرا یا بیابان بهره گیری می کند ، بدین معنی که تبخیر چشمگیر آب در هوای گرم اختلاف ارتفاع پایداری را مابین سطح دریا و سطح حوضچه ایجاد شده از طریق آب مصرفی جاری شده از دریا بوجود می آورد ، نیروگاه فروکشند از توان پتانسیل آب جاری از دریا بسوی صحرا یا بیابان بهره گیری می کند

depth of compensation

عمق موازنه ای
زمین ساخت : بر اساس مفهوم ایزوستازی ، عمقی که در بالاتر از آن مواد سنگی شکننده اند و در زیر آن حرکت آرام مواد سنگی موم سان برای تطبیق یا تغییرات در بار اعمال شده بر سطح کره زمین رخ می دهد تخمین های عمق موازنه ای ، از 35 مایل تا 75 مایل ( استراهلر 1963)
نیز ببینید : موازنه ایزوستازی مترادف : حد جبران یا موازنه – عمق موازنه ای – حد یا سطح موازنه ا ی یا جبران
-(اقیانوس شناسی ):الف ) عمق موازنه ای ( اقیانوس شناسی ) ب) عمق موازنه ( عمق جبران کربنات ) ، عمق موازنه ای زمین ساخت : بر اساس مفهوم ایزوستازی ، از 35 مایل تا 75 مایل ( استراهلر 1963) نیز ببینید : موازنه ایزوستازی مترادف : حد جبران یا موازنه – عمق موازنه ای – حد یا سطح موازنه ا ی یا جبران -(اقیانوس شناسی ):الف ) عمق موازنه ای ( اقیانوس شناسی ) ب) عمق موازنه ( عمق جبران کربنات )

depth of excavation

عمق حفاری ، ژرفای گود

depth of penetration

عمق نفوذ
الکتریسیته : عمقی در یک محیط که در آن عمق ، شدت میدان الکتریکی همراه با یک موج الکترومغناطیسی سطحی ، به میزان e/1 ، کوچکتر از مقدار آن در سطح محیط می باشد ( e پایه لگاریتم نپری است ) نیز ببینید : اثر پوست
سنجش از دور : الف ) عمقی در زیر سطح یک ماده که توسط آن ، تابش فرودی تا e/1 یا 37 % ضعیف شده است
ب) عمقی که در آن متغیر های دمایی تلفیق شده سلول های وضوح مکانی مجاور ، معادل وضوح حرارتی حسگر می باشد
ج ) عمقی که از آن ، تابش ممکن است همچنان به گیرنده برسد چنین تابشی در طی فواصل پائین دست سطح تلفیق می شوند ، عمق نفوذ الکتریسیته : عمقی در یک محیط که در آن عمق ، کوچکتر از مقدار آن در سطح محیط می باشد ( e پایه لگاریتم نپری است ) نیز ببینید : اثر پوست سنجش از دور : الف ) عمقی در زیر سطح یک ماده که توسط آن ، تابش فرودی تا e/1 یا 37 % ضعیف شده است ب) عمقی که در آن متغیر های دمایی تلفیق شده سلول های وضوح مکانی مجاور ، معادل وضوح حرارتی حسگر می باشد ج ) عمقی که از آن

depth pf exploration

عمق اکتشاف
عمق حداکثر یا بیشینه یک بی هنجاری ژئوفیزیکی که فقط در بالای پارازیت قابل تشخیص می باشد ، عمق اکتشاف عمق حداکثر یا بیشینه یک بی هنجاری ژئوفیزیکی که فقط در بالای پارازیت قابل تشخیص می باشد

depth section

مقطع عمق
یک مقطع لرزه ای ( رسم شده ) که مقیاس عمودی اش ، ترجیحا واحد های عمقی و نه واحد های زمانی هستند ، مقطع عمق یک مقطع لرزه ای ( رسم شده ) که مقیاس عمودی اش

dereliction

متروکه سازی
عقب نشینی یا پس روی آب از دریا یا سایر توده های آب ، به طوری که زمین به صورت خشک رها شود مقایسه شود با : باقی مانده – بر جامانده ، متروکه سازی عقب نشینی یا پس روی آب از دریا یا سایر توده های آب

derin formation

سازند درین(پرکامبرین پسین)
در پهنه رسوبی ساختاری ایران مرکزی قرار دارد آمیزه‌ای از رسوبات کنار قاره‌ای و رسوبات تبخیـــری در ناحیه عقدا ، بر روی سازند ریزو ، یک واحد سنگ چینه‌ای متشکل از شیل دولومیتی همراه مقداری گچ عدسی شکل و تعدادی دایک و توده‌های کوچک دیابازی وجود دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

derinjal formation

سازند درنجال(کامبرین میانی – پسین)
در محل بُرش الگو ، شامل 823 متر سنگ آهک های نازک لایه با هوازدگی کرم – قهوه ای روشن همراه با میان لایه هایی از آهک های اسپاری ، مارن و سیلت سنگ است که گاهی ترک های گلی و بلورهای دروغین نمک دارد مرز زیرین سازند درنجال به خوبی توصیف نشده است مرز بالایی آن با یک لایه کلیدی راهنمــا از سنگ آهک با بـازوپـایــان فــراوان مشخص است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

derow formation

سازند درو (سیلورین)
در پنه زمین ساختاری البــرز باختری ، به ویژه در ناحیه فومنات (کلارک ، 1975) و خلخال (حمزه پور ، 1970) حاوی ردیف هایی از سنگ آهک ضخیم لایه ، سُرخ رنگ و با فسیل سرپایان
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

desaeration

تخلیه هوای خاکهای رسی که به وسیله فشار انجام می شود

desalination

نمک زدایی ، نمک زدایی
تفکیک نمک ها و دیگر مواد شیمیایی از آب دریا ، نمک زدایی تفکیک نمک ها و دیگر مواد شیمیایی از آب دریا

desalinization

شوری زدایی

desaturation

عدم اشباع ، اشباع زدایی

descending migration

مهاجرت نزولی

deseolisation

به دانه های مدور و گردی که خصوصیات خود را از دست داده اند گفته می شود

desert region

ناحیه صحرایی ، منطقه صحرایی

desertification

صحرایی کردن

deshydration

عدم آبگیری ، آبدهی

desication

خشکاندن

desiccation

خشک شدگی

desilication

سیلیس زدایی
در سنگ شناسی :حذف سیلیس از یک سنگ یا ماگما توسط فروپاشی سیلیکات ها و آزاد شدن سیلیس ناشی از این فروپاشی یا توسط واکنش بین یک توده ماگما و سنگ دیواره اطراف آن را گویند
در خاک شناسی:حذف سیلیس از خاک ها در اقلیم گرم و مرطوب توسط نفوذ مقادیر قابل توجه باران که نتیجه آن خاکی است که نسبتاً از هیدروکسید آهن ، آلومینیوم و منگنز غنی می باشد و این خاک یک اکسی سل می باشد ، سیلیس زدایی در سنگ شناسی :حذف سیلیس از یک سنگ یا ماگما توسط فروپاشی سیلیکات ها و آزاد شدن سیلیس ناشی از این فروپاشی یا توسط واکنش بین یک توده ماگما و سنگ دیواره اطراف آن را گویند در خاک شناسی:حذف سیلیس از خاک ها در اقلیم گرم و مرطوب توسط نفوذ مقادیر قابل توجه باران که نتیجه آن خاکی است که نسبتاً از هیدروکسید آهن

desilicification

سیلیس زدایی

desinfection

فساد زدایی ، عاری از آلودگی ، جلوگیری از آلودگی و فساد

desintegration

تلاشی ، تباهی

desorption

دفع سطحی

desquamation

ورقه ورقه شدن ، پوسته پوسته شدن ، فلس شدگی
متلاشی شدن به صورت لایه های نازک و تراشه هایی که لبه قطعات آن به سمت داخل برگشته اند ، فلس شدگی متلاشی شدن به صورت لایه های نازک و تراشه هایی که لبه قطعات آن به سمت داخل برگشته اند

dessication

خشکاندن

destruction

تخریب ، از هم پاشیدگی ، انهدام ، تباهی

desulfurication

گوگرد زدایی

detailed investigation

مطالعات تفضیلی

detention

نگهداشت ، توقف
مقدار آب حاصل از باران به صورت آب جاری ذخیره گودالی ، بخشی از نهگداشت در نظر گرفته نمی شود ( ریچارد و مک کوئیتین – 1968 ) مترادف : ذخیره نگداشت – نگداشت سطحی ، توقف مقدار آب حاصل از باران به صورت آب جاری ذخیره گودالی

deterioration

فاسد کردن ، بدتر کردن ، رو بزوال گذاشتن ، فرسودگی

detonation

انفجار ، ترکیدن
اگرسرعت سوختن ماده منفجره بیش ازسرعت صوت باشدانراانفجارمی گویند ، ترکیدن اگرسرعت سوختن ماده منفجره بیش ازسرعت صوت باشدانراانفجارمی گویند

detoxification

سمیت زدایی

devitrification

برگشت از حالت شیشه ای ، تبدیل شیشه به ماده بلورین ، واشیشه ای شدن

devolatilization

فرارزدایی ، حذف مواد فرار
یک فر آیند دگرگونی که منجر به از دست رفتن مواد سازنده فرار و یک افزایش نسبی متعاقب در مقدار سازنده های غیر فرار می شود مثلاً ، افزایش محتوای کربن در زغالی شدن یا از دست دادن H2o و Co2 در دگرگونی رسوبات شیل و کربناته ، حذف مواد فرار یک فر آیند دگرگونی که منجر به از دست رفتن مواد سازنده فرار و یک افزایش نسبی متعاقب در مقدار سازنده های غیر فرار می شود مثلاً

dextral imbrication

فلسی شدن راستگرد
شرایطی در یک هتروکوکولیت که در آن هر بخش بر روی بخشی قرار میگیرد که در راست است وقتی که از مرکز دایره به آن نگاه شود متضاد : فلسی شدن چپگرد (Sinistral imbrication) ، فلسی شدن راستگرد شرایطی در یک هتروکوکولیت که در آن هر بخش بر روی بخشی قرار میگیرد که در راست است وقتی که از مرکز دایره به آن نگاه شود متضاد : فلسی شدن چپگرد (Sinistral imbrication)

diagonal lamination

لامیناسیون متقاطر یا مورب ، لامینوسیون متقاطع

diagonal stratification

لامیناسیون مورب یا چینه بندی کاذب ، چینه بندی مایل یا قطری ، چینه شناسی متقاطع

diagrammatic representation

نمایش نموداری

diconvolution

واهمامیختگی

differential erosion

فرسایش تفریقی
فرسایشی که در آهنگ های نا منظم یا متنوع رخ می دهد و حاصل اختلاف در مقاومت و سختی مواد سطحی می باشد سنگ های نرم تر و ضعیف تر به سرعت فرسوده می شوند ، در حالی که سنگ های محکم تر و مقاوم تر برای ساختن پشته ها ، تپه ها و یا کوه ها بر جای می مانند مترادف : حفر شدگی یا خراش شیمیایی یا خوردگی با اسید ( زمین ریخت شناسی ) ، فرسایش تفریقی فرسایشی که در آهنگ های نا منظم یا متنوع رخ می دهد و حاصل اختلاف در مقاومت و سختی مواد سطحی می باشد سنگ های نرم تر و ضعیف تر به سرعت فرسوده می شوند

differentiation

تفکیک ، تفریق ، تشخیص ، جزء به جزء شدن
فرآیندی است که در آن ماگما به ترکیبات متفاوت دیگری تقریق پیدا می کند ، جزء به جزء شدن فرآیندی است که در آن ماگما به ترکیبات متفاوت دیگری تقریق پیدا می کند

diffraction

انکسار

diffusion

پراکندگی ، پخش ، پخشیدگی ، انتشار ، انتشار نور ، تخلیه کردن با فشار ، کم کردن از قدرت ، تخلیه فشار ، ریزش ، پخش شدگی
حرکت سریع اجزای شیمیایی به سطوح رشدشان از طریق انتقال بخار
ترکیب گاز و هوا و تشکیل یک گاز همگن ، ترکیب دو یا چند گاز
حرکت سریع اجزای شیمیایی به سطوح رشدشان از طریق انتقال بخار ، پخش شدگی حرکت سریع اجزای شیمیایی به سطوح رشدشان از طریق انتقال بخار ترکیب گاز و هوا و تشکیل یک گاز همگن ، ترکیب دو یا چند گاز حرکت سریع اجزای شیمیایی به سطوح رشدشان از طریق انتقال بخار

diffusion equation

معادله پخشودگی

difinition

قدرت تفکیک
درجه شفافیت و وضوح یک تصویر همچنین قدرت یک عدسی برای ثبت جزئیات ریز ، قدرت تفکیک درجه شفافیت و وضوح یک تصویر همچنین قدرت یک عدسی برای ثبت جزئیات ریز

digestion

هضم
هضم بخشی یا کامل / سنگ دیواره درون ماگما ، هضم هضم بخشی یا کامل / سنگ دیواره درون ماگما

digital elevation model|digital elevation|digital elevation

مدل رقومی ارتفاع

digitation

دیژیتاسیون ، ساختمان انگشتی شکل ، پنجه ای
تجلی تاقدیس های خوابیده فرعی از یک تاقدیس خوابیده بزرگتر ، پنجه ای تجلی تاقدیس های خوابیده فرعی از یک تاقدیس خوابیده بزرگتر

digitization

رقومی کردن
فرآیند تبدیل داده های آنالوگ ( مانند یک تصویر یا فیلم عکاسی ) به داده های عددی را گویند ، رقومی کردن فرآیند تبدیل داده های آنالوگ ( مانند یک تصویر یا فیلم عکاسی ) به داده های عددی را گویند

dilation

انبساط

dilution

رقیق سازی ، محلول ، آلوده شدن کانه با دیواره در هوا بند

dilution of precision

تعدیل دقت (dop)

diluvion

نهشته یخچالی
الف) نهشته یخچالی
ب) اصطلاح کاربردی در هند برای alluvion (آبرفت) این واژه برای مشخص کردن افت زمین توسط فرسایش رودخانه ای بعد از طغیان آب بکار می رود ، نهشته یخچالی الف) نهشته یخچالی ب) اصطلاح کاربردی در هند برای alluvion (آبرفت) این واژه برای مشخص کردن افت زمین توسط فرسایش رودخانه ای بعد از طغیان آب بکار می رود

dimensional orientation

سوگیری بعدی
در سنگ شناسی ساختمانی ، تمایل عناصر فابریک خطی یا سطحی برای آرایشی که در آن جهت گیری ترجیحی توسط صف بندی این عناصر بوجود آید ، سوگیری بعدی در سنگ شناسی ساختمانی

dinitrogen fixation

تثبیت نیتروژن مولکولی

dip calculation

محاسبه شیب
محاسبه شیب یک سطح انعکاس گر از مشاهدات تغییر زمان دریافت رخداد های لرزه ای هنگامی که نقطه مشاهده حرکت داده می شود که معمولاً با مهاجرت همراه است
نیز ببینید : برون راند ، محاسبه شیب محاسبه شیب یک سطح انعکاس گر از مشاهدات تغییر زمان دریافت رخداد های لرزه ای هنگامی که نقطه مشاهده حرکت داده می شود که معمولاً با مهاجرت همراه است نیز ببینید : برون راند

dip separation

جدایش شیبی
میزان جابجایی در جهت شیب گسل را جدایش شیبی گویند ، جدایش شیبی میزان جابجایی در جهت شیب گسل را جدایش شیبی گویند

dip–separation fault|dip–separation|dip–separation|dip separation

گسل جدایش شیبی گسلی که بر روی آن ، جابه جایی از نوع جدایش با افت شیبی بوده است – مقایسه شود با : گسل جانبی

direct stratification

چینه بندی مستقیم ، چینه بندی اولیه

disaggregation

فروریختگی ، از همپاشی
جدایش یا کاهش یک توده و تبدیل آن به بخش های سازنده اش را گویند
بالاخص ، هوازدگی مکانیکی ، از همپاشی جدایش یا کاهش یک توده و تبدیل آن به بخش های سازنده اش را گویند بالاخص

discontinuous reaction

واکنش ناپیوسته
یک واکنش دگرگونی که بر خلاف تنوع ترکیبی در میان کانیها در تعادل قرار دارد و فقط در یک منشا ثابت و فقط در یک دما انجام می شود نمودار یا پاراژنتیک ، به عنوان مثال ترسیم AFM ، نشان دهنده تغییری در توپولوژی است ، مانند "اثر خط گره "
مقایسه شود با : واکنش پیوسته ، واکنش ناپیوسته یک واکنش دگرگونی که بر خلاف تنوع ترکیبی در میان کانیها در تعادل قرار دارد و فقط در یک منشا ثابت و فقط در یک دما انجام می شود نمودار یا پاراژنتیک ، مانند "اثر خط گره " مقایسه شود با : واکنش پیوسته

disintegration

فروپاشی ، ازهم پاشیدگی ، فرو پاشیدگی ، فرو ریختگی ، متلاشی شدن

disjunction

انفکاک ، تقسیم

dislocation

جابجایی ، گسلش

dismembered formation

سازند گسیخته
یک توده سنگی که در مقیاس 24000/1 یا کوچکتر قابل نقشه برداری است و فاقد پیوستگی هم بری ها یا چینه های درونی است و توسط ادخال بلوک های طبیعی در تمام اندازه ها در خمیره ای از مواد ریز دانه تشخیص داده می شود (راموند 1984)
مقایسه شود با : endolistostrome ،
نیز ببینید : ملانژ – سازند شکسته ، سازند گسیخته یک توده سنگی که در مقیاس 24000/1 یا کوچکتر قابل نقشه برداری است و فاقد پیوستگی هم بری ها یا چینه های درونی است و توسط ادخال بلوک های طبیعی در تمام اندازه ها در خمیره ای از مواد ریز دانه تشخیص داده می شود (راموند 1984) مقایسه شود با : endolistostrome ، نیز ببینید : ملانژ – سازند شکسته

dispersion

پراکندگی ، پخشیدگی ، پخش شدگی

disruption

شکست

dissection

بریدگی

dissimilation

رهاشدگی

dissipation

اتلاف -افت

dissociation

تفکیک ، تجزیه ، حالت تجزیه ، جداسازی

dissolution

انحلال ، تجزیه ، از هم پاشیدگی

distortion

تغییر شکل ، پیچیدگی ، اعوجاج ، کرنشزاویه ای- دگرگونی ، تاب برداری

dition

دیسیون

diurnal vertical migration

حرکت قائم روزانه یک الگوی حرکت روزانه زیستمندان دریایی خاصی که با طلوع آفتاب به سمت بالا و با غروب آفتاب به سمت پائین ، در پاسخ به تغییرات نور و سایر عوامل ، حرکت می کنند

diverticulation

پدیده ای که مطابق آن مجموعه لایه های رسوبی تقریبا موازی با لایه بندی ها بوده و تولید دو یا واحدهای مستقلی را می کند به طوری که هریک از لایه هایی که چین خورده و بالا زدگی حاصل کرده اند از زمینهای قدیمی بالا ترمی باشند یک برگشتگی منظم ابتدایی بین لایه هایی که روی هم قرار گرفته اند وجود دارد ، اما هر واحد مستقل سپری نرمال و طبیعی را به وجود می آورد

dix equation

معادله دیکس
رابطه ای که سرعت یک بازه بین دو بازتابنده لرزه ای موازی را با اندازه گیری سرعت های توده ای(کپه ای) همراه آن ها بدست می دهد ، معادله دیکس رابطه ای که سرعت یک بازه بین دو بازتابنده لرزه ای موازی را با اندازه گیری سرعت های توده ای(کپه ای) همراه آن ها بدست می دهد

dokuhaneh formation

سازند دوکوهانه(ائوسن)
در ناحیه شمال بندان (بین بیرجند_زاهدان) شامل ماسه سنگ و لایه های تخریبی دانه ریز (فلیش) است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

doloimization|dolomitization|dolomitization

دولومیتی شدن فرآیندی که بوسیله آن سنگ آهک به طور کامل یا بخشی به سنگ دولومیت یا سنگ آهک دولومیتی ( توسط جانشینی کربنات کلسیم اولیه ( کلسیت ) با کربنات منیزیم ( کانی دولومیت) تبدیل می شود و معمولاً بوسیله عمل آب حاوی منیزیم جانشین ( آب دریا و یا آب شخانه ای نفوذی) صورت می گیرد دولومیتی شدن ممکن است به طور هم زمان یا با اختلاف کمی بعد از ته نشیتی سنگ آهک یا در حین سنگی شدن در مرحله ای دیرتر رخ دهد مترادف : Dolomitization

dolomitisation

دولومیتی شدن

dolomitization

دولومیتی شدن
تبدیل کلسیت به دولومیت بر اثر ورود mg به محیط ، دولومیتی شدن تبدیل کلسیت به دولومیت بر اثر ورود mg به محیط

doppler navigation

رهیابی دوپلر
موقعیت یابی دوپلر (doppler positioning)

dorud formation

سازند دورود-به سن پرمین پیشین (آسلین_ساکمارین)
شامل بر چهار واحد سنگی است ، که از پایین به بالا ، عبارتند از:1- ردیفی از مارن رُسی زرد_خاکستری2- کنگلومرای ضخیم لایه و شیل های رنگین3- سنگ آهک های فوزولین دار ، متراکم و ضخیم لایه4- سیلت سنگ سُرخ همراه با شیل و ماسه سنگ های سُرخ_سبز
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

double precision

دقت مضاعف
استفاده از دو کلمه رایانهای برای نشان دادن یک عدد ، دقت مضاعف استفاده از دو کلمه رایانهای برای نشان دادن یک عدد

double refraction

انکسار مضاعف

dowel action

اثر زبانه ای

dozde band formation

سازند دزدبند
در آبریز شمالی دره چالوس (روستای دزدبند) شامل ردیف های آهک ماسه ای و ماسه سنگ معرف پیشروی دوباره دریای کربنیفر پایین بر روی سکوی البرز شمالی است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

drift scratch|glacial striation|glacial striation

شیار رانه ای ، شیاربندی یخساری (glacial striation)

drilling by rotation

گمانه زنی چرخشی

drip irrigation

آبیاری قطره‌ای

Dry deposition

بارش خشک

ductile deformation

دگر شکلی شکل پذیر
نوعی از جریان های حالت جامد که موجب تغییراتی در سایز و شکل توده سنگی بدون شکستگی می شود این جریان ها در اعماقی که دما و فشار همه جانبه بالاست رخ می دهد

dunham classification

طبقه‌بندی دانهام
دانهام زمین شناس آمریکائی ، که سنگهای کربناته را بر طبق فابریک رسوبی آنها طبقه‌بندی نمود اهمیت این طبقه‌بندی تشخیص بین سنگهای کربناته ای است که در آنها دانه‌ها در ماتریکس شناورند در طبقه‌بندی دانهام ذرات بزرگتر از 20 میکرن جزء دانه‌ها محسوب می شوند

duration

دوام ، مدت الف) بازه زمانی که در آن یک جریان کشندی در مرحله مد یا جزر است و از میانه آب ساکن تخمین زده می شود ب) بازه زمانی از جزر تا مد (کشند نزولی) یا از مد تا جزر (کشند صعودی)

dwelling,habitation

مسکن ، سکونت گاه ، بوم

dynamic consolidation

تحکیم دینامیکی (خاک)

dynamic magnetization

مغناطیس شدگی پویا
مترادفی در ادبیات روسی برای مغناطیس شدگی بازماند ضربه ای ، مغناطیس شدگی پویا مترادفی در ادبیات روسی برای مغناطیس شدگی بازماند ضربه ای

dynamic recrystallization

تبلور مجدد دینامیکی

earth annual motion

حرکت انتقالی زمین ، گردش سالیانه

ebullition

غلیان
تبخیری که بسرعت و همراه با تولید حباب های فراوان در داخل مایع انجام می گیرد ، غلیان تبخیری که بسرعت و همراه با تولید حباب های فراوان در داخل مایع انجام می گیرد

eco-district/classification

ناحیه اکو/ طبقه‌بندی
مناطقی که از نظر اکولوژیکی همگن هستند ، نوعی طبقه‌بندی براساس ویژگی‌های آب و هوایی ، زیستی ، خاک‌شناسی و زمین‌شناسی- که نسبت به بحث کلی و گسترده اکوزون‌ها بیشتر به استان‌ها ، مناطق و بخش‌های اکو اختصاص پیدا کرده است ، ناحیه اکو/ طبقه‌بندی مناطقی که از نظر اکولوژیکی همگن هستند

edge detection filter|edge detection|edge detection

صافی آشکارسازی لبه ها

edification

ساختمان

effective precipitation

بارش موثر

eggshell calcification

کلسیفیکاسیون پوست تخم‌مرغی
لایه نازک آهکی در اطراف یک گره لنفاوی داخل قفسه سینه ، کلسیفیکاسیون پوست تخم‌مرغی لایه نازک آهکی در اطراف یک گره لنفاوی داخل قفسه سینه

elastic collision

برخورد کشسان

elastic deflection

تغییر شکل الاستیک

elastic deformation

دگرشکلی کشسان
دگرشکلی موقتی که در آن سنگها پس از برداشته شدن تنش به شکل اولیه خود باز می گردند ، دگرشکلی کشسان دگرشکلی موقتی که در آن سنگها پس از برداشته شدن تنش به شکل اولیه خود باز می گردند

electroflotation

الکتروفلوتاسیون
در این روش حبابهای گاز لازم جهت عملیات فلوتاسیون توسط الکترولیز (جریانهای الکتریسیته ای با اختلاف پتانسیل کم) بدست می آید گازهای ایجاد شده در این شرایط هیدروژن و اکسیژن هستند که بر روی الکترودهایی معمولا خنثی از جنس گرافیت بدست می آیند ابعاد حبابهای بدست آمده در این روش 20 تا 40 میکرون است ظرفیت این ماشینها 1 تا 100 متر مکعب در ساعت است ، الکتروفلوتاسیون در این روش حبابهای گاز لازم جهت عملیات فلوتاسیون توسط الکترولیز (جریانهای الکتریسیته ای با اختلاف پتانسیل کم) بدست می آید گازهای ایجاد شده در این شرایط هیدروژن و اکسیژن هستند که بر روی الکترودهایی معمولا خنثی از جنس گرافیت بدست می آیند ابعاد حبابهای بدست آمده در این روش 20 تا 40 میکرون است ظرفیت این ماشینها 1 تا 100 متر مکعب در ساعت است

electromagnetic radiation

تشعشعات الکترومغناطیس _ er
انرژی منتشر شده بصورت میدانهای مغناطیسی و الکتریکی با زمانهای متفاوت

electrospray ionization (esi)|esi|esi|electrospray ionization

یونش (تجزیه مولکولی) الکترواسپری یونیزه کردن مولکول‌ها با اعمال جریان یا ولتاژ بالا (در حدود 5 7 میکروولت) که از سوزن الکترواسپری خارج می‌شود

electrotitration

مجموعه روشهای آنالیز مقداری را گویند

elementary. constitution

آرایش ذرات مختلف خاک که شامل مواد میکروسکوپی می باشد

elevation

ارتفاع ، فاصله عمودی در بالا یا پایین یک سطح انعکاسی
ارتفاعی زمینی نسبت به سطح متوسط دریا (msl)بیان می شود
(نقشه برداری)؛ فاصله قائم از یک سطح مبنا (معمولاً سطح متوسط دریا) تا نقطه یا شیء مورد نظر در سطح کره زمین ـ بیشتر به ارتفاع یک نقطه زمینی بالای سطح دریا گفته می شود این اصطلاح بطور مترادف با فرازا است اگر به فاصله بالای سطح دریا اشاره داشته باشد ولی در نقشه برداری نوین ، اصطلاح “Elevation یا ارتفاع یا افراز” برای نشان دادن ارتفاع بر روی سطح کره زمین و فرازا یا altitude برا ی نشان دادن ارتفاع بالاتر از سطح سطح زمین و در حالت غیر تماس با آن بیان می شود ، فاصله عمودی در بالا یا پایین یک سطح انعکاسی ارتفاعی زمینی نسبت به سطح متوسط دریا (msl)بیان می شود (نقشه برداری)؛ فاصله قائم از یک سطح مبنا (معمولاً سطح متوسط دریا) تا نقطه یا شیء مورد نظر در سطح کره زمین ـ بیشتر به ارتفاع یک نقطه زمینی بالای سطح دریا گفته می شود این اصطلاح بطور مترادف با فرازا است اگر به فاصله بالای سطح دریا اشاره داشته باشد ولی در نقشه برداری نوین

elika formation

سازند الیکا(تریاس پایین_میانی)
بخش پایینی آن ضخامتی متغیر از سنگ آهک های نازک لایه و آهک های مارنی با فراوانی ساخت های کرم مانند(ویژگی بارز تفکیک کننده با بخش بالایی) است بخش بالایی در همه جا ، کربنات های دولومیتی_آهکی ، ضخیم لایه ، روشن رنگ و متراکم با سیمای برجسته و کوه ساز است
بخش آهکی ورسک: بخش سوم سازند الیکا در برخی نقاط مانند نواحی ورسک ، شهمیرزاد ، تاقدیس آینه ورزان و که شامل سنگ آهکی های سفیدرنگ ، ریزدانه و ستبرلایه می باشد
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

elimination

حذف چگونگی خارج شدن گزنوبیوتیک‌ها ازجریان خون (بوسیله سوخت وساز یا مدفوع)

ellipsoid of revolution

الیپسویید ایجاد شده از طریق چرخش بیضی حول یکی از محورهایش

elongation

درازا ، کشیدگی

elongation|extension|extension

درازا ، کشیدگی

elutriation

فرسایش انتخابی ، خاکشویی ، دانه بندی آبی

eluviation

انتقال ، آب شستگی ، خاک برد ، انتقال بوسیله باد و باران ، خارج سازی بر اثر شستشو ، شستشو و خارج شدن اجزای خاک از افق a توسط آبهای فرورو

eluvion

آبرفت

emission

انتشار

emulation

نماسازی ، تقلید ، نمونه سازی ، استفاده از یک نمونه ساز به منظور اجرای وظایف انتخاب شده

emulsion

امولسیون

endogenous inclusion

میانبار درونزاد
رجوع شود به autolith

endosaturation

اشباع پیوسته

enumeration area|enumeration|enumeration

ناحیهای جغرافیایی که به عنوان واحد اصلی و اساسی جمعآوری دادهها و جدول بندی در سرشماری در نظر گرفته شده که باید خط صحیح را در بر گیرد

enumeration district|enumeration|enumeration

ناحیهای جغرافیایی که به عنوان واحد اصلی و اساسی جمعآوری دادهها و جدول بندی در سرشماری در نظر گرفته شده که باید خط صحیح را در بر گیرد ناحیه ای که توسط مامور سرشماری تحت پوشش قرار گرفته است این اصطلاح به amfمربوط است

environment of deposition

محیط رسوبگذاری
مکان جغرافیایی که رسوبات در آن تجمع می یابند هر ساختگاه بوسیله ترکیب خاصی از فرآیندهای زمین شناسی و شرایط زیست محیطی مشخص می شود

environment of deposition|deposition|deposition|environment deposition

محیط رسوبگذاری مکان جغرافیایی که رسوبات در آن تجمع می یابند هر ساختگاه بوسیله ترکیب خاصی از فرآیندهای زمین شناسی و شرایط زیست محیطی مشخص می شود

eotvos effect|eotvos|eotvos|eotvos correction

اثر اوتووس رجوع شود به Eotvos correction

epidotization

اپیدوتی شدن
تشکیل اپیدوت هیدروترمال درون سنگها یا دگرسانی سنگهایی که در آنها فلدسپار پلاژیوکلاز آلبیتی شده است ، مولکول آنورتیت را برای ساختار اپیدوت و زوئیسیت آزاد می سازد که اغلب با کلریتی شدن همراه است این فرآیندها با دگرگونی همراه هستند ، اپیدوتی شدن تشکیل اپیدوت هیدروترمال درون سنگها یا دگرسانی سنگهایی که در آنها فلدسپار پلاژیوکلاز آلبیتی شده است

epilation

مو زدایی ، درآوردن مو از ریشه

epimerization

اپی مری شدن
فرآیندی که در آن تغییر ترکیب فقط در مرکز نامتقارن ترکیبات آلی رخ می دهد که حاوی بیش از 1 مرکز نامتقارن هستند (کرام و هاموند 1959 ، ص131) مقایسه شود با: racemization age method ، اپی مری شدن فرآیندی که در آن تغییر ترکیب فقط در مرکز نامتقارن ترکیبات آلی رخ می دهد که حاوی بیش از 1 مرکز نامتقارن هستند (کرام و هاموند 1959

episaturation

اشباع ناپیوسته

equilibrium fusion

گداخت تعادلی ، ذوب تعادلی
ذوبی که در آن ، مایع حاصل شده از حرارت دادن پیوسته با ماده باقیمانده بلورین واکنش می دهد و به تعادل مجدد می رسد (پرسنال 1968) مقایسه شود با: ذوب بخشی ، ذوب تعادلی ذوبی که در آن

erosion

فرسایش ، فرسایش
فرایند های عمومی یا گروهی از فرایندها یی که به موجب آن مواد پوسته زمین سست شده ، حل شده ، یا ساییده می شوند و بطور همزمان از مکانی به مکان دیگر بوسیله عوامل طبیعی از جمله هوازدگی ، انحلال ، سایش و حمل ونقل حرکت می کنند ، فرسایش فرایند های عمومی یا گروهی از فرایندها یی که به موجب آن مواد پوسته زمین سست شده

eruption

فوران
بیرون ریختن مواد آتشفشانی(گدازه ، مواد آذرآوری و گازهای آتشفشانی) بر روی سطح زمین چه از یک مجرای مرکزی یا از یک شکاف یا گروهی از شکاف ها مقایسه شود با : فوران مرکزی ، فوران شکافه ای ، فوران بیرون ریختن مواد آتشفشانی(گدازه

esfandiar formation

سازند آهکی اسفندیار (آکسفوردین – کیمریجین)
ردیفی از آهکهای روشن و ستیغ ساز با لایه بندی متوسط تا ضخیم است که بر روی یک سکوی آهکی وسیع وکم عمق به طول بیش از 170 کیلومتر و عرض 30 تا 40 کیلومتر نهشته شده است و بخش عمده بلندیهای رشته کوه شتری را به خود اختصاص داده است (فورزیش وهمکاران ، 2003 )
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

Esfordi Formation

سازند اسفوردی

european organization for civil aviation electronics (eurocae)|eurocae|eurocae|european organization for civil aviation

الکترونیک در سیستم های هوایی غیر نظامی

european umbrella organization for geographic information

سازمانی تحت نظارت کمیسیون dgxi ii اروپا که مجامع gis در اروپا و سازمانهای ملی و تمامی بخشهای اروپایی علاقمند به اطلاعات جغرافیایی را پوشش می دهد هدف این سازمان ، برانگیختن ، تشویق کردن و حمایت از توسعه و کاربرد اطلاعات جغرافیایی در سطح اروپاست (eurogi)

eutrophication

بهپروردگی ، سرشارسازی
غنی‌سازی آب توسط موادمغذی که رشد فیتوپلانکتون‌ها و گیاهان را تقویت می‌کند و می‌تواند منجر به کاهش کیفیت آب‌ها و اکوسیستم‌ها شود ، سرشارسازی غنی‌سازی آب توسط موادمغذی که رشد فیتوپلانکتون‌ها و گیاهان را تقویت می‌کند و می‌تواند منجر به کاهش کیفیت آب‌ها و اکوسیستم‌ها شود

evalwation

بدست آوردن اطلاعاتی در مورد اندازه ، شکل ، موقعیت و ارزش زغال سنگ

evaporation

تبخیر ، تبخیر
فرایندی که به وسیله آن ماده ای از حالت مایع به بخار آب تغییر حالت می دهد
تبخیر آبهای سطحی بوسیله گرمای خورشید از اقیانوسها ، دریاچه ها و رودخانه صورت می گیرد میزان تبخیر بستگی به دمای هوا ، مقدار بخار آب موجود در جو طبیعت سطح آب و باد دارد ، تبخیر فرایندی که به وسیله آن ماده ای از حالت مایع به بخار آب تغییر حالت می دهد تبخیر آبهای سطحی بوسیله گرمای خورشید از اقیانوسها

evapotranspiration

تبخیر و تعرق ، تاثیر توام تبخیر و تعرق

evolution

تکامل ، تغییر شکل

exaration

یخسایی ، یخ فرسایی
فرآیند کلی فرسایش یخچالی گرابو (ص264-263 ، 1924) پیشنهاد کرد که این اصطلاح محدود به “برهنه سازی یخچالی” شود که عبارتست از خروج و حمل و نقل مواد هوازده توسط یخچال ها ، یخ فرسایی فرآیند کلی فرسایش یخچالی گرابو (ص264-263

excavation

خاکبرداری ، حفاری

exchange cation

تبادل کاتیونی
جابجایی پیوند کاتیون در سطح یک جامد ، همانند بسته های کانی های رسی آلومینوسیلیکاته ، با یک کاتیون در محلول ، تبادل کاتیونی جابجایی پیوند کاتیون در سطح یک جامد

exchange reaction

واکنش تبادلی
یک واکنش متعادل شده میان فازها و مولفه های فازی که در آن ، پیشرفت یک واکنش باعث هیچ تغییری در مقدار نمایی فازها نمی شود واکنش را از نظر یک عامل تبادلی می توان تعریف کرد در ژئوترمومتری واجد ارزش قابل توجهی می باشد (جی بی تامپسون جونیو و همکاران 1982) مقایسه شود با: واکنش انتقال کل(net-transfer reaction ) ، واکنش تبادلی یک واکنش متعادل شده میان فازها و مولفه های فازی که در آن

exchangeable anion

آنیون تبادلی

exchangeable cation

کاتیون تبادلی

exchangeable sodium fraction

بخش سدیم تبادلی

exchanging cation

کاتیون مبادله ای

exfoliation

پوسته پوسته شدن ، ورقه ورقه شدن ، فرسایش پوست پیازی ، پوسته پوسته شدن
فرآیندی که بوسیله آن ، فلس ها ، صفحات یا پوسته های هم مرکز سنگ ، با ضخامت کمتر از 1 سانتی متر تا چند متر ، بطور متوالی لایه لایه می شوند یا از سطح برهنه توده بزرگ سنگی کنده می شوند این حالت توسط نیروهای فیزیکی و شیمیایی حاصل می شود که تنش های تفریقی درون سنگ را موجب می شود ، مثلاً بوسیله انبساط کانی ها در نتیجه هوازدگی شیمیایی نزدیک سطحی یا بوسیله آزاد شدن فشار احاطه کننده سنگی که زمانی در اعماق دفن شده بوده (هنگامی که بوسیله فرسایش به سطح نزدیک می رسد) (درز و شکاف هایی از فشار) این حالت معمولاً باعث یک توده سنگی گرد شده یا تپه گنبدی شکل می شود
مقایسه شود با: هوازدگی شبه کروی ، جدایش شبه کروی
مترادف: پوسته ، پوسته شدن ، فلس شدن ، پوست پیازی ، تورق ، درزه بندی سطحی ، پوسته پوسته شدن فرآیندی که بوسیله آن ، مثلاً بوسیله انبساط کانی ها در نتیجه هوازدگی شیمیایی نزدیک سطحی یا بوسیله آزاد شدن فشار احاطه کننده سنگی که زمانی در اعماق دفن شده بوده (هنگامی که بوسیله فرسایش به سطح نزدیک می رسد) (درز و شکاف هایی از فشار) این حالت معمولاً باعث یک توده سنگی گرد شده یا تپه گنبدی شکل می شود مقایسه شود با: هوازدگی شبه کروی ، جدایش شبه کروی مترادف: پوسته

exhumation

رخنمون یافتن ، سر از خاک برآوردن
در معرض قرارگرفتگی یا آشکار شدن بوسیله فرسایش سطح ، منظره ، یا عارضه قبلی مدفون نیز ببینید: resurrected (دوباره احیا شدن دوباره برخیزاندن) ، سر از خاک برآوردن در معرض قرارگرفتگی یا آشکار شدن بوسیله فرسایش سطح

exhust ventilation

تهویه مکشی
این روش تهویه ، یکی ازروشهای متداول تهویه جبهه کارپیشروی تونل های بزرگ است دراین روش هوای الوده جبهه کاربه وسیله بادبزنی که به صورت مکشی کارمی کند ، مکیده می شودوهوای تازه جای ان را می گیرد از معایب این روش نشت قابل توجه هواست ، تهویه مکشی این روش تهویه

exoadaptation

سازگاری بیرونی
سازگاری ارگانیسم ها با محیط خارجی خود ـ
مقایسه شود با: endoadaptation سازگاری درونی ، سازگاری بیرونی سازگاری ارگانیسم ها با محیط خارجی خود ـ مقایسه شود با: endoadaptation سازگاری درونی

expansion

گسترش ، انبساط ، انبساط حجم

expansion dilatation

انبساط ، 1-بازشدگی ، انبساط 2-افزایش طول ، سطح یا حجم چیزی در اثر افزایش حرارت بدون اینکه ماهیت یا حالت آن جسم تغییر کند

expioration

جستجو برای کانسار و کار در مورد اثبات یا تثبیت امتداد یک کانسار

explanation

شرح ، تفسیر ، توضیح
اصطلاحی که توسط USGS در اشاره به راهنما یا کلید استفاده می شود (غیر از نقشه های بین المللی) ، توضیح اصطلاحی که توسط USGS در اشاره به راهنما یا کلید استفاده می شود (غیر از نقشه های بین المللی)

exploration

بررسی محلی ، شناسایی محلی

explosion

انفجار
انفجاریک فعل وانفعال حرارت زاست که تقریباً فوری ودرزمانی بسیارکوتاه صورت می گیردوباعث می شودکه ماده منفجره ازیک حالت مولکولی ناپایداربه وضعیت پایداربرسد ، انفجار انفجاریک فعل وانفعال حرارت زاست که تقریباً فوری ودرزمانی بسیارکوتاه صورت می گیردوباعث می شودکه ماده منفجره ازیک حالت مولکولی ناپایداربه وضعیت پایداربرسد

explosive eruption

فوران انفجاری
یک انفجار یا فاز انفجاری که توسط پرتاب پر انرژی مواد آذر آواری تشخیص داده می شود
مقایسه شود با: فوران گدازه ای ، فوران انفجاری یک انفجار یا فاز انفجاری که توسط پرتاب پر انرژی مواد آذر آواری تشخیص داده می شود مقایسه شود با: فوران گدازه ای

exsiccation

خوشکیدگی ، زهکشی کردن
خشک شدن یک منطقه به خاطر تغییراتی که مقدار رطوبت موجود را بدون کاهش میزان بارندگی میانگین ، کم می کند مثلاً زهکشی یک مرداب یا باتلاق ، یا مهاجرت تلماسه ها در سرتاسر یک زمین کشت شده مقایسه شود با: خشک شدگی ، از دست دادن آب ، زهکشی کردن خشک شدن یک منطقه به خاطر تغییراتی که مقدار رطوبت موجود را بدون کاهش میزان بارندگی میانگین

exsolution

برون رست ، برون رهش

exsudation

تراوش ، ترشح ، محلول خارجی

extension

کشش ، گسترش ، طویل شدگی
(رودها) طویل شدگی یک رود توسط فرسایش سرچشمه و افزایش ریزابه ها ، یا بوسیله پس روی دریا یا بالاآمدگی نواحی ساحلی
در زمین شناسی ساختمانی :الف) واژه ای است مربوط به مبحث کرنش که افزایش طول را نشان می دهد مقایسه شود tension
ب)معیاری از تغییر طول یک خط ، نسبت تغییر طول به طول اولیه تعیین نسبت تغییرات طول به طول اصلی

extension|stretch|stretch|elongation

کشش ، گسترش ، طویل شدگی (رودها) طویل شدگی یک رود توسط فرسایش سرچشمه و افزایش ریزابه ها ، یا بوسیله پس روی دریا یا بالاآمدگی نواحی ساحلی در زمین شناسی ساختمانی :الف) واژه ای است مربوط به مبحث کرنش که افزایش طول را نشان می دهد مقایسه شود tension ب)معیاری از تغییر طول یک خط ، نسبت تغییر طول به طول اولیه تعیین نسبت تغییرات طول به طول اصلی

exterior lines of communication

خطوط ارتباطی از مواضع دور
مسیرهای نسبتاً طولانی که ناحیه عملیاتی را از مواضع دور هدایت می کند چنین مسیرهایی که مشکلاتی برای فرماندهان فراهم می آورد که بتوانند به سرعت نیروهای تحت فرماندهی خود را در نقطه حساس متمرکز وپشتیبانی نمایند زیرا در صورت پیشروی در خاک دشمن برای تامین نیروها هم با دشواری روبرو خواهند شد ، خطوط ارتباطی از مواضع دور مسیرهای نسبتاً طولانی که ناحیه عملیاتی را از مواضع دور هدایت می کند چنین مسیرهایی که مشکلاتی برای فرماندهان فراهم می آورد که بتوانند به سرعت نیروهای تحت فرماندهی خود را در نقطه حساس متمرکز وپشتیبانی نمایند زیرا در صورت پیشروی در خاک دشمن برای تامین نیروها هم با دشواری روبرو خواهند شد

extermination

نابودی ، انهدام
ناپدید شدن محلی یا حتی ناحیه ای یک گونه که در مناطق دیگر هنوز وجود دارد ، در نتیجه تغییرات شرایط محیطی ، بیماری ، رقبا یا سایر شرایط نامساعد مقایسه شود با: انقراض (تکامل) ، انهدام ناپدید شدن محلی یا حتی ناحیه ای یک گونه که در مناطق دیگر هنوز وجود دارد

extinction

تاریکی ، محو ، انقراض ، انهدام
(دریاچه): از بین رفتن یک دریاچه ، توسط خشک شدن (نابودی موقتی) یا بوسیله تخریب حوضه دریاچه (نابودی دائم) ، انهدام (دریاچه): از بین رفتن یک دریاچه

extraction

استخراج ، فرایند معدن کاری و برداشت زغال یا کانه از یک معدن

extrapolation

برون یابی ، تخمین اندازه یک تابع در بیرون از قلمرو نمونه برداری آن

extravasation

فوران مواد گداخته
فوران یک ماده مذاب یا مایع ، مانند گدازه یا آب از یک آبفشان به سطح زمین را گویند ، فوران مواد گداخته فوران یک ماده مذاب یا مایع

extrusion

بیرون اندازی ، بیرون آمدگی ، روزن رانی ، خروج گدازه
انتشار گدازه نسبتاً گرانرو به سطح کره زمین را گویند همچنین ، به سنگهایی که بدین طریق تشکیل می شوند نیز می گویند
، خروج گدازه - انتشار گدازه نسبتاً گرانرو به سطح کره زمین را گویند همچنین ، به سنگهایی که بدین طریق تشکیل می شوند نیز می گویند -

fahliyan formation

سازند آهکی فَهلیان(نئوکومین_آپتین)
شامل سنگ آهک های ائولیتی متورق تا توده ای به رنگ قهوه ای خاکستری با ریخت خشن است که یکی از سنگ مخزن های گروه خامی در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس می باشد مرز پایینی به سازند سورمه یا سازند انیدریتی هیث و مرز بالایی با گَدوان است در تمام مناطق فارس ، شمال خاوری خوزستان و شمال خاوری لرستان دید ، ولی در جنوب غرب لرستان و خوزستان به سازند گَرو تبدیل می شود

failure condition

شرایط گسیختگی ، وضعیت گسیختگی

fajan formation

سازند کنگلومرایی فجن(پالئوسن_ائوسن)
نشانگر چرخه های فرسایشی پس از رویداد کوهزایی لارامید است شامل کنگلومرای چندزادی ، ماسه سنگ های سُرخ رنگ و مارن ماسه ای است ولی به طور محلی فجن نوعی کنگلومرای آتشفشانی (آکلومرا) است به طور دگرشیب سازند تیزکوه را می پوشاند و در بالا با سازند آهکی زیارت هم شیب است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

falls fixation

تثبیت واریزه ای

falls vegetation

ریزشهای آهکی و سیلیسی در اثر نفوذ ریشه گیاهان در سنگها

false stratification

چینه بندی دروغین یک اصطلاح قدیمی برای چینه بندی مورب این اصطلاح توسط لایل (ص38 ، 1838) برای آرایش دیاگونال (قطری) لایه کوچکی استفاده شد که بطور مایل نسبت به سطوح عمومی چینه بندی قرار گرفته اند در حال حاضر این اصطلاح استفاده بسیار نادری دارد

faraghan formation

سازند ماسه سنگی فراقون(پرمین پیشین)
ماسه سنگ کوارتزی با دانه بندی متوسط تا دانه ریز دلتایی_رودخانه ای است که تناوب هایی از شیل و لایه های آهکی دارد مرز زیرین ناپیوسته و مختلف و مرز بالایی با سازند دالان تدریجی در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس است

farokhi formation

سازند فرخی(سنونین پسین_دانین)
شامل ضخامت متغیری (180_65 متر) از سنگ آهک خاکستری روشن با قلوه و یا نوارهای چرت است که با داشتن خارپوست و دوکفه ای فراوان شناخته می شود
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

fatigue deformation

تغییر شکل ناشی از خستگی

fault-plane solution

حل صفحه گسل تعیین جهت گیری یک صفحه گسل و جهت لغزش بر روی این سطح از تحلیل اولین حرکت امواج P و یا بزرگی دامنه امواج P و S و امواج سطحی این حل همچنین جهت یافتگی محورهای اصلی فشارشی و کششی را بدست می دهد نیز ببینید: تحلیل بردار لغزش مترادف: مکانیسم کانونی زلزله

faunal succession

توالی جانوری
ترتیب چینه شناسی تجمع فسیل ها تجمعی است از فسیل های خاص با لایه های سنگی مختلف بنابراین ، ممکن است وجود یک نوع فسیل خاص برای آشکار کردن مکان لایه ای از سنگی معین که در توالی چینه شناسی برونزدگی دارد قابل اعتماد باشد

federal highway administration

ادراره بزرگراه های فدرال

feed motion

حرکت فشاری

feldspathization

فلدسپاتی شدن
تشکیل فلدسپات در یک سنگ ، معمولاً در نتیجه دگرگونی مواد آن ممکن است از سنگ درون گیر حاصل شوند یا بوسیله محلول های ماگمایی یا سایر محلول ها وارد شود ، فلدسپاتی شدن تشکیل فلدسپات در یک سنگ

fenitization

فنیتی شدن
نوعی دگرسانی در کربناتیتها و سنگهای آذرین قلیایی که با محلول های ماگمایی در ارتباط هستند ، این دگرسانی به دلیل بالا بودنسدیم و کلسیم و اکسید کربن محلول کانیهایی از نوع (na ، k)alsio4 نفلین ، سودالیت ، آمفیبول های سدیم دار ، کلسیت و دولومیت در سنگهای مجاور توده ها تشکیل می شود سنگهای قلیایی ، بویژه نفلین سینیت در صنایع سرامیک استفاده می شود نفلین سینیت در شرایط آب وهوایی مناسب می تواند تشکیل ذخایر بوکسیت نماید ، این سنگ همچنین حاوی زیرکن ، عناصر نادر ، اورانیوم وفلویور می باشد ، فنیتی شدن نوعی دگرسانی در کربناتیتها و سنگهای آذرین قلیایی که با محلول های ماگمایی در ارتباط هستند

fermentation

تخمیر

ferro manganiferous concretion

سنگالهای آهن و منیزیم

ferruginisation

فرماسیون اکسید یا هیدرات آهن ، اشباع از اکسید یا هیدرات آهن

fert irrigation

آبیاری خاصلخیزی ، آبیاری با کود

fertigation

کود آبیاری

fertility appreciation

مقدار بارخیزی ، ارزش بارخیزی

fertility quotation

عبارت باروری

fertilizer fixation

تثبیت کود

fertilizer recommendation

توصیه کودی

fertilizer suspension

کودشناور

field classification

رده بندی صحرایی
یک تحلیل مقدماتی فسیل ها یا نمونه های دستی سنگها یا کانی ها در صحرا ، که معمولاً با دست انجام می شود ، رده بندی صحرایی یک تحلیل مقدماتی فسیل ها یا نمونه های دستی سنگها یا کانی ها در صحرا

field fortification

استحکامات صحرایی

field identification

تشخیص در کارگاه

field supervision

نظارت کارگاهی

filtration

پالایش ، تصفیه ، فیلتراسیون
روشی برای جدا کردن آب یا مایعات از مواد جامد ، فیلتراسیون روشی برای جدا کردن آب یا مایعات از مواد جامد

final crest elevation

رقوم نهایی تاج ، تراز نهایی تاج

fire action

عمل آتش ، تأثیر حریق

firnification

یخ برف زایی
فرآیندی که از طریق آن ، برف تبدیل به یخ برف و بعداً تبدیل به یخ یخچال می شود ، یخ برف زایی فرآیندی که از طریق آن

first generation

سری اول ، اولیه ، نسل اول
در مورد گوشی های تلفن همراه نسل اول به صورت قیاسی (Analog)می باشند و از خصوصیات آن ها می توان به کیفیت پایین صدا ، ظرفیت کم تبادل اطلاعات و غیر قابل اعتماد بودن از نظر امنیتی اشاره کرد

fission

شکافت
(تکامل): تقسیم؛ تولید مثل غیرجنسی که زمانی ظاهر می شود که یک سلول مجزا یا منفرد یا پولیپ به دو بخش که بطور تئوری با هم برابر هستند ، تقسیم می‌شود
(ایزوتوپ): جدایش خودانگیخته یا القایی ، توسط تصادم هسته های سنگین به یک جفت (به ندرت چندین جفت) ذرات شکافتی تقریباً برابر به علاوه تعدادی نوترون شکافت توسط آزادسازی مقدار زیادی انرژی همراهی می شود مقایسه شود با: ذوب ، هم جوشی (ایزوتوپ) نیز ببینید: پراش مترادف: شکافت هسته ای ، شکافت (تکامل): تقسیم؛ تولید مثل غیرجنسی که زمانی ظاهر می شود که یک سلول مجزا یا منفرد یا پولیپ به دو بخش که بطور تئوری با هم برابر هستند ، تقسیم می‌شود (ایزوتوپ): جدایش خودانگیخته یا القایی

fissuration

حالت و فرماسیون درزها و شکافها ، ترک خوردگی

fissure eruption

فوران شکافه ای
خروج لاوا یا پیروکلاست ها و گازهای همراه در امتداد شکستگی طویل ، فوران شکافه ای خروج لاوا یا پیروکلاست ها و گازهای همراه در امتداد شکستگی طویل

fixation

تثبیت ، ثابت کردن

flank eruption

فوران دامنه ای
فورانی بر روی یال یک آتشفشان
مقایسه شود با: فوران قله ای ، فوران دامنه ای فورانی بر روی یال یک آتشفشان مقایسه شود با: فوران قله ای

flecked orientation

همسویی خط دار

flexion

خمیدگی ، انحنا

flexural tension

کشش خمشی

floating foundation

پی شناور

floating point number|floating point representation|floating point representation

عدد با ممیز شناور

flocculation

هماوری ، انباشتگی ، مجتمع ، مجتمع شدن ، لخته سازی

flood absorption

سیل گیری

flood energy dissipation

استهلاک انرژی سیلاب ، میرایش انرژی طغیان

flood flow duration

مدت زمان جریان سیلابها

flood inflation

طغیان ، سیلاب

flood inundation

طغیان ، سیل

flood protection

حفاظت در مقابل طغیان ، سیل بندی

flotation

شناوری
فرایندی برای متمرکز کردن مواد براساس چسبیدگی انتخابی کانیهای خاص به حبابهای هوا در مخلوط آب و کانه زمینه ، شناوری فرایندی برای متمرکز کردن مواد براساس چسبیدگی انتخابی کانیهای خاص به حبابهای هوا در مخلوط آب و کانه زمینه

flow duration curve|flow duration|flow duration

منحنی تداوم جریان ، منحنی جریان یک نوع منحنی تداوم که نشان دهنده برابر شدن یا افزایش تخلیه یک رود خاص است

fluatation

سفت و سخت شدن سطحی آهکهای گسترده و متوسط که دارای مواد فیلوسیلیکات می باشد

fluctuation

نوسان ، تغییر
مترادف با : oscillation

fluctuation|oscillation|oscillation

نوسان ، تغییر مترادف با : oscillation

flue gas desulfurization

هر یک از چند فرایند فیزیکی / شمیایی که ترکیبات گوگرد تشکیل شده طی احتراق زغال را جدا می سازد

fluid inclusion

اینکلوژن سیال

fluid inclusion|inclusion|inclusion

ادخال سیال ، انکلوزیون سیال قسمتی از سیال که در داخل کانیهایی مثل کوارتز به دام افتاده است

fluidification

سیالی شدن

fluidization

سیال شدن ، روانسازی
فرآیند مخلوط کننده گاز و مواد جدا از هم ریزدانه به طوری که کل مخلوط مانند یک سیال ، به جریان می افتد مثلاً تشکیل جریان خاکستر یا ابر سوزان در حین فوران یک آتشفشان ، روانسازی فرآیند مخلوط کننده گاز و مواد جدا از هم ریزدانه به طوری که کل مخلوط مانند یک سیال

fluidized bed combustion

فرایندی با قابلیت بالا برای جدا ساختن گوگرد از زغال طی احتراق

fluvial erosion

فرسایش آبهای جاری

fluviation

رودزایی
فعالیتها و فرآیندهای مربوط به آبراهه ها? مترادف: stream action ، رودزایی فعالیتها و فرآیندهای مربوط به آبراهه ها? مترادف: stream action

fold mullion

مولیون چین خوردگی
نوعی ساختار ستونی که محصول چین خوردگی استوانه ای طبقات است ، ساختار درونی چنین ستونهایی نشان دهنده وجود لایه هایی تطبیق پذیر می باشد
مقایسه شود با: cleavage mullion

fold mullion|cleavage mullion|cleavage mullion

مولیون چین خوردگی نوعی ساختار ستونی که محصول چین خوردگی استوانه ای طبقات است ، ساختار درونی چنین ستونهایی نشان دهنده وجود لایه هایی تطبیق پذیر می باشد مقایسه شود با: cleavage mullion

folding, plication

چین خوردگی

foliation

ساختمان نواری ، متورق شدن ، برگه برگه شدن ، برگوارگی ، شیستوزیته ، فولیاسیون ، جهت یافتگی صفحه ای
ساخت های صفحه ای خطی که از مسطح شدگی اجزاء اصلی سنگ های دگرگونی ناشی می شوند ، جهت یافتگی صفحه ای ساخت های صفحه ای خطی که از مسطح شدگی اجزاء اصلی سنگ های دگرگونی ناشی می شوند

folk classification

طبقه بندی فولک
فولک کربنات ها را به دو دسته آلوکم ها و اورتو کم ها تقسیم می کند ( 1995م ) ، طبقه بندی فولک - فولک کربنات ها را به دو دسته آلوکم ها و اورتو کم ها تقسیم می کند ( 1995م )

fontainebleau sandstone|muelerization|muelerization

ماسه سنگ فونتین بلی الف) ماسه سنگ کوارتزی غیر سیلیسی شده (یا ماسه کوارتزی فاقد سیمان و نامتراکم) که سیمان کلیستی آن توده ای بلورین از کلسیت را به وجود آورده که دانه های ماسه درون آن قرار گرفته اند ، سیمان چنین سنگی پیوسته بوده و سطوح شکننده آن نشان دهنده پیوستگی بلورشناسی کلسیت می باشد نمونه شاخص فونتین بلی در حوضه پاریس در فرانسه است مقایسه شود با: muelerization ب) عنوان مورد استفاده برای انواعی از کلسیت خصوصاً کلسیت ماسه ای مترادف: fontaineble auline stone

forced mechanical ventilation

تهویه مکانیکی با فشار

forcible intrusion

نفوذی پرتوان
جایگیری و نفوذ ماگما درون فضاهای خود-فراهم مسیر یا روزنه هایی که با استفاده از نیروی فراخیز خود ایجاد کرده است همچنین به ماگما یا سنگی گویند که بدین گونه به درون توده یا ساختاری نفوذ کرده است
مقایسه شود با: permissive intrusion
مترادف: aggressive intrusion

forcible intrusion|intrusion|intrusion|aggressive intrusion

نفوذی پرتوان جایگیری و نفوذ ماگما درون فضاهای خود-فراهم مسیر یا روزنه هایی که با استفاده از نیروی فراخیز خود ایجاد کرده است همچنین به ماگما یا سنگی گویند که بدین گونه به درون توده یا ساختاری نفوذ کرده است مقایسه شود با: permissive intrusion مترادف: aggressive intrusion

forest. regeneration

نوسازی جنکل ، تجدید جنگل ، اصلاح جنگل

formation

سازند ، تشکیلات
هر مجموعه سنگی که خصوصیات مشترکی از نظر منشا ، سن یا ترکیب داشته باشد

از دیدگاه حفاری: عنوانی عام که توسط حفاران برای سنگی رسوبی که بر پایه مشخصات مخزنی یا فیزیکی (حفاری) معین ، قابل تشریح می باشد ، بکار می رود چنین واژه ای که در این مورد فاقد هر گونه مفهوم صنفی در مورد ویژگیهای چینه شناختی می باشد ، در قالب عباراتی چون سازند سخت ، سازند چرتی یا سازند متخلخل ، مورد استفاده قرار می گیرد <br>از دیدگاه ecol؛ گروههایی از موجودات زنده که به خاطر دارا بودن الگوی زیستی مشترک و بسیار متوسط و نیز عبارات یکسان و شرایط آب و هوایی مورد نیاز مشابه ، در کنار یکدیگر زندگی می کنند

مربوط به cart؛ توده ای با دوام و از سنگهایی آذرین ، رسوبی یا دگرگونی که مرزهای آن به سادگی و بدون نیاز به بررسی های دقیق دیرین شناختی یا سنگ شناختی ، قابل تشخیص بوده و وسعت آن به اندازه ای است که به عنوان واحدی مستقل و به منظور بررسی و تشریح منطقه ای در نقشه های زمین شناسی قابل ارائه می باشد واحد کارتوگرافی اصلی در ارائه نقشه های زمین شناسی

fortification

قلعه ، دژ نظامی ، سنگر استحکام استحکامات ، سنگر بندی ، قلعه سنگر بندی کردن ، سنگر مهمات وتجهیزات ، سیستم های خندق وجان پناه
خط مستحکمی که برای حصار یک پادگان نظامی به کار برده می شود و مقاوم ترین آنها در زیر زمین قرار دارند ، سیستم های خندق وجان پناه خط مستحکمی که برای حصار یک پادگان نظامی به کار برده می شود و مقاوم ترین آنها در زیر زمین قرار دارند

fossil succession

توالی فسیلی
موجودات فسیل شده که به ترتیب و در یک رده بندی مشخص و قابل تعیین قرار گرفته اند و هر دوره زمانی با محتوای فسیلی آن قابل شناسایی است

fossilization

فسیل شدن ، سنگواره شدن ، فسیل شدن
فرآیندهای دفن گیاه یا جانور در رسوبات و در نهایت حفظ و نگهداری تمام ، قسمتی یا اثری از آن ، فسیل شدن فرآیندهای دفن گیاه یا جانور در رسوبات و در نهایت حفظ و نگهداری تمام

foundation

شالوده ، بنیاد ، پی ، فونداسیون ، زیر بنا ، پاشنه ، پی گذاری

الف) بخش تحتانی و محافظ ساختار مهندسی که در تماس با سنگ یا خاک واقع در زیر ساختار مورد نظر بوده و وزن ساختار و دیگر بارهای موجود را به مواد سنگی یا خاکی منتقل می کند این قسمت معمولا در زیرزمین قرار دارد

ب) عنوانی که در برخی مواقع برای بخش فوقانی توده های سنگی و خاکی که در تماس با ساختار مهندسی بوده و بار ناشی از آن را تحمل می کند ، به کار می رود؛ subsoil
، پی گذاری - - الف) بخش تحتانی و محافظ ساختار مهندسی که در تماس با سنگ یا خاک واقع در زیر ساختار مورد نظر بوده و وزن ساختار و دیگر بارهای موجود را به مواد سنگی یا خاکی منتقل می کند این قسمت معمولا در زیرزمین قرار دارد - - ب) عنوانی که در برخی مواقع برای بخش فوقانی توده های سنگی و خاکی که در تماس با ساختار مهندسی بوده و بار ناشی از آن را تحمل می کند ، به کار می رود؛ subsoil -

fraction

شکستگی ، شکستن ، کسر
در این متن اصطلاحی است که در رسوب‌شناسی ، خاک‌شناسی و دیگر علوم فیزیکی ، برای توصیف حدود اندازه مکانیکی یک ماده بکار می‌رود ، کسر در این متن اصطلاحی است که در رسوب‌شناسی

fraction crystallization

تفکیک بلورین ، تفریق بلورین

fractional crystallization

تبلور بخشی
فرایندی که ماگما را به اجزای دارای ترکیبات متفاوت و نقطه ذوب مختلف تفکیک می کند

fractional crystallization|crystallization|crystallization

تبلور بخشی فرایندی که ماگما را به اجزای دارای ترکیبات متفاوت و نقطه ذوب مختلف تفکیک می کند

fractionation

تفریق ، جزء به جزء شدن
فرآیندی است که در آن ماگما به ترکیبات متفاوت دیگری تقریق پیدا می کند ، جزء به جزء شدن فرآیندی است که در آن ماگما به ترکیبات متفاوت دیگری تقریق پیدا می کند

fracturation

شکسته شدن

fragmentation

قطعه قطعه شدن ، خردشدگی
قطعه قطعه شدن یا متلاشی شدن سنگ دراثرآتشکاری راخردشدن ، خردشدگی قطعه قطعه شدن یا متلاشی شدن سنگ دراثرآتشکاری راخردشدن

frequency of irrigation

فاصله آبیاری

friction

اصطکاک ، مالش ، مقاومت سطح در برابر حرکت سیال یا اجسام

frontal region

منطقه جلویی
بخش میانی پوسته برخی از خرچنگهای ده پا که حاوی پوزه یا دماغه موجود و قسمتهای موجود در پشت آن است ، منطقه جلویی بخش میانی پوسته برخی از خرچنگهای ده پا که حاوی پوزه یا دماغه موجود و قسمتهای موجود در پشت آن است

frost action

عمل یخبندان
الف) فرآیند هوازدگی مکانیکی حاصل از چرخه های مکرر و متناوب انجماد آب در ذوب شدن یخ در حفرات ، ترکها و فضاهای دیگر چنین فرآیندی که معمولا در سطح رخ می دهد شامل فرآیندهای congelifraction و cangeliturbation می باشد
ب) تاثیرات حاصل از فرآیند انجماد بر مواد و ساختارهای مختلف مترادف: freeze-thaw action

frost action|freeze-thaw action|freeze-thaw action

عمل یخبندان الف) فرآیند هوازدگی مکانیکی حاصل از چرخه های مکرر و متناوب انجماد آب در ذوب شدن یخ در حفرات ، ترکها و فضاهای دیگر چنین فرآیندی که معمولا در سطح رخ می دهد شامل فرآیندهای congelifraction و cangeliturbation می باشد ب) تاثیرات حاصل از فرآیند انجماد بر مواد و ساختارهای مختلف مترادف: freeze-thaw action

frosting. gelification

سمت یابی رشته میسلهای پهن و گسترده در تمام جهات را خاک گویند که منجر به تولید خاکهای سخت و سفت را می نماید تغییرحالت کلوسول به کلوژول را گویند

fulvic acid fraction

بخش فولویک اسید

fumarolic emission

انتشار دودخان
گازهای دما پایینی همانند سولفور ، هالوژنها ، بخار آب و دی اکسید کربن هستند که از آتشفشان اصلی و محدوده های ژیوترمال خارج می شوند

function

تابع ، کنشت ، عمل کردن ، عملکرد ، دستورالعمل ، عمل خاص یا طبیعی یک عضو

furrow erosion

فرسایش جویباری

furrow irrigation

آبیاری جوی وپشته ای

fusainisation

رجوع شود به fusinization

fusainisation|fusinization|fusinization

رجوع شود به fusinization

fusion

ذوب ، گدازش ، همجوشی
مربوط به ایزوتوپ ؛ ترکیب یا در هم آمیزش دو هسته سبک برای تشکیل هسته ای سنگین تر این واکنش به همراه با آزاد شدن مقدار قابل توجهی انرژی ، مثلاً در بمب هیدروژنی ، می باشد
مقایسه شود با: [fission [isotope (شکافت [ایزوتوپ])
مترادف: nuclear fusion (هم جوشی هسته ای)
هم آمیزی ( عکاسی) ترکیب دو تصویر استریوسکوپی ، همجوشی مربوط به ایزوتوپ ؛ ترکیب یا در هم آمیزش دو هسته سبک برای تشکیل هسته ای سنگین تر این واکنش به همراه با آزاد شدن مقدار قابل توجهی انرژی ، می باشد مقایسه شود با: [fission [isotope (شکافت [ایزوتوپ]) مترادف: nuclear fusion (هم جوشی هسته ای) هم آمیزی ( عکاسی) ترکیب دو تصویر استریوسکوپی

fusion boring|boring|boring|fusion

حفاری حرارتی دراین روش ، سنگهای سخت را با استفاده از یک شعله شدید (مشعل جت بامخلوطی ازنفت واکسیژن فشرده) ، سوزانده وخردمی کنند

gabion

گابیون یا تورسنگ ، گابیون ، تورسنگ
تور سیمی فلزی که از سنگ پر شده و مانند دیواره ای جهت تثبیت شیب ها و حفاظت از قسمت های هوازده خاک بر وری شیب نصب می گردد

gachal formation

سازند گچال(کربنیفر)
رخساره کربناتی – گچی نهشته های کربنیفر بلوک کلمرد در پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی در ایـران همانند ندارد و به همین دلیل ، به طور غیررسمی به این نام نام گذاری شده است سازند گچال چهار عضو دارد:
عضو a ، شامل سنگ آهک های لایه ای مطبق
عضو b ، دولومیت های خاکستری ضخیم لایه صخره ساز
عضو c ، به عنوان یک لایه کلیدی راهنما ، مرحله پسروی دریای کربنیفر را مشخص می کند که گاهی با نهشت گچ و با کمی دولومیت همراه است (فاز البرزین)
عضو d ، شامل سنگ آهک های خاکستری روشن رنگ
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

gachsaran formation

سازند تبخیری گچساران(فارس پایینی) (میوسن میانی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد پوش سنگ میدان های نفتی آسماری ونخستین سازند گروه فارس است شامل سنگ نمک ، انیدریت ، مارن‌های رنگارنگ ، سنگ آهک و مقداری شیل بیتومین‌دار ، بدون نظم چینه‌ای است
در ناحیه فارس به بخش‌هایچهل(در زیر) چَمپه (وسط) ومول(در بالا) تغییر رخساره می‌دهد و در نواحی مجاور راندگی زاگرس ، به سازند رازک تبدیل می ‌شود

gadvan formation

سازند شیلی_آهکی گَدوان(نئوکومین بالایی تا آپتین)
در میان دو آهک خشن فَهلیان (در زیر) و داریان (دربالا) در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس است بُرش الگوی این سازند در گوه گَدوان (شمال خاوری شیراز )شامل تناوبی از شیل های خاکستری مایل به زرد یا سبز با میان لایه های خاکستری از سنگ آهک رُسی ، دارای خرده صدف است سنگ پوش مخازن فَهلیان را تأمین می کند و از مواد آلی نیز غنی است و در تولید نیز به عنوان سنگ مادر نقش دارد
بخش آهکی خلیج: یک آهک بی رُس بارز (محیط دریایی کم عمق و باز) در میانه سازند گَدوان است که بُرش آن در جزیره خارک است

gamma radiation

اشعه گاما ، تابش الکترومگنتیکی که طول موج بسیار کوتاهی دارند رنج انرژی این اشعه از 10-15 j تا 10-10 j است این اشعه از هسته اتم ساطع می شود

garedu red bed formation

سازند سرخ گره دو (انتهای ژوراسیک بالایی)
یک واحد سیلیسی–آواری ارغوانی است که در بخشهای شمال باختری کوههای شتری گسترده بوده و اغلب با گذر تدریجی و در مواردی به طور ناهمساز بر روی سازندهای اسفندیار و یا قلعه دختر قرار دارد جنوبی ترین رخنمون این سازند در باختر ده محمد و در طرفین جاده طبس – بشرویه دیده می شود هر چند روتنر و همکاران ( 1968 ) از این ردیف رسوبی به عنوان لایه های سرخ رنگ گره دو نام برده اند اما به علت ویژگیهای زمی نساختی ، ضخامت و گسترش در منطقه ، جا دارد که این ردیف در حد یک سازند مستقل قرار گیرد برش الگوی این سازند در خاور معدن قدیمی گره دو قرار داشته و توسط روتنر و همکاران (1968) توصیف شده است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

garu formation

سازند شیلی گَرو (نئوکومین-کُنیاسین)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد شامل شیل های رادیولردار خاکستری تیره تا سیاه و آهک هـای رُسی عمیق در بخش پایینی کرتاسه در ناحیه لرستان می باشد در محیط کم انرژی و بی اکسیژن (حوضه ژرف دریایی) نهشته شده است و سنگ منشأ نفت با پتانسیل زیاد است مرز پایینی به رسوبات تبخیری هیث و گوتنیا و مرز بالایی آن بسیار متغیر است

gasification

تبخیر شدگی
هر فرایندی که زغال را به گازهای btuنامرغوب ، متوسط یا عالی تبدیل کند ، تبخیر شدگی هر فرایندی که زغال را به گازهای btuنامرغوب

gauging station

ایستگاه اندازه گیری

gelifraction

یخ آشفتگی ، متلاشی شدن سنگ در اثر یخ زدگی

general precession

حرکت تقدیمی عمومی
این حرکت ناشی از اثر ماه و خورشید و حرکت تقدیمی سیارهای ، به عنوان تغییرات دراز مدت شناخته شدهاند مجموعه دو حرکت تقدیمی ، به نام حرکت تقدیمی عمومی معروف است ، حرکت تقدیمی عمومی این حرکت ناشی از اثر ماه و خورشید و حرکت تقدیمی سیارهای

geographic information system|gis|gis|geographic information

سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) مجموعه ای سازمان یافته از سخت افزار ، نرم افزارهای کامپیوتری ، داده های مکان مرجع شامل : داده های توصیفی ومکانی ، افراد متخصص والگوریتم هاست که به منظور گردآوری ، ذخیره سازی ، بهنگام سازی ، پردازش ، بازیافت ، تجزیه وتحلیل وارایه شکلهای مختلف اطلاعات مکان مرجع ، طراحی وایجاد شده وبه بیان مشخصات وویژگی های جغرافیایی داده ها می پردازد

geologic erosion

فرسایش زمین شناسی ، فرسایش طبیعی ، فرسایش زمین شناسی یا فرسایش طبیعی

geologic norm of erosion

فرسایش زمین شناسی یا فرسایش طبیعی

geological erosion

فرسایش زمین شناختی

geological section

مقطع زمین شناسی ، برش زمین شناسی

geometric correction

تصحیح هندسی

geometric dilution of precision

دقت مربوط به توزیع هندسی ماهواره ها (gdop)

geometric transformation

تعدیلهای ایجاد شده در دادههای تصویری به منظور بهبود پیوستگی هندسی برای مقاصدکارتوگرافیک
تغییر شکل دادههای تصویری از سیستم
تنظیم و تعدیل هندسه تصویر رقومی برای مقیاس بندی ، پیچ خوردگی و سایر تحریفهای فضایی ، تعدیلهای ایجاد شده در دادههای تصویری به منظور بهبود پیوستگی هندسی برای مقاصدکارتوگرافیک تغییر شکل دادههای تصویری از سیستم تنظیم و تعدیل هندسه تصویر رقومی برای مقیاس بندی

geophysical prospection

کاوش ژئوفیزیکی ، اکتشاف ژئوفیزیکی ، چشک انداز ژئوفیزیکی

georeferenced information

اطلاعات زمین مرجعی

gharagheitan formation

سازند قره قیطان(تریاس زیرین(اسکیتین زیرین))
جزء گروه آق دربند در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است ملاس های پس از کوهزایی هرسی نین شامل رخنمون های قهوه ای رنگ از کنگلومرا ، ماسه سنگی دانه درشت ، شیل های سیلیسی است که بوسیله سنگ آهک های سازند سفیدکوه پوشیده می شوند

girder-column connection

اتصال تیر به ستون

glacial striation

شیاربندی یخساری

glaciation

یخساری شدن
تغییرات سطح زمین بوسیله فعالیت یخ یخچال ها ، یخساری شدن تغییرات سطح زمین بوسیله فعالیت یخ یخچال ها

glaisification

رس دار شدن

gleyfication

گلئی شدن

gleyzation

گلی شدن

gnomonic projection

سیستم تصویر شاخص سازی

gold bearing solution

محلول طلادار

gotina formation

سازند گوتنیا(ژوراسیک پسین)
از واحد های سنگ چینــه ای ژوراسیک ناحیه لرستان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است و رخنمون سطحی ندارد و شامل نهشته های گچــی همراه با لایه هــای ناچیز از شیل خاکستـری می باشد روی سازند نَجمه با دگرشیبی فرسایشی قرار دارد

gradation

دانه بندی ، درجه بندی
درصد انواع دانه ها مثل رسها ، ماسه ها ، شن ها در یک نمونه از رسوب یا خاک ، درجه بندی درصد انواع دانه ها مثل رسها

granitic composition

ترکیب گرانیتی
یک گروه ترکیبی از سنگهای آذرین که شامل سنگهایی است که در آن ها تقریباً همه متن سنگ از سیلیکاتهای روشن تشکیل شده است

granitisation

گرانیتی شدن

granitization

گرانیتی شدن
تشکیل گرانیت دگرگونی از سایر سنگها از طریق تبلور دوباره با یا بدون ذوب کامل ، گرانیتی شدن تشکیل گرانیت دگرگونی از سایر سنگها از طریق تبلور دوباره با یا بدون ذوب کامل

granular exfoliation

فرسایش پوست پیازی دانه ای ، تخریب دانه ای

granulation

دانه دانه شدن ، دانه ای شدن ، دانه‌ای شدن ، دانه بندی -حبه کردن ، دانه دانه کردن ، دانه دانه شدگی

granulomatous reaction

واکنش گرانولومی
واکنشی که منجر به تشکیل گرانولوما یا زخم‌های التهابی مزمن می‌شود ، واکنش گرانولومی واکنشی که منجر به تشکیل گرانولوما یا زخم‌های التهابی مزمن می‌شود

granulometric composition

ترکیب دانه بندی

gravel fraction

شن با دانه بندی2 میلیمتر تا 5 سانتیمتر

gravitation

گرانش ، ثقل ، جاذبه ، جاذبه متقابل بین اجرام و ذرات ماده در جهان

gravity differentiation

جدایش ثقلی ، تفریق ثقلی
جداشدن مواد معدنی از سنگ میزبان بوسیله نیروی جاذبه یا چگالی ، تفریق ثقلی جداشدن مواد معدنی از سنگ میزبان بوسیله نیروی جاذبه یا چگالی

gravity irrigation

آبیاری ثقلی

gravity separation

بازیافت طلا از سنگ خرد شده یا گراول با استفاده از وزن مخصوص بالای آهن برای جدایش آن از مواد سبکتر

gray scale operations|gray scale operation|gray scale operation

عملیات گام خاکستری

grid declination

انحراف شبکه

grid foundation

شالوده شبکه ای ، پی شبکه ای- پی مشبک

grid resolution

فاصله بین گرههای مجاور در شبکه

grillage foudation

پی شبکه ای

gross cross section

مقطع ناخالص شبکه
سطح مقطع کلی جریان ورودی (جریان عبوری) یک سازه هیدرولیکی که توسط یک شبکه ویا پرده شبکه حفاظت می شود ، مقطع ناخالص شبکه سطح مقطع کلی جریان ورودی (جریان عبوری) یک سازه هیدرولیکی که توسط یک شبکه ویا پرده شبکه حفاظت می شود

gross section

مقطع ناخالص- مقطع کل

ground acceleration

شتاب جنبش زمین

ground water exploration

کاوش آبهای زیرزمینی

groundwater recession

فروکش آب زیرزمینی

gulf corrosion

خورندگی خلیج شکل

gully erosion

فرسایش خندقی با فرسایش آب بردگی

gurpi formation

سازند شیلی گورپی(سانتونین-ماستریشتین)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس که برش الگو در تنگ پابده در شمال مسجد سلیمان شامل مارن ، شیل های خاکستری مایل به آبی است که میان لایه هایی از سنگ آهک های نازک رُسی دارد و به دلیل زود فرسا بودن ، سیمای آن فرسوده است مرز زیرین سازند ایلام (تدریجی) یا سَروَک(ناپیوسته) درزیر و مرز بالایی با سازندهای مختلف است سنگ پوش مخازن نفتی سَروَک است
دارای دو عضو آهکی رسمی :1- عضو آهکی امام حسن (در لرستان و فروافتادگی دزفول) 2- عضو آهکی سیمره(قهوه ای رنگ و لوفا دار و متعلق به محیط کم عمق) و یک عضو غیر رسمی: عضو آهکی منصوری(نریتیک و در باختر خوزستان) می باشد

guttation

تعریق

gypsification

ژیپسی شدن

haftoman formation

سازند هفتمون(سنونین پیشین)
در خاور بیاضه شامل سنگ آهک های رودیست دار و اندکی سنگ آهک ماسه ای است که به ندرت تناوب هایی از ماسه سنگ ، مارن و یا میان لایه هایی از کنگلومراهای عدسی شکل دارد مرز زیرین این سازند با سازند دبَرسو دگرشیب است با سنگ آهک های هیپوریت دار کرتاسه بالایی دیگر مناطق ایران مرکزی قابل قیاس است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

half section

نیم مقطع
این عنوان در سیستم نقشه برداری زمینی U S به نیمی از یک مقطع نرمال که ارائه دهنده قطعه ای از زمینی به مساحت 320جریب است اطلاق می شود؛ دو بخش هم مرز یک مقطع چهار قسمتی این مورد معمولا به صورت نیمه شمالی جنوبی ، شرقی و غربی یک مقطع مشخص شناسایی می شود ، نیم مقطع این عنوان در سیستم نقشه برداری زمینی U S به نیمی از یک مقطع نرمال که ارائه دهنده قطعه ای از زمینی به مساحت 320جریب است اطلاق می شود؛ دو بخش هم مرز یک مقطع چهار قسمتی این مورد معمولا به صورت نیمه شمالی جنوبی

halophytic vegetation

گیاه نمک دوست

hawaiian type eruption

نوعی فوران آتشفشانی که طی آن مقادیر زیادی از گدازه های بازالتی بسیار رقیق به بیرون می ریزند چنین موادی خصوصا از ترک های موجود در دامنه آتشفشان فوران می کنند در چنین فوراناتی ، پدیده های انفجاری نادراند ولی مواد ترشح شده و بیرون آمده در اطراف روزنه های آتشفشانی به صورت مخروط ها و ساختارهای نوک تیز متجمع می شوند چنین فورانی مشخصه ویژه آتشفشان های سپری است
مقایسه شود با pelean – type eruption ، strombolian type eruption ، valcanian type eruption

head erosion

فرسایش قهقرایی ، فرسایش به سمت عقب

head section

یک اصطلاح که در نوار و زنجیر باربری به کار می رود و قسمتی از باربر را که برای تخلیه مواد به کار می رود را ترسیم می سازد

headward erosion

فرسایش پسروی ، فرسایش به سمت بالادست ، فرسایش به سمت سراب ، فرسایش بالاسو
گسترش سرچشمه یک دره به سمت بالا دست در اثر فرسایش ، فرسایش بالاسو گسترش سرچشمه یک دره به سمت بالا دست در اثر فرسایش

headwater erosion

فرسایش سرچشمه
بنگرید به : headward erosion

headwater erosion|headward erosion|headward erosion

فرسایش سرچشمه بنگرید به : headward erosion

headwater opposition

سرچشمه مخالف
موقعیت دو دره در جهات مخالف که هر کدام در جهت بالادست (بر اثر فرسایش قهقرایی) رشد می کنند و از طریق تقسیم پشته مانند از هم جدا می شوند ، سرچشمه مخالف موقعیت دو دره در جهات مخالف که هر کدام در جهت بالادست (بر اثر فرسایش قهقرایی) رشد می کنند و از طریق تقسیم پشته مانند از هم جدا می شوند

heat action

اثر گرما

heat capacity mapping mission

عملیات نقشه برداری (ترسیم) ظرفیت گرمایی
یک رادیومتر دوکاناله که توسط ناسا به فضا پرتاب شده تا خصوصیات گرمایی سطح کره زمین را اندازه گیری کند این رادیومتر برای تعیین موقعیت سنگها و کانیها کاربرد دارد یکی از دو کانال رادیومتر در محدوده مرئی تا مادون قرمز نزدیک و دیگری در محدوده مادون قرمز حرارتی فعالیت می کند میدان دید لحظه ای آن تقریبا 600 متر است

heat conduction

رسانش گرما
فرآیند انتقال گرما از یک بخش گرم تر به بخش سردتر از طریق تماس ، برخورد و تعامل مولکول های یک جسم جامد ، رسانش گرمایی بدون در نظر گرفتن پدیده همرفتی
مترادف: thermal conduction

heat conduction|thermal conduction|thermal conduction

رسانش گرما فرآیند انتقال گرما از یک بخش گرم تر به بخش سردتر از طریق تماس ، برخورد و تعامل مولکول های یک جسم جامد ، رسانش گرمایی بدون در نظر گرفتن پدیده همرفتی مترادف: thermal conduction

heat of immersion

گرمای غوطه‌وری

heavy association

تراکم کانیهای سنگین در خاک

helmert transformation

مبدل هلمرت
پس از رقومی کردن ضروری است تا داده های فضایی را از مختصات رقومی گر به مختصات دنیای واقعی تبدیل کرد این مبدل هلمرت کار تبدیل مختصات رقومی گر به سیستم مختصات کارتزین را از طریق معادلات xa+cx+dy و yb+dx+cyانجام می دهد که در آن x و y معادل سیستم کارتزین ، x و y معادل مختصات رقومی گر و a ، b ، cوd ضرایب بدست آمده می باشند ، مبدل هلمرت پس از رقومی کردن ضروری است تا داده های فضایی را از مختصات رقومی گر به مختصات دنیای واقعی تبدیل کرد این مبدل هلمرت کار تبدیل مختصات رقومی گر به سیستم مختصات کارتزین را از طریق معادلات xa+cx+dy و yb+dx+cyانجام می دهد که در آن x و y معادل سیستم کارتزین

hematization

آهندار شدن

hepatic region

منطقه جگری
بخشی از سرپوش برخی از خرچنگ های ده پا که به نواحی شاخکی قلمی و پتریگوستومیال Poterygostomial متصل است ، منطقه جگری بخشی از سرپوش برخی از خرچنگ های ده پا که به نواحی شاخکی قلمی و پتریگوستومیال Poterygostomial متصل است

heshem formation

سازند هشــم(کامبرین پیشین)
ردیفی از شیل کربناتی میکادار به رنگ سبز زیتونی تا خاکستری ، به ضخامت 150 تا 180 متر وجود دارد (نبوی) بر روی آن سازند عقدا و در زیر آن سازند سلطانیه قرار دارد حمدی (1374) سازند هشم را با عضو شیل بالایی سلطانیه قابل قیاس می داند
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

heterotrophic nitrification

نیترات سازی ناخود پروری

hexadecimal notation

سیستم شمارش دارای پایه عددی 16
این سیستم اعداد 1 تا صفر و حروفaتاhرا به کار میبرد ، سیستم شمارش دارای پایه عددی 16 این سیستم اعداد 1 تا صفر و حروفaتاhرا به کار میبرد

hexahedral coordination

همارایی شش وجهی
یک ساختار اتمی که در آن هریون به وسیله 8 یون مجاور با بار مخالف احاطه شده است به گونه ای که مراکز آن ها نقاط یک هگزاهدرون را شکل می دهند (که می تواند به صورت مکعب یا شکل دیگری باشد)
مترادف: تنظیم مکعبی cubic coordination ، همارایی شش وجهی یک ساختار اتمی که در آن هریون به وسیله 8 یون مجاور با بار مخالف احاطه شده است به گونه ای که مراکز آن ها نقاط یک هگزاهدرون را شکل می دهند (که می تواند به صورت مکعب یا شکل دیگری باشد) مترادف: تنظیم مکعبی cubic coordination

hezardarreh formation

سازند هزاردره(میوسن پسین- پلیوسن)
نهشته های کنگلومرایی رودخانه ای سیلابی که با ناپیوستگی روی سازند کرج قرار دارند با تراکم و سیمانی شدن شدید - یکنواختی در اندازه و همگنی در جنس قلوه ها- رنگ روشن مشخص می شود
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

hierarchical classification

طبقه بندی سلسله مراتبی

high capacity water power plant|high capacity water power plant station|high capacity water power plant station

نیروگاه آبی پر ظرفیت دارای قدرت نصب شده خروجی 10000 کیلووات و یا بالاتر می باشد

high head water power plant|high head water power plant station|high head water power plant station

نیروگاه آبی با فرازه بالا ، نیروگاه آبی پرفرازه دارای فرازه ناخالصی بالاتر از 50 متر می باشد

highstand progradation

پیشرفت محیط سدی به سمت دریا

hinged gates vanne a articulation

دریچه های لولا دار

hipparion

هیپاریون

hojedk formation

سازند آواری هُجدک(باژوسین-باتونین)
نشانگر شرایط کم ژرفای رسوبی و از مهم ترین نهشته های زغالسنگی ناحیه کرمان است تناوبی از ماسه سنگ های آرکوزی – کوارتزی و شیل های سبز و خاکستری تا قهوه ای است که به داشتن سنگال های رُسی – هماتیتی سُرخ رنگ لایه ها و عدسی های متعدد (حدود 30 لایه) زغالسنگ شاخص است که در بین آنها لایه زغالی « d » ، در فاصله 150 تا 200 متر بالاتر از پایه این نهشته ها ، از همه باارزش تر است سری ماسه سنگ های سبز ، سری گیاهدار ژوراسیک ، ماسه سنگ های بالایی ، سری زغالدار نام های قدیمی این نهشته هاست کارشناسان شرکت فولاد از اسامی « خُمرود » و « دشت خاک » استفاده می کند با وجود گستردگی و ستبرای زیاد ، سازند هُجدک برش الگو ندارد جایگاه چینه شناسی هُجدک بین سازند بادامو (توآرسین – باژوسین میانی) و سنگ آهک پروده (باتونین پسین) سن کالووین سازند هُجدک را پرسش آمیز می سازد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

hole inclination

انحراف گمانه

hollow box foundation

پی صندوقه ای

holme's classification

رده بندی Holme's
دسته بندی سنگ های آذرین با در نظر گرفتن درجه اشباع سنگ به عنوان فاکتور اصلی و جوانب کانی شناسی به عنوان فاکتور فرعی ، سیستم مذکور در سال 1928 توسط آرتور هلمز پیشنهاد شده است

hommel's classification

رده بندی هومل
دسته بندی سنگ های آذرین به گونه ای که هر سنگ با یک فرمول دو بخشی که در یک قسمت آن نسبت های مولکولی اکسیدها و در قسمت دیگر درصد کانی های اصلی ارائه شده است نمایش داده می شود سیستم مزبور درسال 1919 توسط w hommel ابداع شده است

homographic projection

نقشه هم جور نما
عنوان مزبور در برخی مواقع به صورت خاص به کار می رود
مانند Mollweide homolgraphic projection مترادف: homographic projection ، نقشه هم جور نما عنوان مزبور در برخی مواقع به صورت خاص به کار می رودمانند Mollweide homolgraphic projection مترادف: homographic projection

honeycomb erosion

فرسایش گودالی

hook-up combination

سرهم کردن ، ترکیب ، نوع مشخص از سرهم کردن واتصال ابزار برای ساختمان ، توسعه و آزمایش یک چاه

hoop tension

تنش کششی ناشی از بستن تسمه بدور لوله

horizontal dilution of precision

تعدیل دقت موقعیت افقی(hdop)

horizontal integration

ترکیب دو یا چند فایل نقشهای رایانهای مجاور به صورتی که فایل نقشهای حاصله از نظر توپولوژیکی پیوسته باشد

horizontal separation

جدایش افقی
فاصله بین دو قسمت قطع شده توسط گسل در سطح افق و در یک امتداد مشخص را جدایش افقی گویند

horizontal separation|separation|separation

جدایش افقی فاصله بین دو قسمت قطع شده توسط گسل در سطح افق و در یک امتداد مشخص را جدایش افقی گویند

house connection

انشعاب خانه (سامانه آبرسانی)

human-induced salinization

شوری انسان ساخته

humectation

مرطوب شدن

humification

هوموسی شدن ، گیاخاکی شدن
فرآیند شکل گیری خاک برگ یا اسیدهای هومیک به وسیله اکسیداسیون
صفت: humified
در این مورد به معنای واژه mor مراجعه نمایید

humofixation

تثبیت هوموس

humus activation

تحولات هوموس که در نهایت مواد هوموس دار معدنی می گردد

humus mineralization

معدنی شدن هوموس

huronion

هورونین
زیرمجموعه ای از طبقات مربوط به دوران پروتوزوئیک موجود در سپر کانادیی ، هورونین زیرمجموعه ای از طبقات مربوط به دوران پروتوزوئیک موجود در سپر کانادیی

hydratation

هیدراتاسیون ، آبگیری

hydration

آبگیری ، آبپوشی ، آبدهی ، هیدراتاسیون ، وارد شدن آب در شبکه سیستم بلورها

hydration reaction

واکنش آبگیری
واکنش دگرگونی که منجر به انتقال H2O از فاز سیال به درون ساختار یک کانی می‌شود
مقایسه شود با: dehydraction reaction ، واکنش آبگیری واکنش دگرگونی که منجر به انتقال H2O از فاز سیال به درون ساختار یک کانی می‌شود مقایسه شود با: dehydraction reaction

hydraulic action

عمل هیدرولیکی
فرآیند شل کردن و حذف مکانیکی مواد تقریباً مقاوم به وسیله فشار و نیروی هیدرولیکی آب جاری ، مانند فرایندی که توسط جریان وارده به ترک های سنگی انجام می‌شود یا جریانی که در یک پیچ در بستر رودخانه به کرانه‌ها برخورد می‌کند و یا امواج اقیانوسی که به دامنه یک صخره ضربه می‌زنند در این مورد به معنای واژه fluviraptionمراجعه نمایید ، عمل هیدرولیکی فرآیند شل کردن و حذف مکانیکی مواد تقریباً مقاوم به وسیله فشار و نیروی هیدرولیکی آب جاری

hydraulic excavation

خاکبرداری آبی

hydrodynamic dispersion

پخشیدگی هیدرودینامیکی ، پراکندگی هیدرودینامیکی

hydroelectric power plant|hydroelectric power station|hydroelectric power station

نیروگاه برقابی نیروگاهی که برای تبدیل انرژی مکانیکی آب به انرژی برق طراحی می شود

hydroelectric stations|hydroelectric station|hydroelectric station

تاسیسات برق آبی

hydrogen ion concentration

غلظت یون هیدروژن
مترادف با PH

hydrological modeling extension

برنامه الحاقی مدلسازی هیدرولوژیکی در arcview

hydropower plant|hydropower station|hydropower station

نیروگاه برقابی

hydrothermal alteration

دگرگونی هیدروترمال ، دگرگونی گرمابی
محلولها و آبهای نفوذیای که در حین نفوذ در درون زمین ، بر اثر درجه زمین گرمابی و برخورد با منابع ماگمایی یا گرم و تبخیر می شوند ، یا مواد سیالی که هنگام انجماد توده های نفوذی از آن جدا گشتهاند ، از نظر فعل و انفعالات شیمیایی بسیار فعالند و در حین بالا آمدن به آسانی با سنگهای محیط ترکیب شده و آنها را حل مینمایند و یا باعث تشکیل کانیهای جدید و دگرگونی آنها میگردند ، دگرگونی گرمابی محلولها و آبهای نفوذیای که در حین نفوذ در درون زمین

hydrothermal solution

محلول گرمابی

hygroscopic factor of correction

فاکتور اصلاح جاذب رطوبت

hyperion

هیپریون ، یکی از اقمار هفده گانه زحل که قمری در حدود 480 کیلومتر دارد

hypertension

فشار بالای خون

hypolimentic|hypolimnion|hypolimnion

آب سرد زیرین مرتبط با hypolimnion

hypostomal stracture|cryptoexplosion|cryptoexplosion

نوعی ساختار خط اتصال میان حاشیه پیشین هیپوستوم و حاشیه پسین پوشش پیشین در یک بندپای خرچنگی

ilam formation

سازند آهکی ایلام(سانتونین_کامپانین)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس شامل دو رخساره عمیق(دربرش الگوی) و کم عمق(در نواحی فارس و خوزستان) است شامل سنگ آهک های رسی دانه ریز پلاژیک خاکستری رنگ با لایه بندی منظم و میان لایه های نازک شیل است مرز زیرین با سازند سَروَک و یا سورگاه ناپیوسته و مرز بالایی با سازند گورپی همساز است

ilanqareh formation

سازند ایلان قره(دونین بالایی- کربونیفرپیشین)
در پهنه رسوبی ساختاری البرز قرار دارد با 1300 متر ستبرا ، در روی سازند و در زیر سازند روته (پرمین بالایی) قرار دارد و شامل دولومیت ماسه ای به رنگ روشن ، آهک های نازک لایه شیلی ، شیل و آهک های ماسه ای است این سازند دارای چهار عضو است سنگواره های سه عضو زیرین (a ، b ، c) معرف آشکوب فرازنین از دونین پسین و عضو چهارم (d) وابسته به کربنیفر پیشین است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

ilebeyk formation

سازند ایل بیک
شامل حدود 273 متر شیل و ماسه سنگ است که به طور هم شیب و مابین سازند میلا (در زیر) و سازند زردکوه (در بالا) در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد در نواحی که سازند زردکوه وجود ندارد (کوه چالی شه) مرز بالایی سازند ایلبیک با سازند فراقون (پرمین) از نوع دگرشیبی است

illitization

ایلیتی شدن

illuviation

ته نشین شدن موادی که از افقهای فوقانی شسته و به اعماق انتقال یافته است ، انباشتگی ، رسوب‌ ، ته‌نشینی‌ ، آبرفت
ته نشین شدن موادی که از افق های فوقانی شسته و به اعماق انتقال یافته است ، آبرفتته نشین شدن موادی که از افق های فوقانی شسته و به اعماق انتقال یافته است

illuvion

موادی که به وسیله آب در خلل و فرج خاکها نفوذ کرده و خاک را سیمانی می کند

image motion

کشیدگی تصویر

image motion compensation

جبران جابجایی تصویر

image rectification

بازیابی تصویر
مجموعه ای از تکنیکهای پردازش تصویر برای کاهش یا به حداقل رساندن اغتشاشات و انحرافات داده ها که ناشی از سنجش ، جمع آوری و تبدیل نظام ها و تجزیه و تحلیل داده ها می باشد

image rectification|image restoration|image restoration

بازیابی تصویر مجموعه ای از تکنیکهای پردازش تصویر برای کاهش یا به حداقل رساندن اغتشاشات و انحرافات داده ها که ناشی از سنجش ، جمع آوری و تبدیل نظام ها و تجزیه و تحلیل داده ها می باشد

image registration

ثبت تصویر

image resolution

قدرت تفکیک تصویر
ناحیه نمایش داده شده توسط هر پیکسل از تصویر ماهواره ای ناحیه کوچکتری که توسط یک پیکسل نماش داده شده است ، تصویری دقیق تر و با جزییات بیشتری است ، قدرت تفکیک تصویر ناحیه نمایش داده شده توسط هر پیکسل از تصویر ماهواره ای ناحیه کوچکتری که توسط یک پیکسل نماش داده شده است

image restoration

بازیابی تصویر

image super imposition

روی هم قرار دادن تصویر

imbrication

فلسی شدن
جهت یافتگی دانه ها در جهت یا خلاف جهت جریان رودخانه را که دانه ها در امتداد درازی خود قرا می گیرند ، فلسی شدن جهت یافتگی دانه ها در جهت یا خلاف جهت جریان رودخانه را که دانه ها در امتداد درازی خود قرا می گیرند

immobilization

آلی شدن

imposed deformation

تغییر شکل تحمیل شده ، تغییر شکل اعمال شده

impulse response function

تابع واکنش لحظه ای

incipient erosion

فرسایش اولیه

inclination

انحراف ، درجه انحراف ، تمایل ، شیب ، زاویه شیب ، زاویه میل
یکی از شش عنصر کپلر که نشان دهنده زاویه صفحه مدار با خط استوا می باشد ، زاویه میل یکی از شش عنصر کپلر که نشان دهنده زاویه صفحه مدار با خط استوا می باشد

inclined compression

فشار مایل

inclusion

گنجایش ، میانبار ، محتوی سنگ ، درون سنگ ، پیسه ، ادخال
قطعه ای از یک سنگ در داخل سنگی دیگر از ادخال ها در تعیین سن نسبی استفاده می شود سنگ مجاور با سنگی که دارای ادخال است ، می بایست قبل از سنگ حاوی ادخال وجود داشته باشد تا قطعات ادخال را ایجاد کند ، ادخال قطعه ای از یک سنگ در داخل سنگی دیگر از ادخال ها در تعیین سن نسبی استفاده می شود سنگ مجاور با سنگی که دارای ادخال است

incorporation

قاطی کردن ، مشارکت
فرآیندی از زغالی شدن که در آن هیچ گونه تطبیقی رخ نمی دهد ، مشارکت فرآیندی از زغالی شدن که در آن هیچ گونه تطبیقی رخ نمی دهد

increment of deformation

افزایش تغییر شکل

incrustation

قشرزایی ، رسوب زایی ، رسوب گذاری

indentation

اثر -اثرگذاری- فرو رفتگی ، دندانه ، کنگره

induction

قیاس کل از جزء ، یکی از روشهای بهکار رفته برای جنرالیزه کردن نقشه مرتبط با گستره دادههای مبتنی بر همبستگی میان عناصر دادهای یا ویژگیهای دادهای

induration

سخت کردن ، سخت شدن ، سخت شدگی

industrial automation

خودکار سازی صنعتی

inelastic collision

برخورد ناکشسان

inferior conjunction

مقارنه سفلی
در مورد سیاره های زهره و عطارد زمانی است که سیاره بین خورشید و زمین قرار گرفته است
نگاه کنید به : superior conjunction ، مقارنه سفلی در مورد سیاره های زهره و عطارد زمانی است که سیاره بین خورشید و زمین قرار گرفته است نگاه کنید به : superior conjunction

infiltration

نفوذ آب در خاک ، نفوذ
فرآیندی که آب به درون زمین فرو میرود و از منافذ و کانال های خاک و دیگر مواد سطحی عبور می کند دراین دیاگرام هدایت آب از سطح زمین به سطح آب زیرزمینی توسط پیکان هایی نشان داده شده است ، نفوذ فرآیندی که آب به درون زمین فرو میرود و از منافذ و کانال های خاک و دیگر مواد سطحی عبور می کند دراین دیاگرام هدایت آب از سطح زمین به سطح آب زیرزمینی توسط پیکان هایی نشان داده شده است

infrared radiation

اشعه مادون قرمز
این اشعه طول موجی بین 7/0 تا 1000 میکرومتر (بلند تر از اشعه مریی و کوتاه تر از تشعشعات میکرو موجها) دارد در نواحی طیف مریی و مادون قرمز نزدیک ترکیب شیمیایی سطح ، پوشش گیاهی و خصوصیات زیست شناسی مورد بررسی قرار می گیرد در ناحیه طیفی مادون قرمز میانی سازندهای زمین شناسی مشخص شده که بعلت خصوصیات جذبی وابسته به ساختار سیلیکاتها می باشد در مادون قرمز دور انتشار از اتمسفر و سطح زمین اطلاعاتی را در زمینه دمای سطحی و اتمسفری و بخار آب و دیگر ترکیبات جزیی در اتمسفر بدست می دهد ، اشعه مادون قرمز این اشعه طول موجی بین 7/0 تا 1000 میکرومتر (بلند تر از اشعه مریی و کوتاه تر از تشعشعات میکرو موجها) دارد در نواحی طیف مریی و مادون قرمز نزدیک ترکیب شیمیایی سطح

ingression

انگرسیون

inhibition

بازدارندگی

initial abstraction

کاهش اولیه

initial abstraction retention

خیس بارش

initial consolidation

تحکیم اولیه

initial detention

نگهداشت اولیه

initial precipitation

بارند گی اولیه

initialization

حل ابهام فاز

inittial retention

ذخیره اولیه

injection

ترزیق ، تزریق

inlet transition

تبدیل مدخلی ، تبدیل ورودی

inner sphere adsorption

جذب درون کره ای

inoculation

جوانه زدن ، شکوفه کردن ، تلقیح‌ ، مایه‌ کوبی‌

insatureation

عدم اشباع -ترکیب اشباع شده

insolation

در آفتاب خشکانیدن ، آفتاب زده کردن ، تابش آفتاب

instrumentation

رفتارنگاری ، تجهیز کردن ، کاربرد وسائل‌ سنجش‌

insulation

عایق سازی

interaction

اثر متقابل ، اندر کنش ، میانکنش ، عمل متقابل ، عمل فی مابین ، برهمکنش

inter-departmental group on geographic information

گروه بین اداری اطلاعات جغرافیایی (iggi)
گروهی وابسته به دولت مرکزی انگلستان که هدفش دستیابی ادارات دولتی به یک دیدگاه مشترک در رابطه با موضوعات وابسته به اطلاعات جغرافیایی و ایجاد تسهیلات برای استفاده موثر داده های جغرافیایی دولتی و کمک به رفع موانع اداری و سیاسی جهت استفاده از چنین داده هایی می باشد

intergovernmental oceanographic commission

کمیسیون بین المللی بررسیهای اقیانوسی (ioc)

interior lines of communication

خطوط ارتباطی داخلی ، خطوط مواصلات داخلی راه های امن و کوتاه در ناحیه عملیاتی که برتری تحرک را برای نیروهای خودی فراهم می آورد ونیروهای دشمن از چنین برتری محروم می باشند این چنین راه هایی به فرماندهان نظامی این امکان را می دهد که در نقاط حساس در داخل ویا نزدیک ناحیه عملیاتی ، سریعاً دست به تجمع نیرو بزنند

intermediate composition

ترکیب حد واسط
یک گروه ترکیبی از سنگهای آذرین که نشان می دهد که سنگها حاوی دست کم 25 درصد کانی های سیلیکاته تیره هستند دیگر کانی های غالب فلدسپاتهای پلاژیوکلاز هستند ، ترکیب حد واسط یک گروه ترکیبی از سنگهای آذرین که نشان می دهد که سنگها حاوی دست کم 25 درصد کانی های سیلیکاته تیره هستند دیگر کانی های غالب فلدسپاتهای پلاژیوکلاز هستند

intermediate section

یک اصطلاح که در شبکه باربری نواری یا زنجیری به کار می رود و بخشی را که بین سقف و کف فضای شبکه باربری قرار دار ، مشخص می شود

intermittent injection

تزریق تناوبی

internal erosion

فرسایش درونی و داخلی

internal friction

اصطکاک داخلی ، اصطکاک درونی ، اصطکاک داخلی
مشخصه ای از جسم (سنگ) که میزان مقاومت آن در برابر نیروهای خارجی را نشان می دهد ، اصطکاک داخلی مشخصه ای از جسم (سنگ) که میزان مقاومت آن در برابر نیروهای خارجی را نشان می دهد

international astronomical union

اتحادیه بین المللی علوم نجومی(iau)

international cartographic association

انجمن بین المللی کارتوگرافی(ica)

international hydrographic organization

سازمان بین المللی آب نگاری (iho)

international standards organization

سازمان استانداردهای بین المللی

interpolation

الحاق ، درج ، درون یابی ، تخمین مقدار عملکرد در قلمرو نمونه برداری

interrill erosion

فرسایش بین شیاری

interrupted map projection

نظام تصویر متناوب

intersection

فصل مشترک ، نقطه مشترک میان دو یاچند خط یا پاره خط
مجموعه عملیات ضرب کردن ، حاصل مجموعه خود مجموعه های با عناصر مشترک از تمام مجموعه های ورودی است ، نقطه مشترک میان دو یاچند خط یا پاره خط مجموعه عملیات ضرب کردن

interstratification

میان لایه بندی

intervisibility function

تابع قابلیت دید

intoxication

مسموم شدن

intrusion

توده نفوذی
جایگیری ماگما (سنگ مذاب) درون سنگهای موجود دایکها ، سیل ، و باتولیت توده نفوذی هستند ، توده نفوذی جایگیری ماگما (سنگ مذاب) درون سنگهای موجود دایکها

inundation

سیل ، طغیان آب

inversion

وارونه شدن ، برگشتگی ، واژگونی ، خاک برگردانی

invertor station

ایستگاه برگردان ، ایستگاه متناوب ساز جریان
تاسیساتی که برای تبدیل جریان مستقیم به جریان متناوب یک یا چند فازه ، ایستگاه متناوب ساز جریان تاسیساتی که برای تبدیل جریان مستقیم به جریان متناوب یک یا چند فازه

involution

پیچ ، پیچیدن ، قوه یابی

irrigation

آبیاری

irrigation-induced erosion

فرسایش ناشی ازآبیاری

isolated foundation

پی مجزا

isomorphous substitution

جایگزینی همشکل

isotonic solution

محلولهای ایزوتونیک ، محلولهای هم زور ، محلولهایی که دارای فشار رانشی برابر هستند

isotopically exchangeable ion

یون تبادلی ایزوتوپی

jacobi iteration

تکرار ژاکوبی

jahrum formation

سازند دولومیتی جهرم (پالئوسن تا ائوسن میانی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد برش الگوی این سازند در تنگ آب (پهلوی شمالی کوه جهرم) شامل دولومیت قهوه‌ای توده‌ای در پایین و دولومیت نازک لایه در وسط و سنگ آهک دولومیتی توده‌ای ، خشن و برجسته در بالا است در همه جا مرز پایینی ناگهانی و بر روی سازند ساچون و یا به طور محلی بر روی سازندهای کشکان ، تاربور و پابده(تدریجی) قرار دارد و مرز بالای آن با سازند آسماری ناپیوسته است در لرستان به وسیله سازند کنگلومرایی کشکان به دو سازند تله زنگ (در زیر) و شهبازان (در بالا) تقسیم شده است

jamal formation

سازند جمال (پرمین پیشین تا جُلفین)
بُرش الگوی آن در پهلوی جنوبی کوه جمال ، در جنوب طبس (پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی) است شامل سنگ های کربناتی و دولومیت کرم رنگ و سنگ آهک های ضخیم لایه تا توده ای ریفی ، به رنگ خاکستری است یک عضوماسه سنگ کوارتزی در زیر ، یک عضو سنگ آهک مرجانی در وسط و یک عضو دولومیتی در بالا دارد مرز زیرین آن سازند سردر و در بالا ، با ناپیوستگی هم شیب با سازند سُرخ شیل پوشیده می شود
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

japanese automative standard organization (jaso)|jaso|jaso|japanese automative standard organization

استانداردهای خودروسازی ژاپن

java 2 micro edition (j2me)|j2me|j2me|java 2 micro edition

جاوا برای دستگاه کوچک نسخه ای از پلت فرم جاوا که برای دستگاه های کوچک نظیر تلفن های همراه به کار می رود

jaz-e-murian epirogenic depression

گودال خشکی زایی جازموریان
ایالت زمین ساختی پهنه مکران که با رسوب های کواترنر پوشیده شده است پی سنگ این فروافتادگی جوان ، از نوع پوسته های افیولیتی است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

jeirud formation

سازنـد جیـــرود(دونین پسین- کربنیفر پیشین)
مرز پایینی آن با سازند میلا از نوع دگرشیبی موازی است چهار عضـــو دارد عضو a:( دونین پسین)شامل 1-ماسه سنگ و آهک ماسه ای2- بازالت پلاژیوکلاز دار3- ماسه سنگ ، گنگلومرا و سنگ آهک فسیل دار
عضوهای b ، c و d به سن کربنیفر پیشین ، قابل قیاس با سازند مبارک است و لذا کاربرد ندارند یکی از ویژگی های سازند جیرود داشتن آپاتیت های کربناتی کلردار (فرانکولیت) است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

junction

پیوندگاه ، برخوردگاه

justification

هم ترازی ، مطابقت ، سطربندی
تنظیم موقعیت علایم ، حروف یا اعداد برای تامین نیازهای یک قالب خاص تنظیم چپ گرد به انتقال و میزان کردن به سمت چپ و تنظیم به راست گرد به انتقال ومیزان کردن به سمتراست ، سطربندی تنظیم موقعیت علایم

kahar formation

سازند کهر(نوپروتروزوییک)
کهن ترین سنگ های البرز شامل ردیف های شیلی ، توفی ، ماسه سنگی سبز رنگ می باشد بخش زیرین نشانگر رخساره های درون کراتون و بخش میانی و بالایی دربرگیرنده رخساره های سیلیسی آواری محیط قاره ای است مرز بالایی آن با سنگ های پرکامبین پسین ناپیوسته است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

kahrizak formation

سازند کهریزک (ویلافرانشین)
کهن ترین آبرفت سیلابی کواترنری تهران است که با نام های سری b (ریبن ، 1955) و سازند شمال تهران هم خوانده می شود به طور دگرشیب بر روی سازند هزاردره و در زیر سازند آبرفتی تهران قرار دارد سیمای سُرخ رنگ معرف مناطق نیمه خشک است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

kalat formation

سازند آهکی کلات(ماستریشتین)
شامل سنگ آهک ماسه ای زیست آواری و صخره ساز با همراهانی از شیل آهکی در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است در بُرش الگو ، 5 بخش قابل شناسایی است که از پایین به بالا عبارتند از :1-سنگ آهک زیرین 2-شیل زیرین 3- سنگ آهک میانی 4-شیل بالایی 5-سنگ آهک بالایی (بایوستروم رودیستی)
همبری این سازند با سازند نیزار هم شیب و همساز است مرز بالایی آن با رسوب های قاره ای هم شیب و ناپیوسته است

kalmard formation

سازند کلمرد
نهشته های نادگرگونی از ماسه سنگ و آهک ماسه ای فاقد سنگواره پرکامبرین ایران مرکزی می باشند
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

kalshaneh formation

سازند کالشانه(کامبرین میانی)
مجموعه درهمی از سنگ های رسوبی (دولومیت ، سنگ آهک ، شیل ، ماسه سنگ- گچ) و سنگ های آتشفشانی (بیشتر دیاباز) است که فاقد نظم چینه ای است به همین دلیل ، بُرش الگو ندارد و ضخامت آن حدود 1000 متر برآورد شده است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

kamar-e-mehdi formation

سازند کمر مهدی(ژوراسیک بالایی)
نام جدیدی است که برای" آهکهای پکتن دار" که در واقع نامی غیر رسمی است ، در نظر گرفته شده است (ویلمسن و همکاران ، 2003 ) برش الگوی این سازند در شمال باختری کوه کمر مهدی و در دامنه کوه قله نار قرار داشته و توسط آقانباتی ( 1977 ، 1998 ) توصیف شده است این سازند در برش الگو حدود 1300 متر ضخامت داشته و از تناوب آهکهای خاکستری صفحه ای میکریتی با میان لایه های مارنی ساخته شده که به صورت چرخه های چند متری و نامتقارن ضخیم شونده به سمت بالا در منطقه تظاهر دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

kangan formation

سازند کنگان(آشکوب اسکیتین از تریاس پیشین)
رخساره کربناتی تبخیری که در لرستان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس)دیده می شود سنگ مخزن اصلی گروه دهرَم همرا با بخش بالایی سازند دالان تشکیل می دهند

kaolinitization

کایولینیتی شدن
تبدیل سنگهای آلومینیوم دار به کایولینیت ، کایولینیتی شدن تبدیل سنگهای آلومینیوم دار به کایولینیت

kaolinization

کائولینیتی شدن ، کائولی نیزاسیون ، کائولینی شدن
جایگزینی یا دگرسانی برخی کانیها(خصوصاً میکاها و فلدسپاتها) ، در نتیجه هوازدگی یا دگرسانی هیدروترمال سنگ حاوی آنها که به شکل گیری کائولین منجر می شود ، واژه مزبور به صورت kaolinisation نیز نوشته می شود
مقایسه شود با: argillization ، argillation

kaolinization|kaolinisation|kaolinisation

کائولی نیزاسیون ، کائولینی شدن جایگزینی یا دگرسانی برخی کانیها(خصوصاً میکاها و فلدسپاتها) ، در نتیجه هوازدگی یا دگرسانی هیدروترمال سنگ حاوی آنها که به شکل گیری کائولین منجر می شود ، واژه مزبور به صورت kaolinisation نیز نوشته می شود مقایسه شود با: argillization ، argillation

karaj formation

سازند توفی کرج(ائوسن میانی)
توف های سبزرنگ ، سنگ های رسوبی و گدازه های آتشفشانی که به 5 عضو تقسیم شده که از پایین به بالا عبارتند از:1- شیل پایینی2- توف میانی3- شیل آسارا4- توف بالایی 5-شیل کندوان
عضو پنجم در برش الگو دیده نشده است در دره چالوس (برش الگو) ، مرز پایینی آن سازند شمشک است و مرز بالایی آن کنگلومرای سُرخ رنگ نئوژن است ولی ، در بیشتر نقاط البرز جنوبی ، مرز زیرین آن با سازند زیارت و هم شیب است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

karst regions|karst region|karst region

مناطق کارستی

karstification

کارستی شدن ، پدیده تشکیل غار

kashafrud formation

سازند کشَف رود(باژوسین-باتونین)
شیل های تیره رنگ ، ماسه سنگ و کمی سنگ آهک و کنگلومرا است با رسوب های تریاس بالا را (پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ)می پوشاند در بالا ، سازند کشَف رود ممکن است با سازند چمن بید و یا سازند مزدوران همبر باشد لایه های شیلی کشَف رود مواد آلی فراوانی دارد و منشأ گاز میدان خانگیران است

kashkan formation

سازنـد آواری کشکان (پالئوسن تا ائوسن میانی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد رخساره آواری سُرخ رنگ شامل سیلت ، ماسه سنگ و کنگلومرا با قلوه‌های رادیولاریت به ویژه چرت فراوان است که به سمت بالا درشت دانه می‌شود مرز پایینی آن با سازند تله زنگ ناگهانی و هم‌شیب است در برخی نقاط روی سازند امیران قرار می‌گیرد مرز بالایی آن با سازند شهبازان ناپیوسته است گسترش جغرافیایی آن محدود به لرستان است به صورت بین انگشتی با سازند پابده ، و به سوی جنوب خاوری به تدریج با آهک‌های تله‌زنگ و شهبازان جانشین می‌شود

kazhdumi formation

سازند شیلی کژدمی(آلبین تا سنومانین)
سنگ منشأ بسیار مهمی در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس است در تمام خوزستان و فارس دیده می شود در محل بُرش الگو (در تنگ گورگورا_شمال گچساران)شامل شیل قیری خاکستری تیره و گاه سیاه رنگ ، و دارای لایه هایی از سنگ آهک رُسی تیره رنگ و مارن است مرز پایینی آن با داریان ناپیوسته بوده و با لایه های سُرخ رنگ مشخص می شود ، و مرز بالایی آن با سنگ آهک های سَروَک ، تدریجی است

kepler's three laws of motion

سه قانون حرکت کپلر
هر فضاپیمایی که در مدار قرار می گیرد ، قوانین یکسانی را رعایت می کند که ثابت و خورشید در کانون آن قرار دارد
شعاع وکتور ، شام قوانین عبارتند از:
هر سیاره در مداری به دور خورشید می گردد که بیضوی است و خورشید در کانون آن قرار دارد
شعاع وکتور ، شامل خطی که از مرکز خورشید به مرکز سیاره ، از مرکز زمین به مرکز ماه یا از مرکز زمین به مرکز گراویتی ماهواره وصل می شود ، مناطق یکسانی را در زمانهای مساوی جاروب می کند
مجذور تناوب مداری ماهواره برابر است با مکعب میانگین فاصله از خورشید در یک مقدار ثابت یعنی تناوب مداری ماهواره با میانگین فاصله از سیاره افزایش می یابد

kepler's three laws of motion|kepler|kepler|three laws of motion

سه قانون حرکت کپلر هر فضاپیمایی که در مدار قرار می گیرد ، قوانین یکسانی را رعایت می کند که ثابت و خورشید در کانون آن قرار دارد شعاع وکتور ، شام قوانین عبارتند از: هر سیاره در مداری به دور خورشید می گردد که بیضوی است و خورشید در کانون آن قرار دارد شعاع وکتور ، شامل خطی که از مرکز خورشید به مرکز سیاره ، از مرکز زمین به مرکز ماه یا از مرکز زمین به مرکز گراویتی ماهواره وصل می شود ، مناطق یکسانی را در زمانهای مساوی جاروب می کند مجذور تناوب مداری ماهواره برابر است با مکعب میانگین فاصله از خورشید در یک مقدار ثابت یعنی تناوب مداری ماهواره با میانگین فاصله از سیاره افزایش می یابد

khan formation

سازند خان (پرمین : مرغابین – جُلفین)
سازند غیررسمی در بلوک کلمرد(پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی) ، واقع در باختر طبس متشکل از دو عضو b ، a است نام آن برگرفته از نام روستای رباط خان (90 کیلومتری باختر طبس) می باشد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

khan giran formation

سازند شیلی خانگیران (ائوسن پایین - الیگوسن بالایی)
در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ قرار دارد نهشته های دریایی پهنه کپه داغ است که نام آن از روستای خانگیران (30 کیلومتری باختر سرخس) گرفته شده ، ولی بُرش الگوی آن در دامنه جنوبی تاقدیس زرینه‌کوه در شمال شهر درگز مطالعه شده است سازند آهکی چهل کمان را می ‌پوشاند

khaneh kat formation

سازند دولومیتی خانه کت (تریاس پایینی تا رتین)
در زاگرس مرتفع(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس)رخنمون دارد و هم ارز مجموعه دو سازند کنگان و دشتک است شامل دولومیت های خاکستری رنگ تیره ، بسیار ریزدانه ، سیلیسی ، متوسط تا نازک لایه است با ناپیوستگی بر روی سازند دالان و در زیر سازند نیریز با ناپیوستگی فرسایشی قرار دارد

khaneh zu formation

سازند آهکی خانه زو
در بخش کوچکی از پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ خاوری ، ردیفی از سنگ آهک های ستبر لایه و گاه صخره ساز وجود دارد که در روی فلیش توربیدایت های سازند کشَف رود و در زیر نهشته های مارنی_آهکی سازند چمن بید قرار دارند

kond formation

سازند کند(ائوسن پایانی)
شامل ماسه سنگ ، کنگلومرا ، لایه های گچ ، مارن و سنگ آهک مارنی بودار است که در دو ناحیه از خاور تهران دیده می شود بر روی سازند کرج و مرز بالایی آن با نهشته های الیگوسن(سازند سُرخ زیرین)دگرشیب است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

koppen's classification

رده بندی کوپن
طبقه بندی آب و هوایی بر پایه نیازمندیهای آب و هوایی انواع خاصی از پوشش گیاهی ، که توسط Koppen (1918) ارائه شده است
مقایسه شود با: Thorn thwaite ، s classification

korond formation

سازند کرند(ژوراسیک بالایی)
ردیف رسوبی ستبر ، نرم و پست فرسایی از مارن ، مارنهای سیلتی و تعداد کمی میان لایه های آهکی ، سیلتی و ماسه سنگی دانه ریز به رنگ سبز روشن است این سازند در یک روند شمالی- جنوبی در دامنه خاوری رشته کوههای شتری (کناره خاوری بلوک طبس) گسترده است برش مرجع این سازند در یک دره خاوری- باختری در جنوب روستای کرند قرار دارد و توسط شایرر و همکاران (2003)توصیف شده است گذر سازند کرند با سازند قلعه دختر تدریجی است و مرز آن با سازند اسفندیار بسیار ناگهانی است
توجه : ارتباط سازندهای اسفندیار و کرند در برشهای متعدد از نزدیک و با دقت بررسی و برداشت شده است در کلیه برشهای مطالعه شده ، همبری این دو سازند ، پیوسته و بدون گسل است معرفی سازند کرند بر اساس سنگ شناسی مشخص ، محیط تشکیل ، جایگاه چینه شناسی مشخص ، ستبرای زیاد و گستردگی وسیع آن انجام یافته است برای اطلاع از جزئیات به مقاله شایرر و همکاران( 2003 ) مراجعه شود
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

kosh yeilaq formation

سازند خوش ییلاق(دونین میانی_بالایی)
در پهنه رسوبی ساختاری البرز ، میان سازند آواری پادها (در زیر) و سازند آهکی مبارک (در بالا) قرار دارد شامل چهار عضو می باشد: 1- واحد آواری پایینی(تناوب کنگلومرا ، ماسه سنگ ، سیلت سنگ و شیل)2- واحد کربنات های پایینی3- واحد آواری بالایی (ماسه سنگ سُرخ – قهوه)4- واحد کربنات های بالایی
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

kryoturbation

کریوتورباسیون
رجوع شود به cryotubation ، کریوتورباسیون رجوع شود به cryotubation

kuhbanan formation

سازند کوهبنان (اواخر کامبرین پیشین تا کامبرین میانی)
در شمال کرمان رسوبات کربناتی با تغییرات ناچیز سنگ شناختی و افزایش لایه های شیلی سُرخ رنگ ، کم و بیش با یک افق ماسه سنگ کوارتزی و ردیف های کربناتی حاوی redlichia می باشد سنگ شناسی این مجموعه شباهت نزدیکــی با سازند میلا دارد ، (هوکریده و همکاران ، 1962) گسترش جغرافیایی سازند کوهبنان محدود به نواحی کرمان ، کوهبنان ، راور و رفسنجان است

laboratory sedimentation

رسوبگذاری آزمایشگاهی

laffan formation

بخش شیلی لافان(سنونین پیشین)
یک واحد شیلی در فارس ساحلی(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) که بین سازند سَروَک (در زیر) و سازند ایلام (در بالا) قرار دارد هم ارز سازند سورگاه می باشد

lalun sandstone formation

سازند ماسه سنگی لالون (انتهای کامبرین زیرین)
در پهنه رسوبی ساختاری البرز قرار دارد شباهت های ظاهری به ویژه رنگ و سنگ شناسی این سازند با ماسه سنگ های دونین اروپا ماسه سنگ سُرخ قدیمی (old red sandstone)سبب شده بود تا این سازند به سن دونین دانسته شود ولی ، جایگاه چینه شناسی و نشانه های فسیلی موجود ، تعلق آن را به کامبرین پیشین حتمی ساخته است
در محل بُرش الگو واقع در دامنه خاوری دره لالون ، و دیگر نقاط ایران ، سازند لالون شامل ضخامت متغیری (600 – 400 متر) از ماسه سنگ های آرکوزی ، متوسط دانه ، کوارتزی ، متراکم ، به رنگ سُرخ ارغوانی است که به داشتن چینه بندی متقاطع و موج نقش ، شاخص است وجود گارنت ، آپاتیت ، گلوکونیت و فسفات سبب شده تا این ماسه سنگ ها نتیجه تخریب توده های گرانیتی و سنگ های دگرگونی دانسته شوند که در محیط های رودخانه ای اکسیده انباشته شده اند
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

lambert projection system|lambert projection|lambert projection

نظام تصویر لامبرت ، سیستم نقشه برداری مخروطی

lambertian reflection

انعکاس لابرتنی
انعکاس انرژی الکترومغناطیسی از یک شی در تمام جهات به طور یکسان ، انعکاس لابرتنی انعکاس انرژی الکترومغناطیسی از یک شی در تمام جهات به طور یکسان

lamination

ساختمان ورقه ای ، نوعی ساختمان درسنگ ها که موجب جدا شدن سنگها بصورت ورقه های نازک می گردد ، لایه‌بندی ، لایه بندی ، لامیناسیون

land accretion

پس گرفتگی خشکی از دریا یا مرداب

land capability classification

طبقه‌بندی استعداد زمین

land classification

طبقه‌بندی زمین

land evaluation

ارزیابی زمین

land evaporation

تبخیر زمین

land preparation

آماده سازی زمین

land reclamation

بهسازی زمین

land resource region

ناحیه منابع اراضی

lapidification

سنگی شدن

laplace-gauss distribution

توزیع لاپلاس-گاوس

lashkarak formation

سازند لشکرک (اردویسین پیشین تا میانی)
با 175 متر ضخامت ، توسط گانسر و هوبر (1962) شناسایی و توسط گلاس (1965) ، در خاور قله لشکرک (شمال طالقان ، باختر کلاردشت) مطالعه و معرفی شده که مرز زیرین آن با سازند لالون گسلی و در بالا با سازند آهکی مبارک (کربنیفر) پوشیده می شود حاوی شیل و ماسه سنگ و سنگ آهک گره دار به رنگ سُرخ است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

lateral chromatic aberration

انحراف رنگی عرضی

lateral compression

فشار جانبی تراکمی

lateral dispersion

پراکندگی جانبی

lateral erosion

تخریب جانبی ، فرسایش جانبی

lateral magnification

بزرگنمایی عرضی

lateral migration

مهاجرت جانبی ، مهاجرت نفت یا گاز در یک لایه نفوذ پذیر بموازات لایه بندی رسوبات

lateritization

لاتریتی شدن
رجوع شود به laterization

lateritization|laterization|laterization

لاتریتی شدن رجوع شود به laterization

laterization

عمل تشکیل لاتریت

lattice preferred orientation

سویافت ترجیحی شبکه ، جهت یابی ترجیحی شبکه ای(LPO)

سویافت ترجیحی محورها یا صفحات بلورشناسی درسنگهای دگرگونی ، این جهت گیری ناشی از دگرریختی پلاستیک (لغزش بلوری و یا تبلور مجدد پویا) بوده ، به ساختار کانی و نیز شرایط فیزیکی بلورها (همچون دما ، فشار و تنش) طی دگرریختی وابسته است ، درحالیکه در سنگهای آذرین جهت گیری مزبور بیشتر به شکل اولیه بلورها طی نهشت یا جریان یافتگی مرتبط است با shape preferred orietntation مقایسه شود

law of fauna and floral succession

قانون توالی جانوران وگیاهان

law of reflection

قانون انعکاس ، قانون بازتاب

law of refraction

قانون انکسار

law of succession

قانون اسنل ، قانون توالی

law of superposition

قانون انطابق طبق این قانون لایه های زیرین مسن تر از لایه های فوقانی می باشند ، قانون توالی طبقات
در یک توالی تغییر شکل نیافته از سنگهای رسوبی که هر لایه از لایه ی فوقانی خود قدیمی تر و از لایه زیرین خود جوانتر است

law of superposition|superposition|superposition

قانون توالی طبقات در یک توالی تغییر شکل نیافته از سنگهای رسوبی که هر لایه از لایه ی فوقانی خود قدیمی تر و از لایه زیرین خود جوانتر است

law of universal gravitation

قانون جاذبه ، قانون نیوتون

layered intrusion

توده نفوذی لایه لایه

leaching fraction

برخه آبشویی

least lquares correction

تصحیح کمترین مربعات

legato injection

تزریق یا راندن یک توده ، آذرین مذاب بداخل زمین یا لایه ها در یک مرحله

lemberg solution

معرف لمبرگ ، این محلول بکلسیت رنگ ارغوانی می دهدولی روی دولومیت اثری ندارد

level of saturation

سطح اشباع

lift slab construction

اجرای بروش دال بالا رونده

lighnification

چوبی شدن

light amplification by stimulated emission of radiation (laser)|laser|laser|light amplification|stimulated emission of radiation

لیزر منبع نوری است که نور بینهایت خالص (فقط با یک طول موج )تولید می‌کند لیزر ؛ تشعشع تولید شده توسط تقویت کننده های نوری میباشد که در طیف های مختلف از مادون قرمز تا فوق بنفش آن در پزشکی کاربرد دارد

lime concretion

سخت دانه آهکی

limestone classification

طبقه بندی سنگ های آهکی
، طبقه بندی سنگ های آهکی

line of saturation

خط یاحد اشباع

line of zero distortion

خط بدون تغییر مقیاس

linear magnification

بزرگنمایی خطی

linear orientation

توجیه امتدادی

linear transformation

تغییر شکلهای خطی ، تبدیل خطی
تغییر شکلی که طی آن نقشهایی از ترکیب خطی بردارها به ترکیب مشابهی از بردارهای تغییر شکل یافته مبدل می شوند ، تبدیل خطی تغییر شکلی که طی آن نقشهایی از ترکیب خطی بردارها به ترکیب مشابهی از بردارهای تغییر شکل یافته مبدل می شوند

linearization

خطی کردن

lineation

هر نوع سخت خطی در داخل ، یک سنگ که در اثر جریان اولیه گدازه بوجود آمده باشد ، خطوارگی ، خط بندی
یکی از خطوط خراشی که معمولا موازی بوده و در اثر یخچال روی سطح سنگ بوجود می آیند
هنگامی که خطوط در امتداد محورمشخص باشند ، از خطوارگی صحبت می شود و این محور غالبا با جهت یافتگی بلورهای منشوری یا سوزنی شکل منطبق است مثلا ، امتداد بلورهای آمفیبول در یک آمفیبولیت ، اولا نشان دهنده محور و ثانیا جهت خطوارگی است ، خط بندی یکی از خطوط خراشی که معمولا موازی بوده و در اثر یخچال روی سطح سنگ بوجود می آیند هنگامی که خطوط در امتداد محورمشخص باشند

line-in-polygon operation

عملیاتی در gis که برای تعیین خطوطی از یک مجموعه داده که درون یک پلی گون خاص از مجموعه داده دیگر قرار گرفته است بکار می رود مانند مشخص کردن جاده هایی که در یک حوزه اداری خاص قرار دارند

liquefaction

آبگونه سازی ، روانگرایی ، گدازش ، تبدیل به مایع
این فرایند تحت تاثیر لرزش (ناشی از زمین لرزه ، انبساط خاک و ) در خاک هایی با مقاومت پایین ، چسبندگی کم و اشباع ایجاد می گردد در این فرایند سطح تماس ذرات خاک در یک لحظه کمتر شده و خاک رفتار روان از خود نشان می دهد
فرایند تبدیل زغال به سوخت مصنوعی ، مشابه تبدیل به نفت خام به فرآورده هایی همچون بنزین ، تبدیل به مایع این فرایند تحت تاثیر لرزش (ناشی از زمین لرزه ، چسبندگی کم و اشباع ایجاد می گردد در این فرایند سطح تماس ذرات خاک در یک لحظه کمتر شده و خاک رفتار روان از خود نشان می دهد فرایند تبدیل زغال به سوخت مصنوعی

lithification

سنگی شدن ، سخت شدن ، سنگ شدگی
فرایندی که عموماً شامل سیمان شدن و یا تراکم است و سبب تبدیل رسوبات به سنگ رسوبی می شود ، سنگ شدگی - فرایندی که عموماً شامل سیمان شدن و یا تراکم است و سبب تبدیل رسوبات به سنگ رسوبی می شود

lithofraction

خرد شدن قطعه سنگها در حین حمل بوسیله جریان آب رودخانه ها

load bearing partition

جداگر باربر ، تیغه باربر

local correlation

تطبیق محلی ، مقایسه محلی ، مقایسه رگه های ذغال سنگ یا کانه در یک ناحیه محدود ، مقایسه محلی
مقایسه رگه های ذغال سنگ یا کانه در یک ناحیه محدود ، مقایسه محلی مقایسه رگه های ذغال سنگ یا کانه در یک ناحیه محدود

location

محل حفر یک چاه

location allocation

تخصیص مکانی
روشی که برای دادن مجموعه ای از تسهیلات به مجموعه ای مناطق یا مکانها بر اساس برخی معیارهای بهینه مورد استفاده قرار می گیرد برای مثال می تواند برای تعیین مکانهای بهینه جهت توقفگاههای آمبولانس ، به منظور به حداقل رساندن زمان سفر به هریک از نقاط بالقوه تصادف بکار رود ، تخصیص مکانی روشی که برای دادن مجموعه ای از تسهیلات به مجموعه ای مناطق یا مکانها بر اساس برخی معیارهای بهینه مورد استفاده قرار می گیرد برای مثال می تواند برای تعیین مکانهای بهینه جهت توقفگاههای آمبولانس

log deviation

نمودار انحراف

lognormal distribution

توزیع نرمال لگاریتمی

longitude correction

تصحیحات طول در اثر نیروی مغناطیسی

longitudinal chromatic aberration

انحراف رنگی طولی

longitudinal magnification

بزرگنمایی طولی

longitudinal section

نیم رخ طولی

lower red formation

تشکیلات قرمز تحتانی ، سازند سُرخ بالایی (الیگوسن)
ردیف هـای الیگوسن ایــران مرکـزی از نوع مارن_سنگ ماسه و کنگلومرا است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

mafic composition

ترکیب مافیک ، ترکیب بازالتی

magmatic assimilation

هضم ماگمایی
نیز بنگرید: هضم (Assimilation)

magmatic differentiation

تفریق ماگمایی
فرایند تولید بیش از یک نوع سنگ از یک ماگمای واحد ، تفریق ماگمایی فرایند تولید بیش از یک نوع سنگ از یک ماگمای واحد

magmatic emanation

مواد برون رانده ماگمایی
ترکیبی از گازها و مایعات حاصل از یک ماگما به صورت سیالات آبدار ، پگماتیتی یا گرمابی و
مقایسه شود با: minerolicer ، مواد برون رانده ماگمایی ترکیبی از گازها و مایعات حاصل از یک ماگما به صورت سیالات آبدار ، پگماتیتی یا گرمابی و مقایسه شود با: minerolicer

magmatic segregation deposits|magmatic ore deposit|magmatic ore deposit|magmatic ore deposits|magmatic segregation

ذخایرجدایش ماگمایی کانسارهای جدایش ماگمایی Magmatic ore deposits

magmation

ماگمایی شدن
تبدیل شدن سنگها به ماگما ، خصوصاً شکل گیری بر جای ماگمای گرانیتی ، ماگمایی شدن تبدیل شدن سنگها به ماگما

magnetic declination

انحراف مغناطیسی ، گرای مغناطیسی ، میل مغناطیسی

magnetic dip|inclintion|inclintion

زاویه میل مغناطیسی میل مغناطیسی Inclintion

magnetic direction

جهت مغناطیسی

magnetic inclination

زاویه انحراف مغناطیسی
زاویه قایم بین بردار های مغناطیسی به سطح (افق) زمین وابسته است و با تغییر عرض جغرافیایی تغییر می کند این زاویه در قطب مغناطیسی 90 درجه و در استوای مغناطیسی صفر درجه است ، زاویه انحراف مغناطیسی زاویه قایم بین بردار های مغناطیسی به سطح (افق) زمین وابسته است و با تغییر عرض جغرافیایی تغییر می کند این زاویه در قطب مغناطیسی 90 درجه و در استوای مغناطیسی صفر درجه است

magnetic variation

اختلاف مغناطیسی ، وردش مغناطیسی

magnetization

مغناطش
گشتاور مغناطیسی در واحد حجم ، یک کمیت برداری (I ، M یا J)؛ مغناطیدگی یک سنگ ، در حقیقت برابر است با مجموع مغناطیدگی القایی و مغناطیدگی پس ماند
مترادف: volumeMagnetizotion ،
مترادفی نامتداول برای: polarization

magnetization|volumemagnetizotion|volumemagnetizotion|polarization

مغناطش گشتاور مغناطیسی در واحد حجم ، یک کمیت برداری (I ، M یا J)؛ مغناطیدگی یک سنگ ، در حقیقت برابر است با مجموع مغناطیدگی القایی و مغناطیدگی پس ماند مترادف: volumeMagnetizotion ، مترادفی نامتداول برای: polarization

magu gypsum formation

سازند گچی مگو(انتهای ژوراسیک بالایی)
یک واحد تبخیری و سیلیسی – آواری است که با گذر ناگهانی بر روی بخش نار از سازند کمر مهدی قرار دارد برش الگوی این سازند در کوه قله نار قرار داشته و توسط آقانباتی (1977) توصیف شده است ضخامت این سازند در برش الگو حدود 600 متر بوده و از تناوب لایه های گچی ، ماسه سنگهای دانه ریز ، سیلتستون و سنگهای رسی سرخ رنگ و تعدادی لایه های آهکی مربوط به محیطهای سبخایی ساخته شده است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

maintenance application

کاربردبهینه

maintenance inspection

بازرسی نگهداری ، بازرسی به منطور نگهداری

make-up stream flow regulation

تنظیم جریان مرکب

mander migeration

مهاجرت رود پیچ ، حرکت پیچ وخم روخانه بپائین رود

map calculation

محاسبه نقشه ای

map orientation

توجیه نقشه

map projection

تصویرسازی نقشه
روش ترسیم نقشه سطح سه بعدی به یک نقشه دو بعدی

marine abrasion

فرسایش دریائی ، فرسایش به وسیله آب دریا ، سائیدگی دریا

marine denudation

تخریب دریائی ، فرسایش دریائی ، تخریب وسایش بوسیله امواج دریا

marine regression

پسروی دریا

marine regression|regression|regression

پسروی دریا

marmorization

مرمری شدن
مرمری شدن marmarization

marmorization|marmarization|marmarization

مرمری شدن مرمری شدن marmarization

martitization

مارتیتی شدن

mass extinction

انقراض بزرگ
نابودی گروه های بسیاری از جانوران ، گیاهان و دیگر گونه های زیستی بعلت تغییرات محیطی کند یا شدید که نتیجه آن ایجاد محیط جدیدی است که گونه ها به راحتی نمی توانند با آن سازگاری یابند و بنابراین منجر به انقراض شان می گردد ، انقراض بزرگ نابودی گروه های بسیاری از جانوران

master control station

ایستگاه کنترل اصلی

mastication

جویدن

mat foundation

پی گسترده ، شالوده گسترده ، شالوده رادیه ، پی یکپارجه

mat foundation|raft foundation|raft foundation

پی گسترده ، شالوده گسترده ، شالوده رادیه ، پی یکپارجه

mathematical expectation

امید ریاضی

matric suction

مکش ماتریک (خاک)

maximization

بیشینه سازی ، حداکثر گزینی

maximum possible precipitation

بیشینه بارش ممکن

maximum probable precipitation

بیشینه بارش متحمل

mean annual evaporation

میانگین تبخیر سالانه

mean annual precipitation

میانگین بارش سالانه

mean deviation

انحراف متوسط

mean elevation

ارتفاع میانگین

mechanical aeration

هوادهی مکانیکی

mechanical erosion

فرسایش مکانیکی
بنگرید به : فروسایش (Corrasion)

mechanical erosion|corrasion|corrasion

فرسایش مکانیکی بنگرید به : فروسایش (Corrasion)

mechanical stabilization

استوار سازی مکانیکی ، تثبیت مکانیکی

medium head water power plant|medium head water power plant station|medium head water power plant station

نیروگاه آبی با فرازه متوسط نیروگاه آبی که فرازه ناخالص آن از 15 تا 50 متر باشد

mega evolution

تکامل بزرگ ، تکامل وسیع

melt segregation

جدایش مذاب

melt-rock interaction

برهمکنش مذاب-سنگ

membership function

تابع عضویت

mercator projection

نقشه برجسته نمای دارای نصف النهارات متوازی ، نظام تصویر مرکاتور
نظام تصویری استوانه ای که مرکز آن خط استوا است ، نظام تصویر مرکاتور نظام تصویری استوانه ای که مرکز آن خط استوا است

mercators map projection

تصویر ، استوانه ای که اولین بار توسط مرکاتور برای تهیه نقشه جهان مورد استفاده قرار گرفت

metal cross section

سطح مقطع فلزی
سطح مقطع فلزی مجموع سطوح قطعی کلیه سیمهای رشته و یا طناب فلزی می باشد ، سطح مقطع فلزی سطح مقطع فلزی مجموع سطوح قطعی کلیه سیمهای رشته و یا طناب فلزی می باشد

metallization

فلزدار شدن ، بوجود آمدن فلز

metamorphic differentiation

تفریق دگرگونی

miankuhi formation

سازند میانکوهی(تریاس بالایی)
شامل ردیفی همگن از شیل با لایه های سیلت سنگ و ماسه سنگی دانه ریز در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است که به داشتن رنگ قهوه ای شاخص است از سه واحد تشکیل شده است: 1-لایه زغالی کارپذیر و اقتصادی است که ذخیره زغالسنگ آن حدود 30 میلیون تن برآورد شده است 2-لایه های ماسه ای و 3- لایه کنگلومرایی ، حاوی قلوه های آتشفشانی وجود دارد بین دو ناپیوستگی قرار دارد

microbial population

جمعیت میکروبی

microindentation

بریدگیهای کوچکیا ریز کنگره ها

microscopic examination

مطالعه ، میکروسکپی سنگ ها ، کانیها وفسیلها

microzonation

ریزپهنه بندی

migmatization

میگماتیتی شدن ، علمی که در آن سنگ های دگرگونی تبدیل بمیگماتیت می شوند

mila formation

سازند میلا (کامبرین میانی – اردویسین)
ردیف های پیش رونده و گستردگی زیادی ، در البرز ، آذربایجان ، ایران مرکزی و زاگرس دارد سازند میلا را به 5 عضو تقسیم کرده اند :
عضو 1: 189 متر دولومیت بدون فسیل همراه با میان لایه های مارنی و شیلی زردرنگ است
عضو 2: 89 متر سنگ آهک ، لایه لایه ، کمی ماسه ای به رنگ قهوه ای تا خاکستری تیره است که تناوب ناچیزی از مارن و آهک مارنی دارد تریلوبیت ، بازوپا و هیولیتیده فراوان ترین سنگواره های این عضو هستند
عضو 3: به عنوان بارزترین عضو این سازند ، شامل 82 متر سنگ آهک دانه درشت روشن رنگ ، بلورین گلوکونیت دار است
عضو 4: 96 متر سیلت سنگ ، ماسه سنگ ، سنگ آهک گلوکونی دار درشت دانه و مارن است که همچنان حاوی تریلوبیت ها و هیولیتیده کامبرین پسین است
عضو 5: 129 متر شیل بدون فسیل ، ماسه سنگ و سنگ آهک های نازک لایه است که یک واحد ماسه سنگ کوارتزی سفید در قاعده آن وجود دارد در میلا کوه (بُرش الگو) این عضو سنگواره ندارد ولی ، در دیگر نقاط ایران ، تعلق عضو 5 به زمان اردویسین حتمی است لاسمی (1379) عضو 5 در دریایی به نسبت ژرف و در پنجه های زیردریایی و دشت حوضه ای نهشته شده است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

mine ventilation

تهویه معدن
تهویه معدن به فرآیندی گفته می شودکه طی آن کنترل کمیت ، حرکت وتوزیع هوای معدن صورت می گیرد درجریان تهویه کارهای دیگری نظیرکنترل کیفیت وکنترل دما ورطوبت نیزبه طورهمزمان صورت می گیرد ، تهویه معدن تهویه معدن به فرآیندی گفته می شودکه طی آن کنترل کمیت

mineral association

همیافتی کانیایی
گروهی از کانیها که در کنار یکدیگر در سنگها خصوصاً سنگهای رسوبی دیده می شوند
مترادف: mineral Assemblage

mineralisation

کانی زایی
رخداد کانه یا کانی های غیراقتصادی (گانگ) در سنگ میزبان ، که به صورت رگه یا جایگزینی کانی های موجود و یا انحلال آنها صورت می گیرد ، معمولاً این فرآیند سنگ هایی با غلظت بالای برخی عناصر کمیاب را ایجاد می کند ، کانی زایی رخداد کانه یا کانی های غیراقتصادی (گانگ) در سنگ میزبان

mineralization

معدنی شدن ، تبدیل بکانی ، کانی زایی ، ایجاد کانی

minimum distance classification

طبقه بندی کمینه فاصله

mining concession

محدوده معدن

mishan formation

سازند مارنی میشان (فارس میانی)(میوسن میانی-بالایی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد در بُرش الگو (میدان نفتی گچساران) شامل مارن خاکستری و آهک‌های رُسی سرشار از پوسته و صدف سنگواره‌ها است قسمت پایینی سازند سنگ آهک های کرم دار نامگذاری شده و به سمت جنوب خاوری با سنگ آهک ‌های ریفی «بخش گوری» از سازند میشان جایگزین می‌شود به استثنای فارس داخلی که بر روی سازند رازک است در دیگر نقاط ، بین دو سازند گچساران (در زیر) و سازند آغاجاری (در بالا) قرار دارد مرز پایینی آن ناگهانی و مرز بالایی آن تدریجی است
عضو سنگ آهک ریفی گوریبه داشتن مقدار زیادی اُپراکولینا و دیگر ریز سنگواره‌ها شاخص است و در میدان گازی سرخون نقش سنگ مخزن دارد

mitochondrion

دشته تن ، راکیزه
(زمین شناسی پزشکی) اندامک های داخل سلولی هستند که حاوی زنجیره انتقال الکترون سیتوکروم ها ، آنزیم های چرخه اسید تری کربوکسیلیک و اکسیداسیون اسیدهای چرب و فسفریلاسیون اکسیداتیو می باشند ونخستین منبع تأمین انرژی سلولی را تشکیل می دهند ، راکیزه (زمین شناسی پزشکی) اندامک های داخل سلولی هستند که حاوی زنجیره انتقال الکترون سیتوکروم ها

mix crystal|solid solution|solid solution

محلول جامد بنگرید به : Solid solution

mixed crystal|solid solution|solid solution

محلول جامد بنگرید به : Solid solution

mixed eruption

فوران آمیخته
یک فاز آتشفشانی که شامل هر دو فرآیند انتشار گدازه و خروج انفجاری مواد آذرآواری است مقایسه شود با: lava eruption ، explosive eruption

mixed eruption|lava eruption|lava eruption|explosive eruption

فوران آمیخته یک فاز آتشفشانی که شامل هر دو فرآیند انتشار گدازه و خروج انفجاری مواد آذرآواری است مقایسه شود با: lava eruption ، explosive eruption

mobarak formation

سازند آهکی مبارک(کربنیفر پایین)
ردیف همگنی از سنگ آهک لایه ای است که میان لایه های شیلی_مارنی تیره رنگ دارد در محل بُرش الگو ، بر روی سازند میلا و در زیر سازند نسن (پرمین بالایی) قرار دارد ولی در دیگر نواحی بیشتر با سازند جیرود همبر است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

mobilization

تجهیز کارگاه

modification

اصلاح ، بهبود- بهینه سازی

modulus of compression

قدر مطلق تراکم ، ضریب تراکم ، تراکم پذیری

modulus of relaxation

مدول آسایش

modulus of torsion

ضریب پیچش

moisture tension

تنش رطوبت ، مکش رطوبتی

mole fraction

کسر مولی
تعداد مولهای یک جزء معین از یک فاز ، تقسیم بر تعداد کل مولهای تمامی اجزاء فاز مزبور نسبتهای مولی در تعریف ترکیب یک فاز ، بکار گرفته می شوند ، کسر مولی تعداد مولهای یک جزء معین از یک فاز

molecular proportion

نسبت ملکولی ، ترکیبات شیمیایی مختلف در یک سنگ ، نسبت مولکولی
نسبت درصد وزنی یکی از اجزاء مشخص یک سنگ ، خصوصاً یک اکسید ، به وزن مولکولی آن ، نسبت مولکولی نسبت درصد وزنی یکی از اجزاء مشخص یک سنگ

mollweide projection

نظام تصویر مولواید

monocular vision

دید یک چشمی

moralla|morallion|morallion

زمرد نامرغوب الف)ماده توده ای یا نیمه بلورین سبزرنگی که از معادن زمرد کلمبیا به دست می آید (ب)انواع نامرغوب زمرد سبز؛ مترادف: Morallion

morion

موریون کوارتز قهوه ای خاکستری ، موریون
ترکیب شیمیایی :SiO2
درصد مواد:MgO23 41% FeO41 71% SiO234 88% ( خالص 1/1 Mg / Fe) (سری ایزومورف فورستریت تافایالیت)
سیستم تبلور:
رده بندی:اکسید
رخ:ناقص ، مطابق با سطح /1011/
جلا: شیشه ای
شکستگی: صدفی ، تراشه ای(خشن)
شفافیت: نیمه شفاف
اشکال ظاهری : بلوری ، آگرگات دانه ای ، توده ای
ژیزمان :تقریباََ کمیاب ; چک و اسلواکی ، برزیل ، روسیه و ماداگاسکار
خواص شیمیایی : محلول در HNO3 و مقدار Mg تحت تاثیر اسیدها کم می شود
رنگ کانی : قهوه ای تیره تا سیاه
رنگ خاکه: سیاه
پاراژنز : ولفرامیت ، میکا ، فلدسپات ، کانی تریت ، توپاز
منشا تشکیل :پگماتیتی ، هیدروترمال
شکل بلورها:اکتائدر
کاربرد :سنگ زینتی
محل پیدایش: ایتالیا
خواص فیزیکی و شیمیایی این کانی مشابه کوارتز است
نام آن از نام قدیمی لاتین morion گرفته شده است ، موریون - ترکیب شیمیایی :SiO2 - درصد مواد:MgO23 41% FeO41 71% SiO234 88% ( خالص 1/1 Mg / Fe) (سری ایزومورف فورستریت تافایالیت) - سیستم تبلور: - رده بندی:اکسید - رخ:ناقص ، مطابق با سطح /1011/ - جلا: شیشه ای - شکستگی: صدفی ، تراشه ای(خشن) - شفافیت: نیمه شفاف - اشکال ظاهری : بلوری ، توده ای - ژیزمان :تقریباََ کمیاب ; چک و اسلواکی ، روسیه و ماداگاسکار - خواص شیمیایی : محلول در HNO3 و مقدار Mg تحت تاثیر اسیدها کم می شود - رنگ کانی : قهوه ای تیره تا سیاه - رنگ خاکه: سیاه - پاراژنز : ولفرامیت ، توپاز - منشا تشکیل :پگماتیتی ، هیدروترمال - شکل بلورها:اکتائدر - کاربرد :سنگ زینتی - محل پیدایش: ایتالیا - خواص فیزیکی و شیمیایی این کانی مشابه کوارتز است - نام آن از نام قدیمی لاتین morion گرفته شده است

morphogenetic region

منطقه ریخت زادی
یک زون آب و هوایی که در آن فرآیندهای زمین ریختی غالب باعث تولید مشخصات ریختی منطقه ای متمایزی نسبت به مشخصات ریختی نواحی با شرایط آب و هوایی مختلف و متفاوت با ناحیه مزبور می شوند پلیتیر (1950) بر اساس شرایط آب و هوایی و رطوبتی ، نه (9) منطقه ریخت شناسی را معرفی کرده است

morphologic region

منطقه ریخت زادی
ناحیه ای که بر اساس مشخصات ریختی متمایز آن از قبیل ساختار سنگی یا تاریخچه تکاملی ، از نواحی دیگر ، تشخیص داده می شود

mountain of accumulation

کوه متقارن ، انباشت کوه
یک کوه متقارن با ارتفاع قابل ملاحظه که محصول بهم پیوستن و الحاق مواد در سطح زمین است ، خصوصاً کوهی که در نتیجه خروج مواد از یک آتشفشان شکل گرفته است معمولاً چنین ساختاری به صورت یک ارتفاع منفرد و تنها دیده می شود مترادف: ccumulation mountain ، انباشت کوه یک کوه متقارن با ارتفاع قابل ملاحظه که محصول بهم پیوستن و الحاق مواد در سطح زمین است

mountain of denudation

کوه سایشی
بقایای مجموعه ای ازچینه های سالم و پیوسته ای که بخشی ازآن ها در اثر فرسایش از میان رفته است ، کوه سایشی بقایای مجموعه ای ازچینه های سالم و پیوسته ای که بخشی ازآن ها در اثر فرسایش از میان رفته است

mountain of dislocation

کوه بازآرایی ، کوه جابجایی
کوه حاصل از چینش مجدد یا تغییر حالت چینه ها از طریق فرآیند چین خوردگی یا شکست ، یک کوه چین خورده یا گسلی ، کوه جابجایی کوه حاصل از چینش مجدد یا تغییر حالت چینه ها از طریق فرآیند چین خوردگی یا شکست

mountainous region

ناحیه کوهستان ، منطقه کوهستانی

mozduran formation

سازند آهکی مزدوران(آکسفوردین_کیمریجین)
سنگ آهک های میکریتی ستبر لایه و کوهساز با رگه ها و یا گرهک های چرت تشکیل شده است ( پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ) ولی لایه های مارن و شیل نیز دارد سنگ مخزن اصلی میدان گازی خانگیران است با سازند شوریجه پوشیده می شود

mud circulation

جریان گل

muli formation

سازند مولی (دونین پیشین تا میانی)
در پهنه رسوبی ساختاری البرز قرار دارد حدود 1200 متر ستبرا و دو عضو دارد عضو پایینی (75 متر) ، کوارتزیت سُرخ با سیمان سیلیسی است و عضو بالایی (1175 متر) به طور عمده از دولومیت با میان لایه هایی از ماسه سنگ کوارتزی سُرخ - سفید و سنگ آهک های دولومیتی ساخته شده است سنگواره های سازند مولی (بازوپایان ، شکم پایان ، کرینویید) قابل نامگذاری نیستند
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

mullitization

مولیتی شدن
شکل گیری مولیت از طریق گرمایش کانیهای گروه سیلیمانیت ، مولیتی شدن شکل گیری مولیت از طریق گرمایش کانیهای گروه سیلیمانیت

multiple glaciation

یخسارش چندگانه
پیشرفت و عقب نشینی متوالی و متناوب توده های یخی و یخچالها طی اشکوب پلئیستوسن ، یخسارش چندگانه پیشرفت و عقب نشینی متوالی و متناوب توده های یخی و یخچالها طی اشکوب پلئیستوسن

multivariate distribution

توزیع چند متغیره

multivariate regression

رگرسیون چند متغیره

mus formation

سازند آهکی مـوس(لیاس پسین)
از واحد های سنگ چینــه ای ژوراسیک ناحیه لرستان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است به صورت تدریجی روی سازند عدایه و زیر سازند علن قرار دارد

muscular articulation

مفصل ماهیچه ای
نوعی مفصل بندی در استخوانچه های کرینوئیدها که علاوه بر رباطها تحت تأثیر رشته های ماهیچه ای نیزقرار دارد
مقایسه شودبا: ligamentary articulation ، مفصل ماهیچه ای نوعی مفصل بندی در استخوانچه های کرینوئیدها که علاوه بر رباطها تحت تأثیر رشته های ماهیچه ای نیزقرار دارد مقایسه شودبا: ligamentary articulation

mutation

موتاسیون ، جهش ، تغییر t دگرگونی ، تحول

mylonization

میلونیتی شدن

mylonization|mylonitization|mylonitization

میلونیتی شدن

nafteh formation

سازند شیلی نفته(ماستریشتین)
شامل شیل های خاکستری رنگ ، گاه با میان لایه هایی از سنگ آهک ماسه ای در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است که تنها در خاور کپه داغ برونزد دارد مرز پایینی آن با سازند کلات و مرز بالایی آن با سازند پستلیق (به سن پالئوسن) هم شیب و تدریجی است

najmeh formation

سازند نَجمه(ژوراسیک پسین)
از واحد های سنگ چینــه ای ژوراسیک ناحیه لرستان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است شامل ردیفی از سنگ های متورق جلبک دار که ارتباط آن با سازند سرگلو از نوع دگرشیبی فرسایشی و با سازند گوتنیا تدریجی است

nar limestone formation

سازند آهکی نار(ژوراسیک پسین)
آخرین توالی دریایی ژوراسیک در ناحیه کلمرد است می توان آن را به سه عضو عضو آهک پایینی - عضو سنگ آهک مارنی میانی- عضو آهک بالایی تقسیم کرد مرز بالایی آن گچ مَـگو یا در بخی نقاط نهشته های سُرخ رنگ مارنی ، کنگلومرایی ، هم ارز سازند گره دو است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

national aeronautics and space administration

اداره کل فضایی و هوانوردی ملی ، سازمان فضایی آمریکا(nasa)

national computer graphics|ncga association|ncga association

انجمن ملی گرافیکهای کامپیوتری (ncga)

national oceanic and atmospheric administration

اداره ملی هواشناسی و اقیانوس شناسی آمریکا(noaa)

natk formation

سازند ناتک(پرکامبرین)
بنا به نوشته آقا ابراهیمی سامانی (1367) کهن ترین واحد رخنمون شده در ایران مرکزی ، انباشته های فلیشی - تخریبی ، با رخساره شیب قاره ای ، به نامسازند ناتک است که سن پرتوسنجی 750 تا 874 میلیون سال دارد سازند ناتک ، با دگرشیبی زاویه دار ، در زیر سنگ هایی با رخساره کافت قاره ای (سازند ساغند) قرار دارد که میزبان کانسارهای عمده آهن ، آپاتیت ، مواد پرتوزا و عناصر خاکی کمیاب است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

natural air admission

دمش طبیعی هوا ، مکش طبیعی هوا

natural classification

طبقه بندی طبیعی

natural erosion

فرسایش طبیعی

natural foundation

شالوده طبیعی ، فونداسیون طبیعی

natural remanent magnetization

مانده مغناطش طبیعی
کل مغناطیدگی پسماند طبیعی یک سنگ درحالت برجا ،
مترادف: natural remnant magnetism ، natural remanance

natural selection

انتخاب طبیعی ، قانون تنازع بقاء این قانون توسط داروین بیان گردید ، انتخاب طبیعی
قانون تنازع بقاء این قانون توسط داروین بیان گردید ، انتخاب طبیعیقانون تنازع بقاء این قانون توسط داروین بیان گردید

natural ventilation

تهویه یک معدن بدون استفاده از وسایل گرمایشی و سرمایشی

navigation

ناوبری

nayband formation

سازند نایبند(نورین – رتین)
محیط رسوبی این سارند دریای کم عمق بوده که در ساحل آن گیاهان متنوعی می روییده اند کهن ترین واحد سنگ چینه ای گروه شمشک ایران مرکزی است شامل چهار عضو است:
عضو گلکان (کارنین پسین – نورین پیشین) شامل شیل های مدادی به شدت هوازده و سیلت سنگ های خاکستری بیرنگ
عضو بیدستان (نورین میانی) شامل شیل ، سیلت سنگ و کمی ماسه سنگ با همراهانی از سنگ آهک های ماسه ای نازک لایه و مارن حاوی سنگواره های کروی کیسه تنان از جنس heterastridum
عضو حوض شیخ (نورین پسین) شامل ردیفی همگن از شیل های مدادی
عضو حوض خان (نورین پسین – رتین پیشین) شامل آهک های ریفی ، بیشتر مرجانی و صخره ساز
در سال 1978 کلایور و همکاران سه عضو غیررسمی جدید را به آن افزودند : "شیل های زغالدار و ماسه سنگ" ، " سنگ آهک مرجانی " ، " ماسه سنگی سُرخ" در بالا
کارشناسان شرکت فولاد ، به مجموع دو عضو پنجم و ششم « عضو قدیر » نام داده اند در البرز سه واحد سنگی غیررسمی اکراسر ، لله بند ، وکلاریز هم ارز زمانی و رخساره ای سازند نایبنداند در کوه های زاگرس این سازند همانند ندارد در کپه داغ ، سازند میانکوهی شرایط زمانی و رخساره ای مشابه با سازند نایبند دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

nazar kardeh formation

سازند نظر کرده(آنزین پیشین)
شامل شیل و مارن سیلتی ، ماسه سنگی توفی و سنگ آهک گره دار گلوکونیتی ، سنگ آهک زیست آواری در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است

nearest neighbor interpolation

درونیابی نزدیکترین همسایه

nearshore circulation

جریان نزدیک ساحل

neoformation

نوتشکیل

nesen formation

سازند آهکی نسن- به سن پرمین پسین(جلفین)
بطور ناپیوسته و هم شیب روی گدازه های ملافیری سازند روته و در زیر سازند الیکا قرار دارد شامل ردیف های ماسه سنگی در پایین و سنگ آهک سیاه رنگ مارنی_شیلی ریزدانه و گرهک دار تیره رنگ در حاوی قلوه های چرت در بالا است گسترش جغرافیایی آن بیشتر در دامنه های شمالی البرز است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز ?

net cross-section

سطح مقطع خالص

net heat of combustion

حرارت احتراق خالص

net primary production

باروری خالص اولیه

net section

مقطع خالص ، مقطع باقی مانده

neutral solution

محلول خنثی ، محلولی که نه اسید باشد ونه قلیائی

neutron activation

فعال کردن با نوترون

neutron activation analysis|neutron activation|neutron activation

فعال سازی نوترونی

newton 's law of gravitation

قانون گرانش نیوتون
قانونی که طبق آن هر ذره ای دیگر ذرات را با نیروی که بزرگای آن متناسب با جرم نسبی آن ها بوده و با مربع فاصله میان آنها نسبت عکس دارد به سمت خود جذب می کند

neyman allocation

تخصیص نیمنی

neyriz formation

سازند دولومیتی نیریز (تریاس پسین_لیاس)
یکی از سازندهای گروه کازرون در نواحی فارس و جنوب فروبار دزفول(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است شامل شیل های سیلتی_سنگ آهک و دولومیت و واجد موج نقش ، ترک های گلی ، استروماتولیت های آهکی و انیدریت (محیط کم ژرفا و پهنه کشندی) است در بین دو واحد سورمه (در بالا) و خانه کت (در زیر) است

neyzar formation

سازند ماسه سنگی نیزار(ماستریشتین)
ماسه سنگ های ضخیم لایه گلوکونیتی دانه ریز تا متوسط دانه و شیل با لایه هایی از سنگ آهک ماسه ای در بخش بالایی است تخلخل فراوان از ویژگی های بارز این ماسه سنگ ها است سازند نیزار به طور هم شیب بر روی سازند آب تلخ و در زیر کلات(پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ) قرار دارد

nitrate reduction

کاهیدگی نیترات

nitrification

نیتریفیکاسیون

nitrogen fixation

تثبیت نیتروژن

niur formation

سازند نیـــــور(سیلورین)
سنگ های سیلوریـن ایران مرکزی نخستین سازند از گــــروه گوشکمر در محل بُرش الگو (روستای نی وار در جنوب خاوری ازبکوه) متشکل از 446 متر سنگ آهک های قهوه ای تیره مرجان دار با میان لایه های ناچیز از شیل و یک بخش دولومیتی در قسمت زیرین است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

nivation

برفساب ، فرسایش حاصله از برف

noise absorption

صداگیری

nonlinear regression

رگرسیون غیر خطی

nonpoint pollution

آلودگی نامشخص

nonpressure solution

محلول بی‌فشار

noqhreh formation

سازند نقره (نئوکومین_بارمین)
نشانگر ردیف های آواری پیشرونده کرتاسه پایین در خاور بیاضه که از ماسه سنگ های سبز_سُرخ ، سیلت سنگ و کنگلومرا ساخته شده است مرز بالایی سازند نقره با واحد سنگی رویی (سازند شاه کوه) ، پیوسته و تدریجی است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

normal distribution

توزیع نرمال

normal erosion

فرسایش طبیعی ، فرسایش عادی در زمین شناسی

normal separation

جداشدگی عادی

normal succession

ردیف بندی عادی ، چینه شناسی

nuclear fission

شکفتن هسته ای ، گسستن هسته ، واکنشی که در اثر آن یک هسته اتمی سنگین بدو هسته سبک تر تبدیل می شود ، شکافت هسته ای
تقسیم شدن هسته های اتمی به هسته های کوچکتر ، که باعث گسیل شدن نوترونها و آزاد شدن انرژی گرمایی می شود ، شکافت هسته ای تقسیم شدن هسته های اتمی به هسته های کوچکتر

nuclear fusion method|nuclear fusion|nuclear fusion

روش همجوشی هسته ای دوتریوم و تریتیوم ، ایزوتوپ های هیدروژنی مواد قابل احتراق همجوشی هسته ای راتشکیل می دهند هسته دوتریوم از یک نوترون و یک پروتون تشکیل می یابد و هسته تریتیوم دارای دو نوترون و یک پروتون است چون بار الکتریکی تمام هسته مثبت است

nuclear pollution

اندازه گیری ضایعات هسته ای
ضایعات هسته ای ، عموماً رادیواکتیو و در نتیجه سمی است ضایعات هسته ای در دو گروه رادیواکتیو «سطح بالا» و «سطح پایین» دسته بندی می شود در این روش با استفاده از بعضی تجهیزات که به این آلودگیها حساس هستند به سنجش و اندازه گیری ضایعات هسته ای می توان پرداخت در بین این تجهیزات از ساعت ضایعات هسته ای می توان نام برد ، اندازه گیری ضایعات هسته ای ضایعات هسته ای

nucleation

شروع نموبلور در یک یا چند نقطه

numerical relative orientation

توجیه نسبی محاسبه ای

nut and union

مهره ماسوره

nutation

نوتاسیون ، تغییر مکان تناوبی محل محور کره زمین

nutrient interaction

برهمکنش عنصری

obduction

فرا رانش
، فرا رانش

objective function

تابع هدف

oblique extinction

خاموشی مایل ، کانی شناسی

oblique illumination

تابش نور مایل

oblique lamination

لامیناسیون مورب ، لایه بندی مایل ، لایه بندی متقاطع
(الف) رجوع شود به cross-lamination
(ب) رجوع شود به transverse-lamination ، لایه بندی متقاطع (الف) رجوع شود به cross-lamination (ب) رجوع شود به transverse-lamination

oblique projection

تصویر مایل ، فرافکنی مایل ، سیستم تصویر مایل
سیستم نقشه کشی خاصی که در آن قطب ها یا استوا به عنوان مرکز در نظر گرفته شده و استوا خط مرکزی آن نمی باشد؛ یا سیستمی که دارای محوری مایل نسبت به صفحه استوایی است مانند سیستم ترسیم چینه شناسی مورب ، یا سیستم نقشه کشی مورب مرکاتور (Mercator) ، سیستم تصویر مایل سیستم نقشه کشی خاصی که در آن قطب ها یا استوا به عنوان مرکز در نظر گرفته شده و استوا خط مرکزی آن نمی باشد؛ یا سیستمی که دارای محوری مایل نسبت به صفحه استوایی است مانند سیستم ترسیم چینه شناسی مورب

oblique section

برش مایل

oblique subduction

فرورانش مایل
جابجایی نسبی یک صفحه سنگ کره ای در زیر صفحه دیگر ، به گونه ای که بردار جابجایی مزبور بر روی نقشه ، به صورت خطی مایل به مرز میان این دو صفحه ، دیده می شود
، فرورانش مایل جابجایی نسبی یک صفحه سنگ کره ای در زیر صفحه دیگر ، دیده می شود

observation

رصد کردن ، مشاهده یا اندازه گیری یک چیز با دستگاه یا آلت مخصوص

observation station

دیدگاه

occlusion

نگهداری یک گاز یا مایع در سطح یک جامد

occultation

نهفتگی
ناپدید شدن نور ، زمانی که یک شیی درپشت سر یک شیی ظاهراً بزرگتر قرار می گیرد برای مثال ، عبور اورانوس از مقابل یک ستاره دور ، نهفتگی ناپدید شدن نور

oceanic formation

سازند اقیانوسی
عنوان پیشنهاد شده برای یک واحد سنگ چینه شناسی حوضه اقیانوسی رسمی یا غیر رسمی ، در نامگذاری رسمی یا غیر رسمی چنین واحدهایی ، می بایست از پیشوند oceanic استفاده کرد ، سازند اقیانوسی عنوان پیشنهاد شده برای یک واحد سنگ چینه شناسی حوضه اقیانوسی رسمی یا غیر رسمی

oceanogenic sedimentation

رسوبگذاری در دریاهای عمیق

octahedral coordination

همارایی هشت وجهی
نوعی چینش اتمی که در آن یک یون به وسیله شش یون با بار مخالف با آن ، که مراکز آنها ، گوشه های یک هشت وجهی را به وجود آورده اند ، محاصره شده است ساختار نمک طعام ، مثالی از این دست است
مقایسه شود با: six coordination ، همارایی هشت وجهی نوعی چینش اتمی که در آن یک یون به وسیله شش یون با بار مخالف با آن ، مثالی از این دست است مقایسه شود با: six coordination

octal notation

نشان گذاری هشت هشتی ، سیستم شماره گذاری با مبنای ثابت هشت در نشانه گذاری هشت گانه از اعداد صفر تا 7 استفاده می شود

oghda formation

سازند عقدا (کامبرین پیشین)
سنگ آهک های سیاه رنگ و کوه ساز با فراوانی جلبک های کامبرین که ساختار استروماتولیتی دارند هم ارز عضو دولومیت بالایی سازند سلطانیه حمدی (1374) با سن آتابانین است سازند لالون با ناپیوستگی موازی روی آن نشسته است و در زیر سازند هشم قرار دارد
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

oil migration

مهاجرت نفت
انتقال نفت ازسنگ منشأ به درون یک سنگ مخزن متخلخل و اجتماع آن

oil production

استخراج نفت ، تولید نفت

omission

حذف حذف شدن و یا نمایان نشدن برخی طبقات چینه شناسی معین در سطح دیای مقطع خاص دیگر بر اثر برش خوردن یا جابجایی طبقات توسط فرآیند گسلش متضاد: repetition

omission solid solution

شبکه بلوری ناقص ، محلول جامد حذفی
بلوری که برخی از جایگاههای افقی آن به خوبی ، پر نشده‌اند
مقایسه شود با: substitution solid solution
مترادف: defect-lattice solid solution

operation

بهره برداری ، کارکرد ، عمل ، عملکرد ، کاراجرایی ، عملیات

optical activity|rotary polarization|rotary polarization

فعالیت نوری توانایی یا قابلیت یک کانی مانند کوارتز در چرخش صفحه پلاریزاسیون نور چنین کانی از نظر نوری ، فعال خوانده می شود مترادف: rotary polarization

optical resolution

تفکیک نوری

optimalization

بهینه سازی

oral rehydration solution

محلول مایع درمانی خوراکی (ORS)

orbital region

ناحیه دوار ، بخش مداری
بخشی از پوسته برخی از خرچنگهای ده پا که در پشت چشم ها واقع بوده و توسط نواحی شاخکی و پیشین ، در بر گرفته شده است ، بخش مداری بخشی از پوسته برخی از خرچنگهای ده پا که در پشت چشم ها واقع بوده و توسط نواحی شاخکی و پیشین

order of crystallization

ترتیب تبلور کانی ها

order-disorder inversion

وارونگی بانظم-بی نظم
رجوع شود به substitutional transformational

ore of sedimentation

کانسنگ رسوبگذاری
رجوع شود به placer ، کانسنگ رسوبگذاری رجوع شود به placer

organic evolution

فرگشت آلی ، تکامل آلی
رجوع شود به evolution

organic evolution|evolution|evolution

فرگشت آلی ، تکامل آلی رجوع شود به evolution

organisation

سازمان
جریان هدایت شده ماده و انرژی در تضاد با نظم ایستا ، سازمان جریان هدایت شده ماده و انرژی در تضاد با نظم ایستا

orientation

جهت یابی ، تعیین جهت ، انحراف چرخشی ، سوگیری ، جهت گیری ، توجیه

در نقشه برداری: جهت گیری ، تعیین یک راستا یا جهت معین در فضا؛ تعیین جهت صحیح با استفاده از قطب نما ، همچنین در جهت یا موقعیت صحیح بودن

در عکاسی: جهت چرخش یک عکس هوایی نسبت به نقشه یا ناظر بهترین چرخش برای یک عکس تحقیقاتی ، حالتی است که سایه ها به سمت ناظر قرار می گیرند

در بلورشناسی: در تشریح فرم و تقارن بلورین ، این واژه برای حالتی از قرارگیری یک بلور که در آن محورهای بلورشناسی بلور مزبور در موقعیت طبیعی و مناسب خود قرار دارند ، بکار می رود
، توجیه - - در نقشه برداری: جهت گیری ، همچنین در جهت یا موقعیت صحیح بودن - - در عکاسی: جهت چرخش یک عکس هوایی نسبت به نقشه یا ناظر بهترین چرخش برای یک عکس تحقیقاتی ، حالتی است که سایه ها به سمت ناظر قرار می گیرند - - در بلورشناسی: در تشریح فرم و تقارن بلورین ، بکار می رود -

orion

منظومه جبار یا النسق ، شکارچی ماهر
از صورت های فلکی که به صورت مرد چماق بدستی را که دارای شمشیر و حمایل است نشان میدهد ، شکارچی ماهر از صورت های فلکی که به صورت مرد چماق بدستی را که دارای شمشیر و حمایل است نشان میدهد

orographic precipitation

بارش کوهستانی ، کوه بارش ، باران کوه زاد

orthogenesis|straight-line evolution|straight-line evolution

راست زایش تکامل یک هویه ای که طبق روندی معین و به صورت پیوسته برای نسلهای متوالی یک گونه رخ داده و اغلب تحت تاثیر انتخاب طبیعی یا دیگر فاکتورهای خارجی قرار نمی گیرد مقایسه شود با: rectilinear evolution مترادف: straight-line evolution

orthogonal projection

فرافکنی راست گوشه
سیستم تصویری که خطوط تصویری آن (خطوط مستقیم و موازی) بر صفحه تصویر ، عمودند ، مانند یک تصویر یا نقشه ارتوگرافیک

orthographic projection

تصویرسازی ارتوگرافی
نوعی نقشه که اصولاً ( یکطرف )یک کره را ترسیم می کند در این نقشه نواحی بیشترین خطا را داشته اما یک کره را به خوبی نشان می دهد ، تصویرسازی ارتوگرافی نوعی نقشه که اصولاً ( یکطرف )یک کره را ترسیم می کند در این نقشه نواحی بیشترین خطا را داشته اما یک کره را به خوبی نشان می دهد

osann’s classification

رده بندی اوسان
طبقه بندی تقریباً شیمیایی سنگهای آذرین بر پایه برخی مشخصات معین ترکیبات معدنی حاصل از ماگماها یا به بیان دیگر به پایه نحوه ترکیب شدن مواد قلیایی با Al2O3 (با نسبتهای معین و معلوم) در فلدسپاتها و فلدسپاتوئیدها و نیز بر اساس اتحاد و ترکیب شدن آهک با آلومینا در مولکلول آنورتیت پلاژیوکلاز و نیز با آهن و منگنز در کانیهای فرومنگنزین ، به گونه ای که هر سنگ بر اساس مقادیر ترکیبات مذکور ، درصد سیلیس موجود در آن ، ضریب سیلیس و نسبت به مجموعه مواد قلیایی آن ، طبقه بندی می شود
نیز ببینید: Niggli’s classification

osmoregulation

تنظیم اسمزی

outer sphere adsorption

جذب برون کره‌ای

outlet cross-section

سطح مقطع پایانه ، سطح مقطع مخرج

outlet transition

تبدیل خروجی ، تبدیل پایانه

ovalling deformation

تغییر شکل بیضوی

over flow section

قسمت یا مقطع سرریز شونده

overcompaction

بیش فشردگی

overconsolidation

فوق تحکیم

overflow section

بخش آبریز

overvibration

ارتعاش زیادی ، لرزش بیش از حد

oxidation

اکسیداسیون
فرآیند از دست دادن الکترون در عناصر شیمیایی ، اکسیداسیون فرآیند از دست دادن الکترون در عناصر شیمیایی

oxidative phosphorylation

فسفری شدن اکسایشی

oxide-facies iron formation

سازند آهن رخساره اکسیدی
یک سازند آهنی یا آهن دار که اصلی ترین کانیهای غنی از آهن آن ، اکسیدها خصوصاً هماتیت یا مگنتیت هستند به نظر می رسد که چنین سازندی در واقع رخساره رو به ساحل یک سازند آهن دار است
نیز ببینید: itabirite ، specular schist

oxide-facies iron formation|iron formation|iron formation

سازند آهن رخساره اکسیدی یک سازند آهنی یا آهن دار که اصلی ترین کانیهای غنی از آهن آن ، اکسیدها خصوصاً هماتیت یا مگنتیت هستند به نظر می رسد که چنین سازندی در واقع رخساره رو به ساحل یک سازند آهن دار است نیز ببینید: itabirite ، specular schist

pabdeh formation

سازند شیلی پابده (پالئوسن تا الیگوسن)
پهنه رسوبی ساختاری زاگرس که بُرش الگوی آن در تنگ پابده-شمال میدان نفتی لالی شامل مارن و شیل‌های خاکستری و لایه‌های آهک رُسی دریایی است که دو بخش غیر رسمی به نام‌های 1-بخش شیل ارغوانی: شیل و مارن آبـی و ارغوانـی و 2-بخش آهک‌های چرتی : شیل‌های خاکستری و لایه‌های آهک رُسی و گاهی چرت‌دار دارد به جز در لرستان ، مرز پایینی آن ناپیوسته است درلرستان مرز پایینی با سازند گورپی و مرز بالایی با سازند آسماری هم‌شیب و تدریجی است به صورت جانبی و زبانه‌ای با سازندهای امیران و کشکان و سازند تله‌زنگ و شهبازان جایگزین می‌شود

pad foundation

پی منفرد ، پایه مستقل

paddle foundation

پی منفرد ، فونداسیون بالشتکی ، فونداسیون مجزا

padeha formation

سازند پادها(دونین پیشین)
جزء گروه گوشکمر در پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی قرار دارد شامل ماسه سنگ های کوارتزی با میان لایه هایی از ماسه سنگ سُرخ ، شیل سُرخ و یا گچ می باشد در محیط های آرام کشندی و یا بخش های ژرف تر سکو نهشته شده اند ، ولی رخساره های تخریبی هنگامی که سطح آب دریا پایین بوده است ، در محیط های ساحلی نهشته شده اند در مرز بالایی با ناپیوستگی سازند دولومیتی سیبزار قرار دارد در زیر آن سازند نیور قرار دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

palang formation

سازند پلنگ(پالئوسن)
واحدهای لغزشی در ناحیه شمال بندان (بین بیرجند_زاهدان) که شامل سنگ آهک آلوداپیک می باشد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

palmate venation

رگه بندی پنجه ای
نوعی رگه بندی یا ساختار رگه ای شبکه ای در برگها که در آن رگه‌های اصلی از دم برگ ، با حالتی شبیه به انگشتان دست ، به اطراف منشعب شده اند
مقایسه شود با: pinnate venation ، رگه بندی پنجه ای نوعی رگه بندی یا ساختار رگه ای شبکه ای در برگها که در آن رگه‌های اصلی از دم برگ ، به اطراف منشعب شده اند مقایسه شود با: pinnate venation

palse code modulation (pcm)|pcm|pcm|palse code modulation

تحمیل پالس های رمزی شده این روش جهت افزایش خطوط استفاده می شود و گنجایش هر کابل به چندین خط تلفن ثابت اختصاص داده می‌شود استفاده از این خطوط زمانی صورت می‌گیرد که کابل‌های مخابراتی برای ارائه خطوط تلفن پر شده باشد و امکان حفاری کردن برای کابل‌ ی مقدور نباشد

paludification

مردابی شدن ، باتلاقی شدن ، شکل گیری تورب یا زغال سنگ نارس
ببینید : peat formation

paludification|peat formation|peat formation

مردابی شدن ، باتلاقی شدن ، شکل گیری تورب یا زغال سنگ نارس ببینید : peat formation

pang-yang depression

گودال پانگ یونگ
یک حوضه فرسایشی بزرگ که دارای بستری مسطح و دامنه‌ها شیبدار بوده و بر روی یک جلگه یا فلات سنگی ، شکل گرفته است
مثال: Pang yang burma

parachute industry association (pia)|pia|pia|parachute industry association

انجمن‌ چتر نجات

paragonitization

پاراگونیتی شدن

paralimnion

ساحل دریاچه
کرانه یک دریاچه که در واقع از حاشیه آن تا عمیق ترین قسمتی که حاوی گیاهان ریشه دار می باشد را شامل می شود ، ساحل دریاچه کرانه یک دریاچه که در واقع از حاشیه آن تا عمیق ترین قسمتی که حاوی گیاهان ریشه دار می باشد را شامل می شود

parallel section

مقطع موازی
مقطعی عمود بر محور مارپیچ یک پوسته شعاعی که البته از مخزن میانی آن نمی گذرد ، مقطع موازی مقطعی عمود بر محور مارپیچ یک پوسته شعاعی که البته از مخزن میانی آن نمی گذرد

parallel venation

رگبرگی شدن موازی
نوعی رگه بندی یا ساختار رگه ای در برگها که در آن رگه های اصلی با یکدیگر و نیز با محور طولی برگ موازی اند ، رگبرگی شدن موازی نوعی رگه بندی یا ساختار رگه ای در برگها که در آن رگه های اصلی با یکدیگر و نیز با محور طولی برگ موازی اند

parietal region

ناحیه جداری
(الف) سطح مبنایی صدف یک شکم پا که در لبه دهانه آن قرار گرفته است
(ب) بخشی در کف جمجمه یک گناتوستوم که در پشت حلقه های آن قرار دارد ، ناحیه جداری (الف) سطح مبنایی صدف یک شکم پا که در لبه دهانه آن قرار گرفته است (ب) بخشی در کف جمجمه یک گناتوستوم که در پشت حلقه های آن قرار دارد

paroxysmal eruption

فوران غلیانی
فورانی از نوع کاتمایین ، پالین ، پلینین یا ولکانین

paroxysmal eruption|vulcanian eruption|vulcanian eruption

فوران غلیانی فورانی از نوع کاتمایین ، پالین ، پلینین یا ولکانین

partial sterilization

استریل کردن جزیی

particle size distribution

توزیع اندازه ذرات ، توزیع اندازه دانه دانه بندی (PSD)
به طور معمول اندازه دانه های یک سنگ دانه یا پودر بسیار متنوع است به رابطه بین درصد وزنی یا حجمی و اندازه دانه ها ، توزیع اندازه دانه گفته می شود این رابطه می تواند به صورت جدول ، معادله ریاضی ، نمودار ستونی و یا منحنی دانه بندی بیان شود این رابطه با دانهبندی کردن توسط آزمون دانهبندی حاصل میشود

parts per million

قسمت درمیلیون

parvadeh formation

سازند پروده (باتونین)
سازند آهکی پروده ، نخستین واحد سنگی از دومین چرخه رسوبی نهشته های ژوراسیک ایران مرکزی است که پس از یک ایست رسوبی ، برجای گذاشته شده است در گستره وسیعی از طبس ، شیرگشت ، کلمرد ، آبدوغی و راور این واحد سنگی به صورت لایه ای راهنما ، جایگاه ثابتی میان ماسه سنگ های سازند هُجدک (در زیر) و مارن های بَغَمشاه (در بالا) دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

pasteurization

پاستوریزه کردن

patination

زنگاری شدن
پوشیده شدن توسط زنگار و یا فرآیند پوشاندن با زنگار ، زنگاری شدن پوشیده شدن توسط زنگار و یا فرآیند پوشاندن با زنگار

pattern detection

روشی برای تعیین وقوع یک ترکیب خاص از اشکال ، الگوها ، رنگها یا عوارض

pattern recognition

الگو شناسی
فرآیند طبقه بندی کردن عوارض به کلاسهای جداگانه براساس مقایسه با اعضای کلاسهای دیگر یا مقدارهای از پیش تعیین شده برای ویژگیها ، الگو شناسی فرآیند طبقه بندی کردن عوارض به کلاسهای جداگانه براساس مقایسه با اعضای کلاسهای دیگر یا مقدارهای از پیش تعیین شده برای ویژگیها

patterned sedimentation

رسوبگذاری الگودار
رسوبگذاری در قالب توالی منظمی از طبقات ، مانند رسوبگذاری تکراری (رسوبگذاری بین لایه ای یا …) ، تکرار طبقات یا رسوبگذاری موزون یا چرخه ای ، رسوبگذاری الگودار رسوبگذاری در قالب توالی منظمی از طبقات

patterson projection

فرافکنی پاترسون
تصویری از سنتز پاترسون در مقطعی از یک بلور
نیز ببینید: Patterson vectors

pavilion

قسمت تحتانی جواهر
بخشی از یکی از وجوه یک سنگ جواهر تراشیده شده که در زیر خط میانی آن ، قرار دارد
مقایسه شود با: crown
مترادف: base ، قسمت تحتانی جواهر بخشی از یکی از وجوه یک سنگ جواهر تراشیده شده که در زیر خط میانی آن ، قرار دارد مقایسه شود با: crown مترادف: base

peak load power station

نیروگاه بار قله نیروگاهی که بطور عمده برای عرضه بار قله به خدمت گرفته می شود

peat formation

شکل گیری تورب یا زغال سنگ نارس

pecten limestone formation

سنگ آهک های پکتن دار–ژیپس (ژوراسیک بالا)
ردیفی از سنگ آهک های روشن رنگ نازک لایه ، مارن و ژیپس با مقدار در خور توجهی دوکفه ای به ویژه از نوع پکتن در گستره های طویلی از ایران مرکزی از شمال کرمان تا شمال کلمرد است این سازند بدون بُرش الگو است بر روی سازند بَغَمشاه با فرسایشی و ایست رسوبی قرار دارد مرز بالای آن سنگ آهک نار قرار دارد ولی در شمال کرمان با سنگ آهک های اوربیتولین دار و رودیست دار کرتاسه پوشیده شده است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

pedimentation

سنگفرشی شدن
فرآیند یا روند شکل گیری و تکامل یک سطح فرسایشی سنگی و کم شیب در پای یک کوه مهمترین و فعالترین فرآیندهایی که منجر به شکل گیری چنین ساختاری می شوند تسطیح جانبی حاصل از جریانات جاری بر روی سطوح پرشیب و عقب نشینی و حذف خرده سنگها توسط جریانات آبراهه ای و غیرمتمرکز می باشند ، با توجه به جمیع شرایط ، اینگونه به نظر می رسد که فرآیند دوم ، متداولتر و قابل قبول تر ، می باشد ، سنگفرشی شدن فرآیند یا روند شکل گیری و تکامل یک سطح فرسایشی سنگی و کم شیب در پای یک کوه مهمترین و فعالترین فرآیندهایی که منجر به شکل گیری چنین ساختاری می شوند تسطیح جانبی حاصل از جریانات جاری بر روی سطوح پرشیب و عقب نشینی و حذف خرده سنگها توسط جریانات آبراهه ای و غیرمتمرکز می باشند

pelean eruption

فوران پله یی

penetration

نفوذ

penetration test|penetration|penetration

تست نفوذپذیری واژه ای که عموما جهت روش های آزمایشی تشخیص زیر سطح زمین بکار می رود این آزمایش برای تعیین مقاومت یک خاک بکار می رود در این آزمایش برای محاسبه مقدار نفوذپذیری خاک از اندازه گیری مقاومت در برابر پیشروی قسمت نفوذی وسیله آزمایش به درون زمین استفاده می گردد

percent base saturation

درصداشباع‌بازی

percentage extruction

نسبت رگه زغالی که از معدن برداشت شده است
باقیمانده ممکن است زغال در ستون سنگی یا زغالی که بسیار باریک و نامرغوب است را نشان می دهد ، نسبت رگه زغالی که از معدن برداشت شده است باقیمانده ممکن است زغال در ستون سنگی یا زغالی که بسیار باریک و نامرغوب است را نشان می دهد

percipitation

ته نشست ، ته نشینی ، رسوبگیری

percolation

تراوش
فرآیندی که در آن آب زیرزمینی تحت تاثیر جاذبه به پایین نفوذ می کند ، تراوش فرآیندی که در آن آب زیرزمینی تحت تاثیر جاذبه به پایین نفوذ می کند

percussion

کوبش ، ضربت‌

perfect fractionation path|perfect fractionation|perfect fractionation

مسیر تفریق کامل خط یا مسیری در یک نمودار فازی که ارائه دهنده یک سکانس تبلور غیر متغیر است ، بدین معنی که بلورهایی که طبق آن شکل گرفته اند ، دچار هیچ گونه دگرسانی یا تغییری نشده اند

perfect solution

محلول کامل
محلولی با محدوده ترکیبی کاملاً ایده آل ، محلول کامل محلولی با محدوده ترکیبی کاملاً ایده آل

perforation

سوراخ ، روزنه
سوراخ کردن بخشی از لوله جداری یک چاه (در قسمتی که در مقابل ناحیه نفت یا گازدار قرار گرفته است) به منظور فراهم شدن امکان ورود نفت یا گاز به درون چاه ، روزنه سوراخ کردن بخشی از لوله جداری یک چاه (در قسمتی که در مقابل ناحیه نفت یا گازدار قرار گرفته است) به منظور فراهم شدن امکان ورود نفت یا گاز به درون چاه

pergelation

یخسارش ، یخ زدن
شکل گیری لایه همیشه منجمد خاک در زمان حال یا گذشته ، یخ زدن شکل گیری لایه همیشه منجمد خاک در زمان حال یا گذشته

perihelion

نقطه حضیض ، نزدیکترین نقطه مدار به خورشید

peripheral depression

گودال حاشیه ای ، گودال حلقوی
رجوع شود : Ringdipression

peripheral depression|peripheral|peripheral|ringdipression

گودال حاشیه ای ، گودال حلقوی رجوع شود : Ringdipression

perspective projection

فراکنی بعدنمایی
ترسیم پرسپکتیوی ، ترسیم نقاط با استفاده از خطوط مستقیمی که از یک نقطه معین شروع شده ، از نقاط مزبور می گذرند و به صفحه تصویر می رسند ، برای مثال یک عکس محصول ترسیم پرسپکتیوی پرتوهای نور متشعشع از نقطه‌ای از عدسی است معمولاً نقطه ترسیم فاصله ای محدود و معین نسبت به صفحه ترسیم یا تصویر دارد ترسیم یا سیسم ارائه تصویر استریوگرافی ، ارتوگرافی و شاخص سازی ، نمونه هایی از این دست هستند
مترادف: geometric projection

perspective projection|geometric projection|geometric projection

فراکنی بعدنمایی ترسیم پرسپکتیوی ، ترسیم نقاط با استفاده از خطوط مستقیمی که از یک نقطه معین شروع شده ، از نقاط مزبور می گذرند و به صفحه تصویر می رسند ، برای مثال یک عکس محصول ترسیم پرسپکتیوی پرتوهای نور متشعشع از نقطه‌ای از عدسی است معمولاً نقطه ترسیم فاصله ای محدود و معین نسبت به صفحه ترسیم یا تصویر دارد ترسیم یا سیسم ارائه تصویر استریوگرافی ، ارتوگرافی و شاخص سازی ، نمونه هایی از این دست هستند مترادف: geometric projection

perspective terrain reconstruction

بازسازی سه بعدی زمین

pesteligh formation

سازند پسته لیق (پالئوسن زیرین)
در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ قرار دارد نام این سازند قاره ای از جنگل پسته لیق (پسته وحشی) در شمال باختری دشت سرخس گرفته شده ولی بُرش الگوی آن در 6 کیلومتری جنوب باختری دهکده شورلوخ ، در پایانه شمالی تنگ نیزار ، به ستبرای 280 متر اندازه گیری شده است تناوب نامنظمی از شیل قهوه ای مایل به سُرخ ، گلسنگ ، ماسه سنگ آهکی و کنگلومرا است که در برخی نقاط نظیر ناودیس کلات لایه های تبخیری به آن اضافه می شود داشتن زمینه سُرخ رنگ ، از ویژگی های سازند پسته لیق است مرز پایینی سازند پسته لیق بیشتر به سازند کلات (کرتاسه پسین) است و در بالا ، گاهی با سازند چهل کمان و گاهی با سازند خانگیران همبری دارد فاقد سنگواره و بر اساس جایگاه چینه شناسی ، سن این سازند پالئوسن زیرین است

petrifaction

سنگ شدن ، سنگش
بخشی از فرآیند فسیلی شدن که طی آن ، مواد آلی از طریق نفوذ یا تراوش مواد غیرآلی آبدار موجود در محیط بیرون (مانند کربنات کلسیم ، سیلیس) ، به درون ساختار آنها و اشغال مواضع متعلق به مواد آلی ، به مواد سخت و سنگی تبدیل می شوند ، طی چنین فرآیندی معمولاً ساختار اولیه مواد آلی تخریب نمی شود ، سنگش بخشی از فرآیند فسیلی شدن که طی آن

petrification

سنگ شدگی ، سنگش (Petrifaction)

petrification|petrifaction|petrifaction

سنگ شدگی ، سنگش (Petrifaction) -

phosphate fixation

تثبیت فسفر

phosphate or potash fixation

تثبیت فسفریا پتاسیم

phosphatization

فسفاتی شدن ، فسفاتی کردن
تبدیل شدن به فسفات یا مواد فسفاته مانند فرآیند جانشینی دیاژنتیک سنگ آهک ، گل سنگ یا شیل توسط محلولهای حاوی فسفات که باعث تولید فسفات کلسیم ، آلومینیوم یا آهن می شود
مقایسه شود با: phosphorization ، فسفاتی کردن تبدیل شدن به فسفات یا مواد فسفاته مانند فرآیند جانشینی دیاژنتیک سنگ آهک ، آلومینیوم یا آهن می شود مقایسه شود با: phosphorization

phosphorization

فسفری شدن
دریافت فسفر یا ترکیبی از فسفر یا ترکیب شدن با آن ، مانند حالتی که طی فرآیند دیاژنتیک فسفری شدن رخ می دهد ، فسفری شدن دریافت فسفر یا ترکیبی از فسفر یا ترکیب شدن با آن

phosphorus fixation

تثبیت فسفر

phototriangulation

مثلث ‌بندی نوری
افزایش نقاط کنترل افقی و یا عمودی به کمک روش‌های فتوگرامتری که به موجب آن اندازه گیری زوایا ویا فواصل روی عکس‌های دارای همپوشانی‌ به یک راه حل فضایی مبتنی بر اصول مورد نظر عکاسان به هم مرتبط می‌شود ، مثلث ‌بندی نوری افزایش نقاط کنترل افقی و یا عمودی به کمک روش‌های فتوگرامتری که به موجب آن اندازه گیری زوایا ویا فواصل روی عکس‌های دارای همپوشانی‌ به یک راه حل فضایی مبتنی بر اصول مورد نظر عکاسان به هم مرتبط می‌شود

phreatic eruption

فوران آذر آبی ، انفجار سطح آب اشباع
نوعی انفجار آتشفشانی است که وقتی آب و سنگ آتشفشانی داغ بر هم اثر گذاشته و انفجار عظیمی از بخار و سنگهای سخت شده را بوجو می آید ، انفجار سطح آب اشباع نوعی انفجار آتشفشانی است که وقتی آب و سنگ آتشفشانی داغ بر هم اثر گذاشته و انفجار عظیمی از بخار و سنگهای سخت شده را بوجو می آید

phreatic fluctuation

نوسان ایستایی

phreatic solution

محلول سطح آب اشباع
حرکت محلول توسط آب زیرزمینی در زیر سطح ایستابی ، محلول سطح آب اشباع حرکت محلول توسط آب زیرزمینی در زیر سطح ایستابی

phreatomagmatic eruption

فوران آب ماگمایی
فوران آتشفشان انفجاری در اثر برهم کنش ماگما با سطح زمین یا آبهای زیر سطحی می باشد

phyllonitization

فیلونیتی شدن
فرآیند میلونیتی‌شدن و تبلور مجدد برای ایجاد یک فیلونیت ، فیلونیتی شدن فرآیند میلونیتی‌شدن و تبلور مجدد برای ایجاد یک فیلونیت

physical sedimentation

رسوبگذاری فیزیکی

physiosorption

جذب فیزیکی

pier foundation

پی ستونی ، پی شمعی ، فونداسیون شمعی ، شالوده متکی بر شمع

pier head power plant|pier head power station|pier head power station

نوعی نیروگاه که دارای توربین خانه جداگانه ای نبوده و در عوض واحدهای مولد در دیوارهای عریض اب بند (سد) ساخته می شود

pile foundation

پی شمعی ، فونداسیون شمعی ، پی بر شمع

piled foundation

شالوده شمعی ، پی شمعی

pilot application

کاربرد آزمایشی‌
کاربردی که برای نشان دادن قابلیت امکان کاربرد وسیع تری ساخته شده است ، کاربرد آزمایشی‌کاربردی که برای نشان دادن قابلیت امکان کاربرد وسیع تری ساخته شده است

Pilot production

تولید آزمایشی، تولید فرعی، تولید ثانویه

pin connection

اتصال مفصلی ، پیوست لولایی ، اتصال میخی

pinhole drilling excavation

حفاری اولیه مته ای

pinnate venation

رگه بندی پرمانند
نوعی رگه‌بندی شبکه‌ای که در آن رگه‌های ثانویه از رگبرگ میانی در الگوی موازی ، منشعب می‌شوند ، رگه بندی پرمانند - نوعی رگه‌بندی شبکه‌ای که در آن رگه‌های ثانویه از رگبرگ میانی در الگوی موازی

pitting corrosion

زنگ حفره ای ، خوردگی حفره ای

plain of erosion

جلگه فرسایشی

plain of marine denudation

سطح برهنه سازی دریایی
سطح هموار یا نسبتاً هموار فرسایش یافته در نتیجه پیشروی تدریجی امواج اقیانوس بر روی خشکی؛ یا سطحی مجازی که نماینده بالاآمدگی و فرسایش بخشی می‌باشد این مفهوم اولین بار توسط رمزی(1846) مشخص شد؛ بهر حال این واژه اغلب برای دشت ایجادشده در اثر عوامل خشکی یا غیردریایی که متعاقباً به زیر آب رفته و فرسایش موجی نقش بسیار ناچیزی در تشکیل آن داشته است ، به کار می‌رود ، سطح برهنه سازی دریایی - سطح هموار یا نسبتاً هموار فرسایش یافته در نتیجه پیشروی تدریجی امواج اقیانوس بر روی خشکی؛ یا سطحی مجازی که نماینده بالاآمدگی و فرسایش بخشی می‌باشد این مفهوم اولین بار توسط رمزی(1846) مشخص شد؛ بهر حال این واژه اغلب برای دشت ایجادشده در اثر عوامل خشکی یا غیردریایی که متعاقباً به زیر آب رفته و فرسایش موجی نقش بسیار ناچیزی در تشکیل آن داشته است

plain of marine erosion

سطح فرسایش دریایی
پلاتفرم بزرگ فرضی نماینده سطحی صاف با عرض نامحدود ، ایجادشده زیر سطح دریا توسط حفاری‌های حاصل فرآیندهای دریایی که برای مدت زمانی بسیار طولانی عمل می‌نمایند ، فرسایش نهایی پلاتفرم ، سطح فرسایش دریایی - پلاتفرم بزرگ فرضی نماینده سطحی صاف با عرض نامحدود

plain sedimentation

ته نشینی ساده

plain. of erosion

جلگه فرسایشی

plan position indicator|plan position|plan position

نشانگر موقعیت یاب - ابزار نمایش راداری مرکب از یک نوسان‌نگار (رادارنما) مجهز به یک میله کاتدی و یک آنتن چرخشی برای پویش افقی تمامی یا بخشی از یک مدار کامل که به شکل بصری یا تصویری در موقعیت صفحه‌ (نقشه) ، حدود و جهت (سمت یا راستای) یک شیء (نظیر یک کشتی ، ساختمان ، پرتگاه ، یا کوه) را نشان می‌دهد ، و پژواک‌های منعکس‌شده از آنها به شکل لکه‌های نوری است که روشنایی آنها مرتبط با شدت علائم شناسایی شده از هدف توسط رادار است موقعیت رادار در مرکز نشانگر نمایش داده می‌شود

plane of composition

صفحه ترکیب
واژه به کاررفته توسط کولیسون(1938) برای سطح تماس بین بخشی از قالب داخلی مرکب از ماده‌ای خمیره ای که در پوسته فسیلی قرار دارد و ماده ای( نظیر کلسیت ثانویه) که به طور بخشی درون بخش توخالی پوسته را پر کرده است این واژه برای سطح افقی که هنگام پرشدن ، سخت می شود به کار میرود و نباید با سطح ترکیبی اشتباه شود ، صفحه ترکیب - واژه به کاررفته توسط کولیسون(1938) برای سطح تماس بین بخشی از قالب داخلی مرکب از ماده‌ای خمیره ای که در پوسته فسیلی قرار دارد و ماده ای( نظیر کلسیت ثانویه) که به طور بخشی درون بخش توخالی پوسته را پر کرده است این واژه برای سطح افقی که هنگام پرشدن

plane of polarization

صفحه قطبش ، سطح ارتعاش

plane of saturation

صفحه اشباع شدگی ، سطح ایستابی roche moutonnee صخره یخرفتی
تپه یا پشته کوچک طویل بیرون زده از سنگ بستر که طوری توسط یک یخچال بزرگ تراشیده شده که محور بلندش در جهت حرکت یخ جهت یافته است دارای یک طرف رو به بالای جریان (بخش کم شیب) است که گویا تورب ملایمی دارد و گرد شده و باریک است و یک طرف رو به پایین جریان (پرشیب) است که دارای شیب ، ناهموار و قطعه قطعه می باشد اغلب ارتفاع چند متر و طول و پهنای چند متری دارد این اصطلاح احتمالاً توسط ساشور ابداع شده ، اما مدرکی که او از این اصطلاح استفاده کرده ، وجود ندارد (لانگ ول 1933) ساشور از کلمه moutonnee ، به معنای ناهموار ، ناصاف یا پیچان ، برای توصیف مجموعه ای از پشته های گرد شده در آلپ استفاده کرد بعدها ، این اصطلاح برای برجستگی یخچالی منفرد استفاده شد که آنقدر توسط کندن یخساری ناهموار شده که از نظر بافت سطح و شکل طبیعی و کلی شبیه پشت گوسفند است اما این نوع سطح ساختاری اساسی در یخچال در نظر گرفته نمی شود ، سطح ایستابی roche moutonnee صخره یخرفتی - تپه یا پشته کوچک طویل بیرون زده از سنگ بستر که طوری توسط یک یخچال بزرگ تراشیده شده که محور بلندش در جهت حرکت یخ جهت یافته است دارای یک طرف رو به بالای جریان (بخش کم شیب) است که گویا تورب ملایمی دارد و گرد شده و باریک است و یک طرف رو به پایین جریان (پرشیب) است که دارای شیب

plane of stratification

صفحه چینه بندی ، سطح طبفه بندی

plane of vibration

سطح ارتعاش

planetary evolution

تکامل سیاره ای

plastic deformation

تغییر شکل پلاستیکی ، تغییر شکل خمیری ، تغییر شکل غیر قابل برگشت

plateau eruption

فوران فلاتی
جریان‌های متوالی گدازه که در صفحاتی روی یک منطقه وسیع پخش می شوند

plication

چین خوردگی

plinian eruption

فوران آتشفشانی
فوران انفجاری که درآن رودخانه‌ پیوسته و متلاطمی از ماگمای متلاشی شده وگاز ماگمایی از دهانه آتشفشان ، با سرعت زیاد بیرون می‌ریزد مقادیر زیاد تفرا(آذرآوار) و ستون‌های فورانی بلند از ویژگی های آن است (ویلسون ، 1976)

podozolization

پادزولی شدن

point collision

نقاط یا خطوط واقع در فاصله نزدیکتری به هم در مقایسه با fuzzy toleranceبرای فرآیندی مشخص
جنرالیزه کردن خط ، رقومی کردن خط ، نقاط یا خطوط واقع در فاصله نزدیکتری به هم در مقایسه با fuzzy toleranceبرای فرآیندی مشخص - جنرالیزه کردن خط

point source pollution

منبع مشخص آلودگی

point spread function

تابع پخش نقطه در فتوگرامتری

point-in-polygon operation

عملیاتی در gis که برای تعیین نقاطی از مجموعه داده ها که در یک پلی گون معین از مجموعه داده های دیگر ، قرار دارند ، بکار می رود

poisson distribution

توزیع پواسون

poisson index of dispersion

شاخص پواسون برای پراکندگی

poisson regression

رگرسیون پواسونی

poisson's relation

رابطه پواسون
درزمین‌شناسی ساختمانی تجربی ، مدلی از رفتار الاستیکی است که ضریب پواسون را معادل 25/0 ( نظیر تقریباً بیشتر جامدات) در نظر میگیرد

polar migration

مهاجرت قطبی ، سرگردانی قطبی

polar projection

فرافکنی قطبی
گروهی از تصاویر که روی قطب یک کره متمرکز می‌شوند نمونه‌ها شامل هر یک از تصاویر نقشه آزیموتی (تصویر استریوگرافیک قطبی ، تصویر گنومونیک قطبی و تصویر ارتوگرافیک قطبی) می‌باشد ، فرافکنی قطبی - گروهی از تصاویر که روی قطب یک کره متمرکز می‌شوند نمونه‌ها شامل هر یک از تصاویر نقشه آزیموتی (تصویر استریوگرافیک قطبی

polarization

قطبش ، قطبیدگی
(الکتریسیته): الف) ایجاد دوقطبی‌ها یا چندقطبی‌های رده بالاتر در یک محیط
ب) قطبیت یا پتانسیل نزدیک یک الکترود
(مغناطیس):مترادف توصیه‌نشده مغناطیسی‌شدن
(نورشناسی):تغییر شکل نور به نحوی که ارتعاشات آن به یک سطح واحد محدود شود نور قطبی در مطالعه مقاطع نازک کانی ها و سنگ‌ها توسط میکروسکوپ پلاریزان به کار می‌رود ، قطبیدگی - (الکتریسیته): الف) ایجاد دوقطبی‌ها یا چندقطبی‌های رده بالاتر در یک محیط - ب) قطبیت یا پتانسیل نزدیک یک الکترود - (مغناطیس):مترادف توصیه‌نشده مغناطیسی‌شدن - (نورشناسی):تغییر شکل نور به نحوی که ارتعاشات آن به یک سطح واحد محدود شود نور قطبی در مطالعه مقاطع نازک کانی ها و سنگ‌ها توسط میکروسکوپ پلاریزان به کار می‌رود

polderization

گرفتن زمین از دریا
ایجاد زمین یا زمین‌های گرفته‌شده از دریا(پولدر) ؛ به ویژه زهکشی و بارورسازی زمین های کم‌ارتفاع محافظت شده از دریا ، گرفتن زمین از دریا - ایجاد زمین یا زمین‌های گرفته‌شده از دریا(پولدر) ؛ به ویژه زهکشی و بارورسازی زمین های کم‌ارتفاع محافظت شده از دریا

policonic projection

نظام تصویر چند مخروطی

polished section

مقطع صیقلی
مقطع سنگ یا کانی که به شدت صیقلی شده است این مقطع برای مطالعه کانی‌های تیره توسط نور سطحی یا منعکس‌شده پلاریزه به کار می‌رود

polished thin section

مقطع نازک صیقلی
مقطع نازک مشابه آنچه در سنگ‌نگاری به کار می‌رود که با یک سطح صیقلی پرداخت شده است ولی با شیشه پوششی پوشانده نمیشود این مقطع برای مطالعه نور عبوری و منعکس شده و توسط ریزکاو الکترونی به کار می رود

pollination

گرده افشانی
باروری گیاه دانه‌دار ، به ویژه انتقال گرده از پرچم یا بساک به تخمک یا درشت هاگ ، گرده افشانی - باروری گیاه دانه‌دار

pollution

آلودگی

polyconic projection

فرافکنی چندمخروطی
الف) تصویر نقشه (نه‌ هم‌دیس و نه هم‌سطح) که در آن یک سری مخروط‌های استوانه‌ای قائم در عرض های جغرافیایی متوالی برسطح زمین عمود می باشند ، هر مدار ترسیم‌شده بدینصورت ، چنانچه اگر مدار انتخاب‌شده استاندارد باشد ، برای یک تصویر ساده مخروطی به کار می رود تمامی مدارها(ایجادشده از قاعده مخروط‌ها) کمان‌هایی از دوایر غیر هم‌مرکز می‌باشند که مراکز آنها روی خط مستفیمی است که نماینده نصف‌النهار مرکزی است ، تمامی نصف‌النهارهای دیگر خطوط منحنی ترسیم‌شده از تقسیمات صحیح مدارها می باشند مقیاس در طول هر مدار و نصف‌النهار مرکزی ، واقعی است ولی با افزایش فاصله از نصف‌النهار مرکزی ، روی نصف‌النهارها افزایش می یابد این تصویر برای نقشه‌‌های نواحی کوچک و مناطق بزرگ با وسعت طولی(نظیر شیلی) مناسب است
ب) تصویر تغییریافته شبکه چندمخروطی

polygonization

فرآیند ایجاد پوشش پلیگونها به کمک دادههای خطی رقومی شده

polymerization

پلیمریزاسیون ، بسپارش
فرایندی که تترایدرهای سیلیکاته را به گروههای آنیونی بزرگتر پیوند می دهد ، بسپارش - فرایندی که تترایدرهای سیلیکاته را به گروههای آنیونی بزرگتر پیوند می دهد

pond wastewater stabilization

حوضچه تثبیت پساب

pondage power station

نیروگاه برق آبی مخزن تنظیم (بند حوضچه ای) ، نیروگاه آبراهه ای
نیروگاه جریان رودخانه ای است که برای آن مخزن های کوچکی در مسیر رودخانه ایجاد می نمایند به طوریکه تولید برق در آنها با تاخیر چند ساعته انجام می گیرد ، نیروگاه آبراهه ای - نیروگاه جریان رودخانه ای است که برای آن مخزن های کوچکی در مسیر رودخانه ایجاد می نمایند به طوریکه تولید برق در آنها با تاخیر چند ساعته انجام می گیرد

pore size classification

طبقه‌بندی اندازه روزنه‌ها

pore-size distribution

توزیع اندازه روزنه‌ها

position

موقعیت ، وضعیت ، موضع
(الف)داده‌هایی که محل یک نقطه را با توجه به سیستم مرجع در پیمایش مشخص می‌کنند (ب) فضای اشغال‌شده توسط یک نقطه روی سطح زمین یا فضا (ج) مختصاتی که مکان یک نقطه را روی ژئویید یا شبه‌کره مشخص می‌کند (د) قرائت مشخص مدار مدرج افقی یک تئودولیت راهنما که برای مشاهده ایستگاه اولیه از مجموعه ایستگاه‌های قابل مشاهده ، به کار می رود ، موضع - (الف)داده‌هایی که محل یک نقطه را با توجه به سیستم مرجع در پیمایش مشخص می‌کنند (ب) فضای اشغال‌شده توسط یک نقطه روی سطح زمین یا فضا (ج) مختصاتی که مکان یک نقطه را روی ژئویید یا شبه‌کره مشخص می‌کند (د) قرائت مشخص مدار مدرج افقی یک تئودولیت راهنما که برای مشاهده ایستگاه اولیه از مجموعه ایستگاه‌های قابل مشاهده

positioning dilution of precision

تعدیل دقت موقعیت سه بعدی(pdop)

positive elongation

طویل‌شدگی مثبت
در مقطع یک بلور ناهمسانگرد ، علامت طویل‌شدگی که موازی با دو پرتو قطبیده صفحه‌ای کم‌سرعت‌تر است ، طویل‌شدگی مثبت - در مقطع یک بلور ناهمسانگرد

possible precipitation

بارش شایند

potash fixation

تثبیت پتاسیم

potassium fixation

تثبیت پتاسیم

pothole erosion

فرسایش چالابی ، آب‌فرسایی

power function

تابع توانی

precipitation

بارندگی ، --- بارش ، فرآیندی که طی آن آبی که در اتمسفر ذخیره شده بصورت باران ، برف یا تگرگ بر خشکی یا اقیانوس فرو ریزد
--- ته نشست ، رسوبگذاری هر نوع آب غلیظ از آتمسفر به سطح زمین ، برف یا تگرگ بر خشکی یا اقیانوس فرو ریزد - --- ته نشست

precipitation interception

بارش‌گیر

precision

دقت ، دقیق ، سنجش توانایی تشخیص و تمایز میان مقدارهای تقریبا نزدیک به هم
میزان تشخیص و تمایز که با آن یک کمیت بیان می شود ، سنجش توانایی تشخیص و تمایز میان مقدارهای تقریبا نزدیک به هم - میزان تشخیص و تمایز که با آن یک کمیت بیان می شود

precompression

پیش تنیدگی ، پیش فشردگی ، پیش تنش

preconsolidation

پیش تحکیم یافته

predation

شکارگری

prediction

پیش بینی

preferred orientation

جهت گیری برتر

pressure pulsation

ضربان فشار (هیدرودینامیکی)

pressure solution

انحلال فشاری

preverification

قرایند پالایش یک برنامه CLDC
زمانی که یک برنامه با CLDC اجرا می شود تمام کلاس های کامپایل شده باید پالایش شوند این عمل فرایندی برای اضافه کردن تفسیر اضافی به کمک ماشین مجازی CLDC به یک فایل بایت کد کلاس است این فرایند این اطمینان را به وجود می آورد که محتوای کلاس فقط کد هایی اجرا شوند که در آن CLDC JVM باشند ، قرایند پالایش یک برنامه CLDC - زمانی که یک برنامه با CLDC اجرا می شود تمام کلاس های کامپایل شده باید پالایش شوند این عمل فرایندی برای اضافه کردن تفسیر اضافی به کمک ماشین مجازی CLDC به یک فایل بایت کد کلاس است این فرایند این اطمینان را به وجود می آورد که محتوای کلاس فقط کد هایی اجرا شوند که در آن CLDC JVM باشند

primary consolidation

تحکیم اولیه

primary fluid inclusion

میانبار سیال اولیه
میانبار سیال دارای سیالی که در طول تبلور اصلی کانی میزبان خود به دام افتاده است(رودر ، 1979) ، میانبار سیال اولیه - میانبار سیال دارای سیالی که در طول تبلور اصلی کانی میزبان خود به دام افتاده است(رودر

primary phase region

منطقه فازی اولیه
در یک نمودار فازی ، مکان هندسی تمامی ترکیباتی که دارای فاز اولیه مشترک هستند
، منطقه فازی اولیه - در یک نمودار فازی ، مکان هندسی تمامی ترکیباتی که دارای فاز اولیه مشترک هستند -

primary stratification

چینه‌بندی اولیه - چینه‌بندی ایجادشده در زمانی که رسوبات برای اولین بار ته‌نشین شده‌اند

principal section

مقطع اصلی ، برش اصلی
در یک بیضوی‌نمار تک‌محوره ، هر سطحی که از محور نوری عبور می کند

principle of opposition

اصل مخالف
روشی گرافیکی است که برای ترسیم مدل تبلور تفریقی ماگمایی که تعیین کننده ترکیب بلورهای تجمعی است ، بکار می رود ، اصل مخالف - روشی گرافیکی است که برای ترسیم مدل تبلور تفریقی ماگمایی که تعیین کننده ترکیب بلورهای تجمعی است

probability density function

تابع چگالی احتمال

probability distribution

توزیع احتمال

process and instrumentation diagram|process and instrumentation|process and instrumentation

نمودار فرایند و ابزار دقیق

profile section

مقطع نیمرخی
نمودار یا ترسیمی که در طول یک خط معین ، وضعیت یا شیب سطح زمین را نشان می‌دهد ، وقتی که به فرض تقاطع با سطح قائم ، ظاهر می‌شود مقیاس قائم اغلب اغراق‌آمیز است ، مقطع نیمرخی - نمودار یا ترسیمی که در طول یک خط معین

progradation

مهاجرت محیط کم ژرف به سوی خشکی (همراه با پیشروی دریا) ، متضاد با Retrogradation

prograde motion

حرکت پیشرونده - حرکت غالب به سمت شرق یک توده روی کره سماوی

progressive deformation

دگرشکلی پیشرونده

projection

تصویر ، افکنش ، پیش آمدگی ، پیش افکنی ، برآمدگی ، نقشه کشی ، پرتاب ، طرح ، طرح ریزی ، تجسم ، پرتو افکنی ، نور افکنی ، پروژه

prospection

کاوش ، پی جویی ، پی‌جویی

protocooperation

زیست همیاری

pseudoconcretion

سنگال دروغین
ساختار رسوبی نیمه مدور مشابه یک سنگال ولی توسط رسوبگذاری منظم مواد کانی در منافذ رسوب تشکیل نمی‌شود؛ به عنوان مثال گلوله گلی جوش‌خورده یا ساختارهای جلبکی خاص ، سنگال دروغین - ساختار رسوبی نیمه مدور مشابه یک سنگال ولی توسط رسوبگذاری منظم مواد کانی در منافذ رسوب تشکیل نمی‌شود؛ به عنوان مثال گلوله گلی جوش‌خورده یا ساختارهای جلبکی خاص

pseudosecondary inclusion

میانبار ثانویه دروغین
میانبار سیالی که در نتیجه ترمیم شکستگی موجود در طول رشد یک بلور میزبان تشکیل می شود(رودر ، 1967) ، میانبار ثانویه دروغین - میانبار سیالی که در نتیجه ترمیم شکستگی موجود در طول رشد یک بلور میزبان تشکیل می شود(رودر

pseudosection

شبه مقطع ، مقطع دروغین
نمایش داده‌های مقاومت و قطبش القایی ، بدست‌آمده از آرایش قطبی-دوقطبی یا دوقطبی-دوقطبی که در آن مقادیر داده‌های مشاهده‌شده ، در مقطع در محل تقاطع خطوط رسم شده درفواصل 45 درجه از نقطه میانی جریان و پتانسیل الکترود پتانسیل ترسیم می‌شود(نقطه میانی جفت پتانسیل و از طریق الکترود نزدیک جریان برای آرایش قطبی-دوقطبی)؛ مهارت به کاررفته برای ارائه تمامی داده‌ها از طریق نیمرخ‌زنی در یک مقطع بعد عمودی مقطع دروغین ارتباط ساده‌ای با مقطع زمین‌شناسی ندارد ، مقطع دروغین - نمایش داده‌های مقاومت و قطبش القایی

pterygostomial region

منطقه تریگوستومیال
بخش جلویی‌جانبی کاسه‌ سنگ پشت روی سطح شکمی برخی‌ ده‌پایان ، واقع‌شده روی بخش‌های مقابل حفره دهانی

public display of affection

رفتار خونگرم در محافل و مجالس عمومی مانند : بوسیدن و در آغوش گرفتن و - pda

pulse response function

تابع واکنش پالسی

pulverization

گرد کردن ، خردکن ، پودر کردن

pumped storage power station

نیروگاه تلمبه ذخیره ای
نیروگاهی دارای مخزن که این مخزن به طور کامل و یا بخشی از آن با به کار گیری تلمبه پر می شود

pumping station

تلمبه خانه

punctation

منفذدارشدن ، شرط دارابودن منفذ

pure binary numeration system|pure binary numeration|pure binary numeration

سیستم شمارهگذاری بر پایه 2 و رقمهای دوتایی ، بطوری که عدد «5» به صورت 101 ارایه می شود

putrefaction

فساد مواد آلی
تجزیه ماده آلی با تقطیر آهسته در حضور آب ، بدون هوا متان و دیگر محصولات گازی(H2 ، NH3 ، H2S) تشکیل می‌شوند ، فساد مواد آلی - تجزیه ماده آلی با تقطیر آهسته در حضور آب

pyroclastic eruption

فوران آذرآواری
فوران آتشفشانی است که حجم زیادی از قطعات آذرآواری جامد را از گدازه سیال تولید می کند ، فوران آذرآواری - فوران آتشفشانی است که حجم زیادی از قطعات آذرآواری جامد را از گدازه سیال تولید می کند

qaleh dokhtar formation

سازند قلعه دختر (ژوراسیک بالا :کالووین – کیمریجین)
رخساره جلوی ریف در ناحیه طبس است و تبدیل جانبی با سازند اسفندیار دارد ردیفی ناهمگن و قابل تقسیم به سه عضو جداگانه 1- عضو ماسه سنگ پایینی 2- عضو شیلی میانی 3- عضو آهکی بالایی می باشد مرز زیرین آن باسازند بَغَمشاه است و مرز بالایی این سازند در محل بُرش الگو گسلیده است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

qarehdash formation

سازند قره‌ داش
واحد سنگ چینــه‌ای آتشفشانی_رسوبی در بعضی از نقاط آذربایجان (مهاباد ، تکاب و غرب ارومیه) در مرز میان سازند کهر (در زیر) و سازند بایندور (در بالا ) وجود دارد بیشتر شامل گدازه‌های ریولیتی قلیایی ، توف‌های اسیدی ، شیل‌های ماسه‌ای میکادار ارغوانـی است این گدازه‌ها معـادل خروجــی فاز گرانیت‌زایی رخـداد کاتانـگایـی «گرانیت دوران» هستند و لذا به رغم جایگاه چینه‌شناسی (بین کهر و بایندور) ، شایسته است از مجموعه پرکامبرین جدا باشند
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

qelli formation

سازند قلی(اردویسین)
در 50 کیلومتری جنوب باختری شهرستان بجنورد ، در زیر شیل ها و ماسه سنگ های سبزرنگ اردویسینحدود 160 متر آگلومرا به رنگ سبز روشن همراه با سنگ های آتشفشانی قلیایی وجود دارد افشار حرب (1373) حاوی: آگلومرا ، سنگ های آتشفشانی قلیایی ، سنگ آهک ، شیل و شیل آهکی و شیل سیلتی ، ماسه سنگ ، سیلت ماسه سنگی است ساخت های رسوبی ، دانه بندی تدریجی ، قالب حفر شدگی های قاشقی و شیاری ، لایه بندی مورب ، چین های لغزشی ، لایه بندی پیچیده و چرخه های کامل و ناقص بوما سبب شده تا لاسمی (1379) ، انباشتگی سازند قلی را در یک دریای ژرف و توسط جریان های توربیدیتی بداند
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

qezelqaleh formation

سازند قزل قلعه
در باختر آزادشهر شامل سه عضو آهک ماسه ای در زیر ، ماسه سنگ و چند لایه زغالی در وسط و سیلت سنگ و شیل در بالا است و معرف پیشروی دوباره دریای کربنیفر پایین بر روی سکوی البرز شمالی است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

qom formation

سازند قم(الیگوسن بالایی-میوسن زیرین)
در پهنه رسوبی ساختاری ایران مرکزی شامل سه چرخه رسوبی جداگانه 1- نخستین چرخه رسوبی شامل عضوهای a ، b ، c1 و c2 و 2- چرخه دوم رسوبی شامل عضوهای c3 ، c4 و d و 3- چرخه سوم رسوبی شامل عضوهای e ، f و تبخیری پایانی است عضوهای نه گانه آن از پایین به بالا ، به شرح زیر است:
عضو بی نام (قدیمی ترین بخش) از مارن سیلتی سُرخ و سبز ، ماسه سنگ و آهک نازک دارای مرجان ، میلیولید است که در نطنز قرار دارد
عضـو a (شاتین): کلسی رودایت و کلکارنایت ، قهوه ای رنگ ، ضخیم لایه تا توده ای و تا اندازه ای ماسه ای (ساب آرکوز یا ساب لیتارنایت) است
عضـو b : مارن ، مارن مــاسه ای ، ماسه سنگ کمــی گلــوکــونیت دارو یک افق کنگلومـرایی ، با قطعات آتشفشانی ، در بالا است حاوی میوژیپسینا ، روتالیا ، گلوبروتالیا
عضـو c1 : تناوبی از بایواسپارودایت ، بایومیکرودایت و مارن است
عضـو c2 : رخساره نیمه خشکی دارای شیل قرمز و خاکستری ، ماسه سنگ ، ژیپس و به طور محلی گدازه و لایه های آذرآواری است فقط حاوی استراکودهای آب های شیرین_لب شور می باشد
عضـو c3 (آکیتانین): دارای سنگ آهک بریوزوئردار و نشانگر آغاز دومین سیکل رسوبی سازند قم است و معادل آسماری میانی اند
عضـو c4 :دارای مارن سبــز روشن تا زرد که گاهــی به طور جانبــی به شیل آهکـــی و آهک ریفــی تبدیل می شود
عضـو d(آکی تانین_بوردیگالین): دارای ژیپس و کمی شیل قرمز و فاقد فسیل است چرخه رسوبی دوم قم را به پایان می برد
عضـو e(بوردیگالین) : ضخیم ترین واحد مارنی سازند قم که دارای مارن سبز ، با کمی ژیپس و کمی میان لایه های آهک رسی (کلکارنایت رسی) است در حوضه دریای باز نهشته شده است
عضـو f (بوردیگالین): آخرین عضو آهکی سازند قم با گسترش محدود است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

quadratic elongation

مجذور طویل شدگی
مقیاس تغییر طول یک خط ، به ویژه مربع نسبت طول نهایی آن به طول اولیه آن(رمزی ، 1967) ، مجذور طویل شدگی - مقیاس تغییر طول یک خط

quantum evolution

فرگشت کوانتمی
فرگشت سریع از یک نوع سازگاری بیولوژیکی مشخص به نوع دیگر کاملاً ‌متفاوت ، تحت تأثیر انتخاب طبیعی قوی ، فرگشت کوانتمی - فرگشت سریع از یک نوع سازگاری بیولوژیکی مشخص به نوع دیگر کاملاً ‌متفاوت

quick condition

شرط روانش ، وضعیت روانش

racemization

راسمیک شدن
فرآیندی که در آن یک ایزومر سه‌بعدی فعال از نظر نوری به مخلوطی از دو ایزومر که هیچ نوع فعالیت نوری ندارند ، تبدیل می‌شود (Cram& Hammond ، 1959) ، راسمیک شدن - فرآیندی که در آن یک ایزومر سه‌بعدی فعال از نظر نوری به مخلوطی از دو ایزومر که هیچ نوع فعالیت نوری ندارند

radial triangulation

مثلث‌بندی شعاعی
روش مثلث‌بندی که در آن خطوط مسیر از مراکز عکس‌های قائم یا مایل روی‌هم افتاده تا نقاط کنترل تصویرشده روی عکس‌ها اندازه‌گیری می شود و برای بسط کنترل افقی توسط تقاطع و برش متوالی به کار می‌رود ، مثلث‌بندی شعاعی - روش مثلث‌بندی که در آن خطوط مسیر از مراکز عکس‌های قائم یا مایل روی‌هم افتاده تا نقاط کنترل تصویرشده روی عکس‌ها اندازه‌گیری می شود و برای بسط کنترل افقی توسط تقاطع و برش متوالی به کار می‌رود

radioactivity|radiation|radiation

پرتوزایی - فرآیندی که در آن ایزوتوپ های یک عنصر خودبخود به ایزوتوپ های دیگر همان عنصر یا عناصر دیگر تبدیل می شوند

radiometric correction

تصحیح رادیومتری

radiometric resolution

قدرت تفکیک رادیومتریک

raft founation

شالوده گسترده ، پی روی رادیه

rafter foundation

پی گسترده ، شالوده گسترده ، کفبند سراسری

rainfall interception

بارش گیر

rainfall penetration

نفوذ بارندگی
عمقی در زیر سطح خاک که تا آن ، آب حاصل از یک بارندگی مشخص قادر به نفوذ و تراوش است ، نفوذ بارندگی - عمقی در زیر سطح خاک که تا آن

raised intersection

تقاطع های برجسته

ramp region

ناحیه شیب راهه
ناحیه ای را گویند که بین قاعده و راس یک شیب راهه قرار دارد و در تمام حول آن گسترش یافته است ، ناحیه شیب راهه - ناحیه ای را گویند که بین قاعده و راس یک شیب راهه قرار دارد و در تمام حول آن گسترش یافته است

rarefaction

کم چگال کردن
رجوع شود به kataseism ، کم چگال کردن - رجوع شود به kataseism

rasterization

فرآیند کدگذاری اطلاعات فضایی به صورت ساختار دادههای رستری ، تبدیل دادههای حاصل از ساختار دادههای برداری

raster-to-vector conversion

فرایندی برای تبدیل تصویر ساخته شده از شبکه سلولی به مجموعه ای از داده های خطی یا پلی گونی

rate of sedimentation

نرخ یا آهنگ رسوبگذاری
مقدار رسوب تجمع یافته در یک محیط آبی در طی یک دوره مشخص زمانی را گویند که معمولا بصورت ضخامت تجمع بر واحد زمان بیان می شود اینطور به نظر می رسد که افزایش پیش رونده ای در این آهنگ با کاهش سن زمین شناسی رسوبات ، با میانگین کلی حدود ضخامت 22 سانتی متر در هر 1000 سال وجود دارد (پتی جان 1957 –688)
مترادف: آهنگ رسوبگذاری ، نرخ یا آهنگ رسوبگذاری - مقدار رسوب تجمع یافته در یک محیط آبی در طی یک دوره مشخص زمانی را گویند که معمولا بصورت ضخامت تجمع بر واحد زمان بیان می شود اینطور به نظر می رسد که افزایش پیش رونده ای در این آهنگ با کاهش سن زمین شناسی رسوبات ، با میانگین کلی حدود ضخامت 22 سانتی متر در هر 1000 سال وجود دارد (پتی جان 1957 –688) - مترادف: آهنگ رسوبگذاری

rayleigh criterion

معیار رایلی
رابطه بین ناهمواری سطح ، زاویه و طول موج که تعیین می کند آیا یک سطح به تپ رادار بصورت ناهموار یا مسطح ، جواب می دهد
مقایسه شود با: rough criterion؛ smooth criterion ، معیار رایلی - رابطه بین ناهمواری سطح ، جواب می دهد - مقایسه شود با: rough criterion؛ smooth criterion

razak formation

سازند آواری رازک(میوسن میانی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد بُرش الگوی آن در پهلوی شمالی کوه جهرم متشکل از مارن‌های سُرخ رنگ ، سبز تا خاکستری سیلتی با هوازدگی کم ، همراه با مقداری آهک سیلتی است که به طور هم شیب در روی سازند آسماری و در زیر سازند میشان قرار دارد مرز بالا و پایین آن در همه جا یکسان نیست

reaction

واکنش ، فعل و انفعال
رجوع شود به nuclear reaction Volcanic debris واریزه آتشفشانی
خرده سنگ آتشفشانی

reaction|nuclear reaction|nuclear reaction

واکنش ، فعل و انفعال - رجوع شود به nuclear reaction Volcanic debris واریزه آتشفشانی - خرده سنگ آتشفشانی

realisation

تحقق

rebound deflection

افت و خیز برگشت پذیر

recession

پس‌ رفت‌ ، بازگشت‌ ، پسنشینی ، افتادگی یا کاهش ، کسادی‌ ، بحران‌ اقتصادی‌

reclamation

عملیات احیاء اراضی ، بازسازی منطقه استخراج

record section

مقطع نگاشتی
نمایشی از اثرات لرزه ای کنار هم را گویند که نشان دهنده پیوستگی رخدادها در امتداد یک خط نیم رخ است ، مقطع نگاشتی - نمایشی از اثرات لرزه ای کنار هم را گویند که نشان دهنده پیوستگی رخدادها در امتداد یک خط نیم رخ است

recrystallization

تبلور مجدد
تشکیل کانی های بلوری جدید در یک سنگ ، تبلور مجدد - تشکیل کانی های بلوری جدید در یک سنگ

rectangular speciation

فضازایی متعامد
رجوع شود به punctuated equilibria

rectification

یکسو سازی ، اصلاح ، راستگری ، تصحیح ، جبران ، مجموعهای از فنون برای حذف خطاهای به وجود آمده در دادهها
این عمل ممکن است برای تصحیح عکسهای هوایی و دادههای دورسنجی یا نقشههای آنالوگ بکار رود ، مجموعهای از فنون برای حذف خطاهای به وجود آمده در دادهها - این عمل ممکن است برای تصحیح عکسهای هوایی و دادههای دورسنجی یا نقشههای آنالوگ بکار رود

rectifier station

ایستگاه یکسو ساز -پست یکسو کننده تاسیساتی است برای تبدیل یک جریان متناوب یک یا چند فاز به جریان مستقیم

recursion

بازگشت
فرآیند عملکرد یا جریان همیشگی که میتواند به طور پیوسته و مداوم تا زمان برقراری شرط موردنظر اجرا شود ، بازگشت - فرآیند عملکرد یا جریان همیشگی که میتواند به طور پیوسته و مداوم تا زمان برقراری شرط موردنظر اجرا شود

reduction

کاهش ، تقلیل
در زمین ریخت شناسی ، کوتاه کردن یک سطح زمین توسط فرسایش
در ژئوفیزیک ، رجوع شود به gravity reduction ، تقلیل - در زمین ریخت شناسی ، کوتاه کردن یک سطح زمین توسط فرسایش - در ژئوفیزیک

redundant reaction

تکیه گاه اضافی ، عکس العمل اضافی تکیه گاه

reference section

برش مرجع

refraction

شکست
مراجعه شود به واژه شکست موج ، شکست - مراجعه شود به واژه شکست موج

refractive index|index of refraction|index of refraction

ضریب شکست - رجوع شود به index of refraction

region

ناحیه ، منطقه ، منطقه
ناحیهای پیوسته با مقداری عدم هماهنگی از نظر ویژگیهای انتخاب شده ، منطقه - ناحیهای پیوسته با مقداری عدم هماهنگی از نظر ویژگیهای انتخاب شده

Regionalization

منطقه سازی

registration

ثبت نام ، ثبت کردن ، نام نویسی ، اسم نویسی
فرآیند اختصاص دادن دو یا چند مجموعه دادهای کارتوگرافیک یا تصاویر رقومی که از نظر هندسی به طور عمودی در مجاورت هم قرار دارند ، اسم نویسی - فرآیند اختصاص دادن دو یا چند مجموعه دادهای کارتوگرافیک یا تصاویر رقومی که از نظر هندسی به طور عمودی در مجاورت هم قرار دارند

regression

پسروی ، عقب نشینی آب از خشکی

regression equation

معادله همبستگی
معادله ای از منحنی رگرسیون که بطور تجربی قابل تعیین است مثلاً یک رابطه تقریبی و معمولاً خطی که دو یا چند مقدار را بهم مرتبط می کند و از ضریب همبستگی مشتق می شود ، معادله همبستگی - معادله ای از منحنی رگرسیون که بطور تجربی قابل تعیین است مثلاً یک رابطه تقریبی و معمولاً خطی که دو یا چند مقدار را بهم مرتبط می کند و از ضریب همبستگی مشتق می شود

regressive erosion

فرسایش پس رونده

rehabilitation

توانبخشی قلبی

rejuvenation

بازبرنایی ، باز جوانی‌ ، دوباره‌ جوان‌ سازی‌

relative index of refraction

ضریب نسبی شکست
ضریب شکستی که بیانگر نسبت سرعت نور در یک بلور به بلور دیگر است مترادف: ضریب شکست یا (انکسار) نسبی ، ضریب نسبی شکست - ضریب شکستی که بیانگر نسبت سرعت نور در یک بلور به بلور دیگر است مترادف: ضریب شکست یا (انکسار) نسبی

relative location

موقعیت نسبی
قرارگیری یک نقطه یا یک مکان نسبت به پدیده طبیعی یا مصنوعی مهمتر یا مشخص تر ، موقعیت نسبی - قرارگیری یک نقطه یا یک مکان نسبت به پدیده طبیعی یا مصنوعی مهمتر یا مشخص تر

relative refractive index|relative index of refraction|relative index of refraction

ضریب شکست نسبی - رجوع شود به relative index of refraction

relaxation

وارفتگی ، شل شدن ، سستی ، آزاد سازی ، رهاساری ، آسودگی ، واهلش ، وادادگی ، آرامش
در ژئوفیزیک ، در یک محیط کشسان ، کاهش نیروی بازگرداننده کشسان تحت اعمال تنش را گویند که حاصل آن تغییر شکل دائم است
در زمین شناسی ساختمانی تجربی ، آزاد شدن تنش اعمال شده با گذشت زمان که در نتیجه هر کدام از فرآیندهای متعدد خزش حاصل می آید ، آرامش - در ژئوفیزیک ، کاهش نیروی بازگرداننده کشسان تحت اعمال تنش را گویند که حاصل آن تغییر شکل دائم است - در زمین شناسی ساختمانی تجربی

relict mountain|mountain of circumdenudation|mountain of circumdenudation

کوه بازمانده - رجوع شود به mountain of circumdenudation

reliction

عقب نشینی آب
عقب رفت آرام و تدریجی آب در دریا ، دریاچه یا یک رود را گویند که بستر قبلی را برای همیشه در رخنمون قرار می دهد و خشکی را نمایان می‌سازد این عقب نشینی شامل نوسانات فصلی سطح آب نمی باشد بطور قانونی ، خشکی اضافه شده به صاحب زمین مجاوری تعلق دارد که خشکی با آن در تماس است همچنین زمینی را گویند که توسط این فرآیند نمایان می شود
مقایسه شود با: متروکه سازی بر افزایش ، عقب نشینی آب - عقب رفت آرام و تدریجی آب در دریا ، خشکی اضافه شده به صاحب زمین مجاوری تعلق دارد که خشکی با آن در تماس است همچنین زمینی را گویند که توسط این فرآیند نمایان می شود - مقایسه شود با: متروکه سازی بر افزایش

remainder mountain|mountain of circumdenudation|mountain of circumdenudation

کوه باقیمانده - رجوع شود به mountain of circumdenudation

remanent magnetisation

مغناطیس شدگی ماندگار

remanent magnetization

reprecipitation

ته نشست دوباره

representative fraction

مقیاس کسری ، کسر معرف
مقیاس یک نقشه که به شکل یک کسر عددی بیان می شود که فواصل خطی بر روی نقشه را به فواصل حقیقی هم خوان بر روی زمین مرتبط می کند و با واحدی مشابه اندازه گیری می شود (سانتی متر ، اینچ ، فوت) مثلاً 1/24 000 نشان دهنده این است که 1 واحد بر روی نقشه ، نماینده 24000 واحد برابر بر روی زمین است مخفف: RF مترادف: مقیاس طبیعی ، کسر معرف - مقیاس یک نقشه که به شکل یک کسر عددی بیان می شود که فواصل خطی بر روی نقشه را به فواصل حقیقی هم خوان بر روی زمین مرتبط می کند و با واحدی مشابه اندازه گیری می شود (سانتی متر

reptation

مترادفی برای خزش سطحی (شایدگر 1961)

resedimentation

رسوبگذاری مجدد
الف) رسوبگذاری مواد حاصل از سنگ رسوبی که از قبل وجود داشته است رسوبگذاری مجدد مواد رسوبی
ب) ته نشینی مکانیکی مواد در غارهای پس نهشتی ، مانند رسوبگذاری گل های کربناته و سیلتها توسط فرسایش مکانیکی درون یا انحلال یک سنگ آهک
ج) فرآینده معمول حرکت زیرآبی و رو به پایین شیب رسوب تحت اثر گرانش مانند تشکیل نهشته جریان توربیدایتی ، رسوبگذاری مجدد - الف) رسوبگذاری مواد حاصل از سنگ رسوبی که از قبل وجود داشته است رسوبگذاری مجدد مواد رسوبی - ب) ته نشینی مکانیکی مواد در غارهای پس نهشتی ، مانند رسوبگذاری گل های کربناته و سیلتها توسط فرسایش مکانیکی درون یا انحلال یک سنگ آهک - ج) فرآینده معمول حرکت زیرآبی و رو به پایین شیب رسوب تحت اثر گرانش مانند تشکیل نهشته جریان توربیدایتی

residul deflection

افت وخیز برگشت ناپذیر

resolution

تفکیک‌پذیری ، قطعنامه
یا فاصله حداقل میان دو عارضه که میتواند توسط حس یاب (sensor) تشخیص داده شود ، قطعنامه - یا فاصله حداقل میان دو عارضه که میتواند توسط حس یاب (sensor) تشخیص داده شود

resorption

پدیده بازگداز

restoration

بهسازی ، اصلاح -استقرار

retention

نگهداری ، نگهداشت
مقدار آب بارش که به عنوان رواناب فرار نکرده یا توسط تبخیر و تعرق از دست نرفته است “اختلاف بین بارش کل و رواناب کل بر روی یک ناحیه زهکشی را گویند ” (نلسون و نلسون 1967) ، نگهداشت - مقدار آب بارش که به عنوان رواناب فرار نکرده یا توسط تبخیر و تعرق از دست نرفته است “اختلاف بین بارش کل و رواناب کل بر روی یک ناحیه زهکشی را گویند ” (نلسون و نلسون 1967)

retention elevation

رقوم سرآب ، تراز سرآب

retraction

پس زدگی

retrogradation

مهاجرت محیط به سمت دریا (همراه با پسروی دریا) ، متضاد با Progradation

retrograde precession

پیش روش معکوس

retrogression

سیر تخریبی ، واپس گرایی
در علم تکامل ، گذر از یک حد بالایی به حد پایین تر یا از یک حالت یا نوع یا ساخترا تخصصی تر به یک درجه پایین تر در تکامل یک ارگانیسم را گویند ، واپس گرایی - در علم تکامل

retrogressive erosion

فرسایش قهقرایی ، فرسایش به طرف سرچشمه

reversed magnetization

قطبیدگی معکوس
یک مغناطیدگی بازماند طبیعی که خلاف میدان مغناطیسی فراگیر حاضر است ، قطبیدگی معکوس - یک مغناطیدگی بازماند طبیعی که خلاف میدان مغناطیسی فراگیر حاضر است

reversible reaction

واکنش برگشت پذیر
واکنش شیمیایی که می تواند بسته به غلظت مواد واکنش دهنده در هر دو جهت پیش برود ، واکنش برگشت پذیر - واکنش شیمیایی که می تواند بسته به غلظت مواد واکنش دهنده در هر دو جهت پیش برود

reversion

برگشت‌پذیری

rheomorphic intrusion

نفوذ باز گداخته
تزریق سنگ درون گیری که به توده نفوذی آذرینی تبدیل شده که متحرک است و باعث باز گداختگی می شود چنین ادخالی معمولاً شبیه سنگ درون گیر دگرگون شده است

rhizoconcretion

سنگال ریشه ای
یک ساختار کوچک سنگال مانند در یک سنگ رسوبی که استوانه ای یا مخروطی است و معمولاً چند شاخه یا انشعابی است و شبیه ریشه یک درخت است این سنگال ممکن است از موادی از قبیل کالیچ یا چرت ساخته شده باشد
مقایسه شود با: ریزوکریسون pedotubule نیز ببینید: غلاف ریشه
مترادف: rhizomorph قالب ریشه ، سنگال ریشه ای - یک ساختار کوچک سنگال مانند در یک سنگ رسوبی که استوانه ای یا مخروطی است و معمولاً چند شاخه یا انشعابی است و شبیه ریشه یک درخت است این سنگال ممکن است از موادی از قبیل کالیچ یا چرت ساخته شده باشد - مقایسه شود با: ریزوکریسون pedotubule نیز ببینید: غلاف ریشه - مترادف: rhizomorph قالب ریشه

rhizocretion

اصطلاحی که توسط کیندل (1923) برای یک توده توخالی سنگال مانند استفاده شد که به دور ریشه یک گیاه زنده تشکیل شده است
مقایسه شود با: rhizoconcretion ، اصطلاحی که توسط کیندل (1923) برای یک توده توخالی سنگال مانند استفاده شد که به دور ریشه یک گیاه زنده تشکیل شده است - مقایسه شود با: rhizoconcretion

rhombic section

مقطع لوزوجهی
سطحی در یک فلدسپات تری کلینیک که حاوی هر دو محور b و قائم به b است که در (010) قرار دارد ، مقطع لوزوجهی - سطحی در یک فلدسپات تری کلینیک که حاوی هر دو محور b و قائم به b است که در (010) قرار دارد

rhythmic sedimentation

رسوبگذاری ریتمیک
تکرار همساز در یک توالی رسوبی ، منظم از دو یا چند واحد سنگی که با یک نظم بخصوص آرایش یافته اند و نشان دهنده بروز تکراری و قابل پیش بینی یا الگویی از توالی مشابه الشرایط می باشد و ممکن است فقط دو سازنده (مانند لامینه های میان لایه ای سیلت ورنس) یا تغییرات وسیع در ویژگی رسوبی نشان دهد که در کل سیستم ها (یا بازه های طولانی تر) و واحدها تا صدها متر ضخامت گسترده باشد یا هر توالی حد واسط بین این دو حد را دربر می گیرد
نیز ببینید: رسوبگذاری چرخه ای ، رسوبگذاری ریتمیک - تکرار همساز در یک توالی رسوبی ، منظم از دو یا چند واحد سنگی که با یک نظم بخصوص آرایش یافته اند و نشان دهنده بروز تکراری و قابل پیش بینی یا الگویی از توالی مشابه الشرایط می باشد و ممکن است فقط دو سازنده (مانند لامینه های میان لایه ای سیلت ورنس) یا تغییرات وسیع در ویژگی رسوبی نشان دهد که در کل سیستم ها (یا بازه های طولانی تر) و واحدها تا صدها متر ضخامت گسترده باشد یا هر توالی حد واسط بین این دو حد را دربر می گیرد - نیز ببینید: رسوبگذاری چرخه ای

right section

مقطع قائم
(سنگ شناسی ساختمانی) نیم رخ ، مقطع قائم - (سنگ شناسی ساختمانی) نیم رخ

rigid annual regulation

تنظیم سالانه ثابت

rill erosion

فرسایش شیاری ، فرسایش جویباری
ایجاد کانال های بسیار ظریف با فاصله کم از هم که در نتیجه حذف نابرابر خاک سطحی توسط آب جاری حاصل می آید و در رودهای کوچک با تخلیه کافی و سرعت مناسبی صبح می شود به حدی که برای توان حفرکنندگی کافی است این فرآیند ، حد واسط بین فرسایش ورقه ای و فرسایش خندقی است
مقایسه شود با: فرسایش کانالی
مترادف: شست جویباری rilling ، rillwork

rim cementation

سیمانی شدن حاشیه ای
اصطلاحی که توسط باترست (1958) برای بزرگ شدن ثانویه در رسوبات آواری یا واریزه ای استفاده شد مثلاً ترکیب شیمیایی کربنات کلسیم که تشکیل یک حاشیه منفرد و کاملاً حائل بر روی یک دانه با ترکیب مشابه را می دهد ، مثلاً در یک سنگ آهک لاله وشی که هر دانه (یا قطعه لاله وشی) یک بلور منفرد است و توسط سیمان کلسیتی در یک شبکه یا پیوستگی نوری قرار گرفته است مقایسه شود با: سیمانی شدن دانه ای ، سیمانی شدن حاشیه ای - اصطلاحی که توسط باترست (1958) برای بزرگ شدن ثانویه در رسوبات آواری یا واریزه ای استفاده شد مثلاً ترکیب شیمیایی کربنات کلسیم که تشکیل یک حاشیه منفرد و کاملاً حائل بر روی یک دانه با ترکیب مشابه را می دهد

ring fracture intrusion

نفوذ شکستگی حلقوی ، دایک حلقوی

ring syncline|ring depression|ring depression

ناودیس حلقوی ، گودال حلقوی - ببینید : ring depression

ripple cross lamination

لامیناسیون مورب ریپلی
لامیناسیون مورب کوچک مقیاس که بوسیله ریپل های جریانی مهاجرت کننده تشکیل شده و در حین ته نشینی بوجود آمده و توسط لامینه های منفرد که ضخامت آنها بین 08/0 (اینچ 32/1) و 3/0 سانتی متر (اینچ 8/1) است ، تشخیص داده می شوند (مک کی 1939)
نیز ببینید: ripple lamina

ripple cross lamination|cross lamination|cross lamination

لامیناسیون مورب ریپلی - لامیناسیون مورب کوچک مقیاس که بوسیله ریپل های جریانی مهاجرت کننده تشکیل شده و در حین ته نشینی بوجود آمده و توسط لامینه های منفرد که ضخامت آنها بین 08/0 (اینچ 32/1) و 3/0 سانتی متر (اینچ 8/1) است ، تشخیص داده می شوند (مک کی 1939) - نیز ببینید: ripple lamina -

riverine operation

فعالیت های نظامی در امتداد رودخانه ها و در زمین مرطوب

road construction

راهسازی
کلیه عملیات ، اعم از خاکبرداری و کوبش و که منجر به ساختن جاده و می شود ، راهسازی - کلیه عملیات

robinson projection

تصویرسازی رابینسون
نوع پرکاربردی از نقشه است که در آن زمین داخل یک بیضی با سطوح مسطح فوقانی و تحتانی نشان داده می شود در واقع در داخل یک استوانه کاذب ، در این تصویرسازی خطوط عرض جغرافیایی موازی استوا بوده اما همین خطوط به صورت کمانهای بیضوی هستند در تصویرسازی رابینسون نواحی به درستی نمایش داده می شوند اما فواصل و جهات دارای خطا هستند ( برای مثال خطوط قطب نما به صورت منحنی هستند ) این نوع تصویرسازی اولین بار در سال 1963 توسط رابینسون ابداع شد که به آن تصویرسازی ارتوفانیک ( به معنی نمایش صحیح ) نیز می گویند

rock erosion

فرسایش صخره ایی

roll protection

شبکه یا خیمه امن ، یا حامی مشابه برای کارگر در زمانی که تجهیزات بر می گردد

rolled section

مقطع نورد شده ، مقطع نوردیده

rolling mode operation

هرز گردان ، وضعیت هرز گردان

root cast|rhizoconcretion|rhizoconcretion

قالب ریشه - الف) یک ساختار رسوبی ظریف ، تقریباً قائم و معمولاً منشعب به سمت پایین که توسط پرشدگی یک منفذ لوله ای که از یک ریشه به جای مانده ، تشکیل می‌شود - ب) سنگال ریشه ای (rhizoconcretion)

rotary polarization

قطبش دورانی
رجوع شود به فعالیت نوری (optical activity) ، قطبش دورانی - رجوع شود به فعالیت نوری (optical activity)

rotatory reflection axis|rotatory reflection|rotatory reflection

محور بازتاب چرخشی - رجوع شود به rotoreflection axis

rough criterion

معیار خشونت
در رادار ، به رابطه بین ناهمواری سطح ، زاویه فرورفتگی و طول موج می گویند که تعیین کننده این است که آیا یک سطح ، پالس تابش رادار را بصورت آشفته یا حد واسط پراکنده خواهد کرد یا خیر مقایسه شود با: معیار صافی معیار رالی ، معیار خشونت - در رادار

rough operation

کارکرد بد ، عملکرد نامناسب

rougher flotation

فلوتاسیون اولیه
فلوتاسیون یک سنگ معدنی معمولا در چند مرحله انجاممی شود نخستین مرحله فلوتاسیون ، فلوتاسیون اولیه اطلاق می شود ، فلوتاسیون اولیه - فلوتاسیون یک سنگ معدنی معمولا در چند مرحله انجاممی شود نخستین مرحله فلوتاسیون

run of river plant|run of river station|run of river station

نیروگاه جریانی - نیروگاهی با باروی رودخانه یا آب بند انحراف (سد انحرافی) چون فرازه آب بند انحرافی کم است ، امکان ذخیره یا حتی آبگیری پایین می باشد بدین سبب قدرت خروجی بمیزان زیادی با نوسانات ایجاد شده در مسیر جریان تغییر می کند

run of river power station

نیروگاه برق آبی

ruteh formation

سازند آهکی روته-به سن پرمین پسین(مرغابین)
ردیف های پرفسیل به نسبت همگنی از سنگ آهک های لایه ای ، خاکستری تا تیره با تناوب هایی از لایه های نازک مارن است مرز زیرین سازند روته در همه جا ناپیوسته و هم شیب و سطح بالایی سازند روته ، به سازند الیکا و یا سازند شمشک است ، ولی در البرز شمالی ، سازند نسن فصل مشترک ناپیوسته دارد
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

rycrystallization

تبلور دوباره

sachun formation

سازند تبخیری ساچون (پالئوسن-میوسن پایین)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد واحدی از نهشته های تبخیری است که در بین سازند تاربور (در زیر) و جهرم (در بالا) قرار گرفته و معرف محیط‌های کنار قاره‌ای ، به ویژه در نواحی شمال خاوری فارس است شامل ژیپس ، دولومیت ، آهک‌های سیلتی و مارن است که رنگ مایل به سُرخ دارد

salination

شورشدن

salinization

شور شدن ، نمکی شدگی
در خاک منطقه خشک ، با زهکشی ضعیف ، تجمع نمکهای محلول از طریق تبخیر آب هایی که نمک ها را در منطقه خاکی و در خود نگه می دارند ، نمکی شدگی - در خاک منطقه خشک

saltation

پرش ، جهش

sand cushion

بستر ماسه ای ، بالش ماسه ای

sand fraction

ماسه با دانه بندی 5صدم تا 2 میلیمتر

sandy region

ریگزار زمین پوشیده از ریگ

sanganeh formation

سازند شیلی سنگانه(آلبین)
شامل شیل های همگن به رنگ خاکستری تیره تا سیاه کمی مایل به سبز ، بدون لایه بندی شاخص و مقدار ناچیز میان لایه های سیلت سنگ (پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ )است هر دو همبری سازند سنگانه با واحدهای زیرین (سازند سرچشمه) و زبرین (سازند آیتامیر) هم شیب است دو ویژگی آشکار آن:1-سیمای ریخت شناسی تپه ماهوری فرسوده و پشته مانند به رنگ سبز_خاکستری2-گرهک های عدسی و بیضوی شکل از رس های آهن دار که گاه هسته ای از سنگواره آمونیت دارد

sangestan formation

سازند آواری سنگستان(ژوراسیک بالا- کرتاسه پایین)
یک سازند غیر رسمی متشکل از آواری های سُرخ رنگ (کنگومرا ، ماسه سنگ و ) پیشرونده کرتاسه پایینی ایران مرکزی است با سنگ آهک های اُربیتولین دار بارمین_آلبین ارتباط پیوسته دارد با دگرشیبی آذرین پی روی گرانیت شیر کوه و یا با دگرشیبی زاویه دار روی سنگ های گونا گون قرار دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

sapping|cliff erosion|cliff erosion

فرسایش قاعده صخره - از دیدگاه زمین ریخت شناسی - الف) فرآیند طبیعی فرسایش در امتداد قاعده صخره توسط سایش لایه های نرمتر که در نتیجه تکیه گاه را برای توده بالایی از بین می برد و باعث شکستن توده به بلوک هایی است که از جبهه صخره به پایین می افتند - نیز ببینید: Landslide sapping - مترادف: cliff erosion (فرسایش صخره)؛ undermining (تخریب) - ب) رجوع شود به spring sapping (نقب زدن چشمه) - از دیدگاه زمین شناسی یخچال ها - الف) نقب زدن قاعده ای - ب) برخی اوقات به عنوان مترادف کندن یخساری استفاده می شود

sarcheshmeh formation

سازند مارنی سرچشمه(بارمین پسین تا آپتین میانی)
در محل بُرش الگو از دو بخش غیررسمی و یک لایه کلیدی از سنگ آهک های زیست آواری در پایان تشکیل شده است بخش زیرین سازند ، مارن همگن به رنگ خاکستری مایل به آبی و بخش بالایی شیل آهکی خاکستری تیره است که میان لایه های نازکی از سنگ آهک های زیست آواری دارد هر دو همبری سازند با واحدهای سنگی زیرین (سازند تیرگان) و بالایی (سازند سنگانه) هم شیب(پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ) است

sardar formation

سازند آواری سردر(کربونیفر-ابتدای پرمین زیرین)
آخرین سازند از گروه ازبک کوه در پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی است ضخامت متغیری از نهشته های شیلی–ماسه سنگی سبزرنگ تا خاکستری با سیمای تپه ماهوره ای تیره رنگ است بُرش الگوی آن در کوهپایه های باختری کوه های شتری (دره سردر) اندازه گیری شده است برش کمکی آن در دامنه جنوبی کوه جمال (دره حوض دوراه) قرار دارد از روی فسیل هـــای یافت شده ، این سازنـد را به دو زیر سازند سردر 1(ویزئن پسین تا نامورین) و سردر 2 (کربنیفر پسین و پرمین) تقسیم کرده اند (علوی نایینی ، 1372) با ناپیوستگی هم شیب بر روی شیشتو 2 نشسته است و سازند جمال با دگر شیبی فرسایشی روی آن قرار دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

sareh chahan formation

سازند شیلی سرچاهان(اردویسین میانی-بالایی)
شیل های گراپتولیت دار سیلورین پهنه رسوبی ساختاری زاگرس هستند در محل بُرش الگو ، (120 کیلومتری شمال بندرعباس) ، حدود 102 متر ستبرا دارد که با ردیف های ماسه سنگ کنگلومرایی ، آهک ماسه ای و سنگ آهک آغاز و با شیل های ورقه ای خاکستری تیره و زیتونی حاوی تناوب هایی از ماسه سنگ و کمی سنگ آهک ماسه ای دارای بازوپا ادامه می یابد مرز زیرین آن سازند باروت و مرز بالایی سازند ماسه سنگی زاکین می باشد

sargelu formation

سازند سرگَلو(ژوراسیک میانی)
از واحد های سنگ چینــه ای ژوراسیک ناحیه لرستان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است شامل شیل و سنگ آهک های رُسی متعلق به حوضه های رسوبی با ژرفای متوسط است همبری بالایی از نوع دگرشیبی زاویه دار است که نشانگر یک فاز فرسایش قاره ای است

Sarvak Formation

سازند سروک

saturated zone|zone of satration|zone of satration

زون اشباع - رجوع شود به zone of satration (منطقه اشباع)

saturation

سیری ، اشباع
درجه شدت اختلاف بین یک رنگ و رنگ منبع نوری بیرنگ با همان درجه روشنایی ، اشباع - درجه شدت اختلاف بین یک رنگ و رنگ منبع نوری بیرنگ با همان درجه روشنایی

saturation magnetization

مغناطش اشباع شدگی
حداکثر مغناطیدگی ممکن یک ماده که عبارتست از صف بندی تمام یون های مغناطیسی ، مغناطش اشباع شدگی - حداکثر مغناطیدگی ممکن یک ماده که عبارتست از صف بندی تمام یون های مغناطیسی

saussuritization

ساسوریتی شدن
جانشینی ، خصوصا پلاژیوکلاز در بازالتها و گابروها ، توسط تجمع ریزدانه زویسیت ، اپیدوت ، آلبیت ، کلسیت ، سری سیت و زنولیتها این یک فرآیند دگرگونی یا دئوتریکی است و معمولا همیشه با کلریتی شدن کانی های فروهیتزمی همراه است ، ساسوریتی شدن - جانشینی

scanner distortion

واپیچش روبشگر ، کژتابی روبشگر
واپیچش هندسی که ویژگی تصویرهای رویشگر است مقیاس تصویر در جهت موازی با جهت پرواز هواپیما یا ماهواره (سفینه) ثابت است اما عمود بر این جهت ، مقیاس تصویر با فاصله گرفتن از خط شاغولی به سمت حاشیه های تصویر کوچک و کوچکتر می شود سیماهای خطی ، مانند جاده ها ، که در تصویر به صورت اریب یا قطری قرار می گیرند ، به منحنی های S شکلی واپیچیده تبدیل می شوند با افزایش زاویه میدان دید اعوجاج (واپیچش) نیز زیادتر می شود ، کژتابی روبشگر - واپیچش هندسی که ویژگی تصویرهای رویشگر است مقیاس تصویر در جهت موازی با جهت پرواز هواپیما یا ماهواره (سفینه) ثابت است اما عمود بر این جهت

schillerization

شیلری شدن ، دارای بازی رنگ شدن
بوجود آمدن شیلر یا بازی رنگ در کانی ای که به خاطر آرایش ادخال های کوچک و ظریف در بلور ، ایجاد می شود ، دارای بازی رنگ شدن - بوجود آمدن شیلر یا بازی رنگ در کانی ای که به خاطر آرایش ادخال های کوچک و ظریف در بلور

scour erosion

آب شستگی

sea line of communication

راه دریایی که کشورها برای اهداف تجاری ونظامی به آن وابسته اند

second generation(2g )|2g|2g|second generation

نسل دوم - نسل دوم گوشی های تلفن که به صورت رقومی می باشند و شامل سامانه های gsm ، tdma ، cdma هستند از خصوصیات آنها می توان به سرعت بالای انتقال اطلاعات صوتی و انتقال محدود داده ها یا اطلاعات اشاره کرد

secondary salinization

شوری ثانویه

section

مقطع ، بخش ، برش
بخشی از منطقه در حال کار یک معدن ، برش - بخشی از منطقه در حال کار یک معدن

secular variation

تغییرات(مغناطیسی) دیرپای

sedimentation

رسوبگذاری ، ته نشین ، نهشت ، ته‎نشینی ، رسوب گذاری

sedimentation rat|rate of sedimentation|rate of sedimentation

آهنگ رسوبگذاری ، سرعت رسوبگذاری - رجوع شود به rate of sedimentation (سرعت رسوبگذاری)

sefid kuh formation

سازند آهکی سفیدکوه(اسکیتین پسین)
جزء گروه آق دربند در پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ است در ژرفای کم نهشته شده و شامل سنگ آهک ضخیم لایه تا توده ای زردرنگ است که میان لایه های نازک سنگ آهک خاکستری حاوی گرهک و آثار کرم دارد بر روی سازند قره قیطان و زیر سازند نظر کرده قرار دارد

segregation

جدایی ، جدایش

seismic reflection

بارتاب لرزه ای ، انعکاس لرزه ای
روش انعکاس لرزه ای با امواج صوتی شناور کار می کند این امواج در مرز بین انواع مختلف سنگها تولیدمی شود انعکاس های ثبت شده به صورت خطوط سیاهرنگ در در مقطع لرزه ای به نمایش در می آیند مقطع لرزه ای مشابه مقاطع زمین شناسی رسم می شود ، اما نیازمند تفسیر می باشد ، انعکاس لرزه ای - روش انعکاس لرزه ای با امواج صوتی شناور کار می کند این امواج در مرز بین انواع مختلف سنگها تولیدمی شود انعکاس های ثبت شده به صورت خطوط سیاهرنگ در در مقطع لرزه ای به نمایش در می آیند مقطع لرزه ای مشابه مقاطع زمین شناسی رسم می شود

seismic reflection configuration

پیکربندی بازتاب لرزه ای
الگوهای هندسی و روابط بازتاب های لرزه ای که برای نشان دادن ترکیب چینه های ایجاد کننده بازتاب تفسیر می شوند (میچام ، 1977 ، ص209) مترادف: reflection configuration (پیکربندی بازتاب)

seismic reflection configuration|seismic reflection|seismic reflection

پیکربندی بازتاب لرزه ای - الگوهای هندسی و روابط بازتاب های لرزه ای که برای نشان دادن ترکیب چینه های ایجاد کننده بازتاب تفسیر می شوند (میچام ، 1977 ، ص209) مترادف: reflection configuration (پیکربندی بازتاب)

seismic reflection profile|seismic reflection|seismic reflection

نیمرخ بازتاب لرزه ای - یک روش مشاهده ساختار سنگ زیر لایه ای رسوبی به وسیله کاربرد موج قوی صوتی کم بسامد می باشد ، که دررسوبات نفوذ کرده و مرز بین لایه های سنگی و مناطق گسلی را منعکس می کند

seismic refraction

شکست لرزه یی ، انکسار لرزه ای
انکسار لرزه ای حرکت امواج صوتی در محیط بالایی و در سطح مشترک لایه هاست امواج صوتی مانند امواج سبک ، از قانون انکسار اسنل تبعیت میکند اکتشافات انکسار لرزه ای معمولاً برای تعیین ضخامت مواد سستی که در بالای سنگ بستر (ضخامت لایه رویی) قرار گرفته اند و برای تعیین عمق سطح ایستابی و تعیین خصوصیات چهارچوبهای زمین شناسی مطالعات آلوگی آبهای زیرزمینی و ارزیابی خطرات زمین شناسی مورد استفاده قرار میگیرد ، انکسار لرزه ای - انکسار لرزه ای حرکت امواج صوتی در محیط بالایی و در سطح مشترک لایه هاست امواج صوتی مانند امواج سبک

selective erosion

فرسایش انتخابی

semi analytic aerotriangulation

مثلث بندی هوایی نیمه تحلیلی

separation

پدپده جدایش

set function

عملیاتی که جای یک مقدار روی مجموعهای از مقدارها عمل میکند
عملیات روی پایگاههای دادههای فضایی که اغلب به کمک یک سری عملیات نظیر اتحاد ، عملیاتی که جای یک مقدار روی مجموعهای از مقدارها عمل میکند - عملیات روی پایگاههای دادههای فضایی که اغلب به کمک یک سری عملیات نظیر اتحاد

settlement observation

مشاهده نشست

settlement of the foundation

نشست پی گاه

sewage treatment|sewage purification|sewage purification

تصفیه فاضلاب

shaft friction

اصطکاک جانبی

shahbazan formation

سازند کربناتی شهبازان (ائوسن میانی تا بالایی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد شامل دولومیت و آهک‌های دولومیتی با رنگ هوازده سفید تا قهوه‌ای با سیمای ضخیم‌لایه است که به طور پیوسته بر روی سازند آواری کشکان و به طور ناپیوسته در زیر سازند آسماری قرار دارد گسترش جغرافیایی آن به طور عمده محدود به شمال خاوری لرستان است با سازندهای کشکان ، تله زنگ ، پابده و سازند جهرم ارتباط بین انگشتی دارد

shahkuh formation

سازند شاه کوه (آپتین تا آلبین)
در خاور بیاضه از ضخامت متغیری (100_460 متر) سنگ آهک خاکستری رنگ اُربیتولین دار تشکیل شده که گاهی ، به ویژه در بخش بالایی آن ، میان لایه هایی از سنگ آهک ماسه ای و مارن دارد هم ارز سنگی و زمانی سازند تفت در ناحیه یزد و سنگ آهک های اُربیتولین دار ناحیه اصفهان می باشد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

shallow foundation

پی سطحی ، شالوده سطحی ، پی کم عمق ، شالوده کم عمق

sheet erosion

فرسایش ورقه‌ای

shirgesht formation

سازند شیرگشت(اردویسین)
نهشته های دریایی از نوع شیل ، ماسه سنگ ، مارن و سنگ های کربناتی با فسیل تریلوبیت ، بازوپا ، کنودونت و است سومین سازند از گروه میلا است بُرش الگوی سازند شیرگشت با ستبرای حدود 1236 متر ، ضخیم ترین انباشته های اردویسین ایران است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

shishtu formation

سازند شیشتو(دونین پسین- کربنیفر پیشین)
سومین سازند از گروه ازبکوه در پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی است یک واحد سنگ چینه ای دو زمانه است به همین رو ، به دو زیر سازند به نام های شیشتو (1) در زیر و شیشتو (2) در بالا تقسیم شده است که مرز بین این دو با افقی از شیل های زغالی سیاه رنگ به نـام افق موش مشخص می شود
شیشتو 1: دونین پسین (فرازنین – فامنین) تناوبی از شیل ، مارن و آهک ، ماسه سنگ کوارتزی که در نزدیک به رأس آن ، لایه ای راهنما به ضخامت 28 متر از سنگ آهک سُرخ و شیل ، حاوی سرپایان خوب حفظ شده (لایه گونیاتیت دار) ، وجود دارد
شیشتو 2: کربنیفر پیشین (تورنزئن – ویزئن) تناوبی از سنگ آهک خاکستری تیره و شیل
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

shock remanent magnetization

مانده مغناطش ضربه
مغناطیدگی ایجاد شده توسط تنش آنی یا ضربه ای ماده در حضور میدان مغناطیسی

shock remanent magnetization|remanent magnetization|remanent magnetization

مانده مغناطش ضربه - مغناطیدگی ایجاد شده توسط تنش آنی یا ضربه ای ماده در حضور میدان مغناطیسی

short eruption rate|short eruption|short eruption

آهنگ فوران کوتاه - رجوع شود به age-specific eruption rate

shot elevation

ارتفاع انفجار ، فرازای انفجار
ارتفاع چاشنی انفجار در سوراخ انفجار را گویند نباید با ارتفاع سوراخ انفجار اشتباه شود ، فرازای انفجار - ارتفاع چاشنی انفجار در سوراخ انفجار را گویند نباید با ارتفاع سوراخ انفجار اشتباه شود

shotory formation

سازند دولومیتی شتری (تریاس میانی)
شامل دولومیت های لایه لایه خاکستری رنگ ، ریزدانه و متراکم و سیمای خشن و بلند است مرز زیرین آن سازند سُرخ شیل با گذر تدریجی و پیوسته و مرز بالایی سازند نایبند می باشد با بخش دولومیتی سازند الیکا در البرز و همچنین با بخش هایی از کربنات های دولومیتی سازند خانه کت در زاگرس مرتفع قابل قیاس است دارای یک عضو آهکی به نام اسپَهَک می باشد
عضو آهکی اسپهک: واحد شاخصی از سنگ آهک های ضخیم لایه سفیدرنگ و متراکم است این عضو در همه جا وجود ندارد ارتباط آن با دولومیت های شتری به ظاهر پیوسته است ولی وجود افقی چند ده سانتیمتری از مواد آهن دار نشان می دهد که مرز این دو ناپیوسته است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

shurijeh formation

سازند آواری شوریجه(بریازین- بارمین)
شامل رسوب های آواری (شیل ، رُس سنگ ، ماسه سنگ ، کنگلومرا) ، کمی سنگ گچ و لایه های ناچیز سنگ های کربناتی است که سیمای قهوه ای_سُرخ(پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ) دارد همبری بالایی آن با سازند تیرگان و گاهی بر روی آن کنگلومرای پلیوسن و سازند کلات قرار دارد

sibzar formation

سازند دولومیتی سیب زار(دونین میانی)
پایین ترین سازند از گروه ازبکوه در پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی ، شامل توالی همگنی از دولومیت های خاکستری تیره با رنگ فرسایش قهوه ای است که با ردیف های زیرین خود (سازند پادها) ارتباط ناپیوسته ، ولی با ردیف های کربناتی آهکی روی خود (سازند بهرام) گذر تدریجی دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

sieve deposition

رسوبگذاری یا ته نشینی الکی
اصطلاحی که توسط هوکس (1967) برای تشکیل توده های لبه دار دانه درشت بر روی مخروط افکنه پیشنهاد شد که مواد آن به حد زیادی درشت و نفوذپذیر هستند و تراوش کامل آب قبل از اینکه به پای مخروط برسد را ممکن می سازد ، رسوبگذاری یا ته نشینی الکی - اصطلاحی که توسط هوکس (1967) برای تشکیل توده های لبه دار دانه درشت بر روی مخروط افکنه پیشنهاد شد که مواد آن به حد زیادی درشت و نفوذپذیر هستند و تراوش کامل آب قبل از اینکه به پای مخروط برسد را ممکن می سازد

sieve designation

شماره الک
در هر استاندارد خاص برای هر الک ، شماره یا کد خاصی در نظر گرفته شده است که گاهی این شماره همان اندازه الک است مثل شماره الک استاندارد و گاهی تعداد سوراخ های موجود در دو و نیم میلیمتر (یک اینچ) از طول الک (مش) است مثل نوعی از الک معادل ، شماره الک - در هر استاندارد خاص برای هر الک

sieve separation

جدا سازی دانه ها با الک

sikhor formation

سازند سیخور (ژوراسیک بالایی)
یک واحد سیلیسی – آواری کم و بیش خشن است که در گستره جغرافیایی نسبتاً محدود در بخشهای جنوبی تا مرکزی رشته کوه شتری در فاصله سازند بغمشاه با سازندهای اسفندیار و یا قلعه دختر قرار دارد برش الگوی این سازند در دره شمالی–جنوبی سیخور در جنوب خاوری کوههای شتری با موقعیت جغرافیایی قرار دارد و توسط فورزیش و همکاران (2003) توصیف شده است گذر سازند سیخور با سازند کمر پایین بغمشاه ، ناگهانی و ناپیوسته است ، اما مرز بالایی آن با آهکهای سازند اسفندیار و قلعه دختر تدریجی است
توجه : سازند سیخور یک واحد بسیار مشخص سنگ چینه ای با ستبرای زیاد و گسترش قابل توجه در بخشهای مرکزی و جنوبی آوههای شتری است که کاملا بر روی یک نقشه یکصد هزارم قابل نمایش است در ضمن ، معرفی سازند سیخور و سازند کرند سبب پیچیدگی چینه شناسی منطقه نشده بلکه بسیاری از نارسایی و ابهامات موجود را مرتفع خواهد ساخت به مقاله فورزیش و همکاران (2003) مراجعه شود
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

silicification

سیلیسی شدن
عمل سیلیسی شدن در مرحله دیاژنز زودرس و یا بعد از آن صورت می‌گیرد سیلیس می تواند بطور انتخابی ، جانشین فسیل‌ها شده و ندول چرت ایجاد نماید سیلیس بصورت سیمان نیز بین دانه‌ها دیده می شود سیلیس هنگامی که جانشین کربنات کلسیم در فسیلها می‌شود بصورت رشته‌ای یا کالسدوئن یافت می‌شود ، سیلیسی شدن - عمل سیلیسی شدن در مرحله دیاژنز زودرس و یا بعد از آن صورت می‌گیرد سیلیس می تواند بطور انتخابی

silt fraction

سیلت با دانه بندی 5 هزارم تا 5 صدم میلیمتر

silt size fraction

فورش یا سیلت با دانه بندی 5 هزارم تا 5 صدم میلیمتر

siltation

لای گرفتگی

similarity transformation

تبدیل همانندی

simplification

اختصار ، ساده سازی
یکی از روشهای جنرالیزه کردن کارتوگرافیک که با تعیین ویژگیهای مهم دادهها ، حذف جزییات غیر مهم و نگهداری ویژگیهای مهم سروکار دارد ، ساده سازی - یکی از روشهای جنرالیزه کردن کارتوگرافیک که با تعیین ویژگیهای مهم دادهها

simultaneous injection

تزریق همزمان

sina formation

سازند آتشفشانی سینا(تریاس میانی)
از ماسه سنگ ، شیل و مارن توفی تشکیل شده که لایه های کنگلومرایی (پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ)دارد در میان آن لایه ای کلیدی بنام مارن فقیر (اواخر لادنین پسین) قرار دارد که دارای سنگواره فراوان و به رنگ صورتی و سبز روشن است این سازند گاهی بر روی سازند نظر کرده و گاهی بر روی سازند آهکی سفیدکوه جای دارد

single precision

استفاده از یک کلمه رایانهای برای ارایه یک عدد

sinistral imbrication

فلسی شدن چپگرد
شرایطی در هتروکولولیت که در آن هر بخش بر روی قطعه یا بخش سمت چپ خود هم پوشانی می کند ، وقتی از مرکز دایره به آن نگاه شود
متضاد: dextral imbrication (فلسی شدن راستگرد) ، فلسی شدن چپگرد - شرایطی در هتروکولولیت که در آن هر بخش بر روی قطعه یا بخش سمت چپ خود هم پوشانی می کند ، وقتی از مرکز دایره به آن نگاه شود - متضاد: dextral imbrication (فلسی شدن راستگرد)

sinusoidal projection

نقشه جهان نمای مسطح

siyahu formation

سازند سیاهو(اردویسین بالایی)
ردیف های شیلی و ماسه سنگی اردویسین پهنه رسوبی ساختاری زاگرس بُرش الگوی این سازند را قویدل (1373) در تنگ زکین کوه فراقون ، در فاصله 65 کیلومتری شمال بندرعباس مطالعه و معرفی نموده است در بُرش الگو ، سازند سیاهو با 807 متر ستبرا ، با حدود 30 متر ماسه سنگ الوان ، دانه درشت و قلوه دار دارای ساخت‏های رسوبی موج نقش و لایه بندی متقاطع آغاز می شود و با توالی به نسبت همگنی از شیل های سیلتی میکادار به رنگ زیتونی – خاکستری ، ماسه سنگ های ریزدانه خاکستری و سنگ آهک های قهوه ای فسیل دار ادامه می یاید

skeletonization

اسکلت سازی

slab suction

اسلب ، تختال
یکی از نیروهای محرک حرکت ورقه ، این نیرو در اثر کشیده شدن ورقه فرو رونده در گوشته مجاورایجاد می شود این نیرو ، نیروی یک چرخش القایی در گوشته است که هر ورقه فرو روند و ورقه بالایی را به سمت دراز گودال می کشد ، تختال - یکی از نیروهای محرک حرکت ورقه

slurry trenching|slurry excavation|slurry excavation

گود برداری با گل روان

sodication

سدیمی شدن

soil aeration

تهویه خاک

soil association

خاک مجموعه ، مجموعه خاک ، جامعه خاک هر منطقه
دو یا چند خاک که با هم در الگویی مشخصه در ناحیه جغرافیایی مشخصی ظاهر می شوند و از هم قابل تشخیص هستند ولی بر روی نقشه های خاکهای دسته بندی شده ، به خاطر توزیع مساحتی پیچیده با هم یکجا قرار گرفته اند
نیز ببینید: catena (زنجیره) ، soil complex (کمپلکس خاک) ، جامعه خاک هر منطقه - دو یا چند خاک که با هم در الگویی مشخصه در ناحیه جغرافیایی مشخصی ظاهر می شوند و از هم قابل تشخیص هستند ولی بر روی نقشه های خاکهای دسته بندی شده ، به خاطر توزیع مساحتی پیچیده با هم یکجا قرار گرفته اند - نیز ببینید: catena (زنجیره)

soil classification

رده بندی خاک

soil compaction

تراکم خاک

soil conservation

حفاظت خاک

soil consociation

خاک مجموعه همسان

soil consolidation

متراکم کردن خاک

soil correlation

همبستگی خاک

soil fluction

خاکسُره ، سرخوردگی خاک
رجوع شود به solifluction (خاک سره) ، سرخوردگی خاک - رجوع شود به solifluction (خاک سره)

soil fumigation

تدخین خاک

soil interpretation

تفسیرخاک

soil loss equation

معادله تلفات خاک

soil moisture tenstion

تنش رطوبتی خاک

soil population

جمعیت خاک

soil reaction

واکنش خاک ، واکنش مقاوم خاک

soil solution

محلول خاک

soil stabilization

تثبیت خاک

soil test calibration

واسنجی آزمون خاک

soil test correlation

همبستگی آزمون خاک

soil test critical concentration

غلظت بحرانی آزمون خاک

soil test interpretation

تفسیر آزمون خاک

soil water diffusion

پخشیدگی آب درخاک

soil water redistribution

توزیع مجددآب

soil-moisture tension

تنش رطوبتی خاک

solid phase extraction

استخراج فاز جامد

solid solution

محلول جامد

solidification

تبدیل به جامد ، انجماد ، سفت سازی ، استقرار ، استحکام

solifluction

خاک خزش ، یخ خزشی خاک ، خاکسره ، خزیدن خاک ، خاک خزش

جریان آرام و روبه پائین دامنه مواد اشباع از آب که در نواحی یخبندان دائمی معمول است
، خاک خزش - - جریان آرام و روبه پائین دامنه مواد اشباع از آب که در نواحی یخبندان دائمی معمول است -

solifluxion

خاکسره ، لغزش خاک
رجوع شود به solifluction (خاک سره)
خاکسره ، لغزش خاک ، لغزش خاک - رجوع شود به solifluction (خاک سره) - خاکسره

soltanieh formation

سازند سلطانیه(پرکامبرین بالایی- سن کامبرین زیرین)
شامل 5 عضو می باشدکه اعضای 1و2 به سن پرکامبرین پسین و اعضای 3و4و5 سن کامبرین پیشین دارند دولومیت پایینی ، شیل چَپُقلو( وندین) ، دولومیت میانی ، عضو شیل بالایی ، عضو دولومیت بالایی
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

solution

محلول ، انحلال
حل شدن کاتیونها یا آنیونها یا مواد سنگی در سیالی مثل آب ، انحلال - حل شدن کاتیونها یا آنیونها یا مواد سنگی در سیالی مثل آب

solution depression

فرورفتگی انحلالی
اصطلاحی کلی که برای حوضه انحلالی که در منطقه ای کارستی ظاهر می شود ، کاربرد دارد ، فرورفتگی انحلالی - اصطلاحی کلی که برای حوضه انحلالی که در منطقه ای کارستی ظاهر می شود

solvent extraction

استخراج حلالی
استخراج فلزات با استفاده از حلالهای آلی و غیر آلی را استخراج حلالی می گویند

solvent extraction|minning|minning|extraction

استخراج حلالی - استخراج فلزات با استفاده از حلالهای آلی و غیر آلی را استخراج حلالی می گویند

sorption

جذب ، قدرت جذب ودفع

sound absorption

صداگیری ، جذب صدا

spathization

اسپاری شدن
تبلور گسترده کربناتهای اسپاری مانند کلسیت و دولومیت (ساندر 1951 ، ص3) ایجاد و رشد بلورهای اسپاری نسبتاٌ بزرگ که رخ خوبی دارند ، اسپاری شدن - تبلور گسترده کربناتهای اسپاری مانند کلسیت و دولومیت (ساندر 1951

spatial function

تابعی تعریف شده در فضا

spatial information system|spatial information|spatial information

سیستم اطلاعاتی با قابلیت نظارت و هدایت اطلاعات مرجع از نظر فضایی - همچنین نگاه کنید به gis

speciation

گونه زایی
پیدایش انواع جدید ، فرآیند بوجود آمدن و تغییرات گونه ها که از طریق ظهور ساز و کارهای ویژه آغاز و موجب تولید مثلی یک جمعیت از جمعیت مجاور می گردد ، گونه زایی - پیدایش انواع جدید

specific absorption

جذب برگزیده

specific adhesion

نیروی ویژه ای که برای جداسازی خاک های چسبنده وخمیری و آزمایش نشده به کار می رود

specific adsorption

جذب ویژه

specific grout consumption

مصرف ویژه دوغاب ، مصرف ویژه ملاط

specific magnetization

مغناطیس شدگی مخصوص
گشتاور مغناطیسی بر واحد جرم مغناطیدگی تقسیم شده بر چگالی ، مغناطیس شدگی مخصوص - گشتاور مغناطیسی بر واحد جرم مغناطیدگی تقسیم شده بر چگالی

spectral induced polarization

قطبش القایی طیفی (SIP)

spectral resolution

قدرت تفکیک طیفی

specular reflection

انعکاس آینه ای ، مفهومی ایده آل از انعکاس آینه ای انرژی الکترو مغناطیس بوسیله سطح زمین در زاویه ای که مساوی با زاویه ای است که انرژی با سطح زمین برخورد می کند

spilitization

اسپیلیتی شدن ، آلبیتی شدن بازالت
آلبیتی شدن بازالت جهت تشکیل اسپیلیت ، آلبیتی شدن بازالت - آلبیتی شدن بازالت جهت تشکیل اسپیلیت

splash erosion

فرسایش پاشمانی ، فرسایش بارانی

spontaneous generation

نسل خودانگیز
مفهوم ابتدایی ، که اینطور تصور می شد در آن ماده زنده از مواد مرده بدون اثر نیروهای خارجی یا فوق طبیعی حاصل شده است مترادف: abiogenesis (نازیست زایی) ، نسل خودانگیز - مفهوم ابتدایی

spontaneous magnetization

مغناطیدگی خودانگیخته
مغناطیدگی درون حوزه ای در غیاب میدان مغناطیسی که در نتیجه نظم مغناطیسی خود به خود حاصله از نیروهای تبادلی است ، مغناطیدگی خودانگیخته - مغناطیدگی درون حوزه ای در غیاب میدان مغناطیسی که در نتیجه نظم مغناطیسی خود به خود حاصله از نیروهای تبادلی است

spot elevation

ارتفاع نقطه ای-موضعی
الف) ارتفاعی که بر روی یک نقشه توپوگرافی در یک نقطه بحرانی (مانند شکن در یک دامنه ، تقاطع جاده ، یا نقطه ای بر روی آب پخشان یک رود) برای تکمیل اطلاعات نقشه بدست آمده توسط خطوط پربندی و انگپایه هایی نشان داده می شود که از آنها خطوط منحنی های تراز به درستی کشیده می‌شوند ب) نقطه ای بر روی یک نقشه یا نمودار که ارتفاع آن ذکر شده است یک ارتفاع نقطه ای ، ارتفاع نقطه ای-موضعی - الف) ارتفاعی که بر روی یک نقشه توپوگرافی در یک نقطه بحرانی (مانند شکن در یک دامنه

stabilization

تثبیت

stable magnetization

مغناطیدگی پایدار
مغناطیدگی بازماندی که در حین زمان زمین شناسی تغییر نمی کند و بدین معناست که گرانروی مغناطیسی از خود نشان نمی دهد
در عمل این نوع مغناطیدگی مشابه مغناطیدگی سخت است ، مغناطیدگی پایدار - مغناطیدگی بازماندی که در حین زمان زمین شناسی تغییر نمی کند و بدین معناست که گرانروی مغناطیسی از خود نشان نمی دهد - در عمل این نوع مغناطیدگی مشابه مغناطیدگی سخت است

stage construction

اجرای مرحله ای

stage discharge relation

منحنی سنجه آب

stagnation

آرامش ، رکود ، سکون
شرایط یا کیفیت آب که توسط جریان یا موج بهم نخورده است و یا یخچالی که دیگر جریان ندارد و ساکن است ، سکون - شرایط یا کیفیت آب که توسط جریان یا موج بهم نخورده است و یا یخچالی که دیگر جریان ندارد و ساکن است

stanchion

ستون-پایه-ستون پیش ساخته

standard deviation

انحراف معیار در سطوح اطمینان

standard-definition television

تصویر تلویزیون استاندارد
به صورت احختصاری : SDTV
به تصاویر تلویزیونی که با ریزنمایی 480*720 پیکسل و نسبت تصویر 4 به 3 نمایش داده می‌شود تصاویر استاندارد گفته می‌شود

static granitization

گرانیتی شدن درجا
تشکیل سنگ گرانیتی توسط دگرگونی در غیاب نیروی فشارشی ، گرانیتی شدن درجا - تشکیل سنگ گرانیتی توسط دگرگونی در غیاب نیروی فشارشی

steady distribution

توزیع پایا

step function

تابع پله ای

step response function

تابع واکنش پلکانی

stepped aeration

هوادهی چند مرحله ای

stepwise regression

رگرسیون گام به گام

stereographic projection

نظام تصویر استریوگرافیک ، تصویر گُنج نگاری ، تسطیح

stereoscopic vision

برجسته بینی

stereo-vision

دید برجسته

sterilization

سترون‌سازی

stochastic approximation

تقریب تصادفی

stochastic domination

غلبه تصادفی

stochastic equation

معادله تصادفی

stochastic perturbation theory|stochastic perturbation|stochastic perturbation

نظریه پرشیدگی تصادفی

stopped distribution

توزیع متوقف

stopping distribution

توزیع توقف

storage outflow regulation

تنظیم ذخیره خروجی

straited orientation

آرایش راه‌راه

stratification

چینه بندی ، لایه‌بندی ، قشر بندی‌ ، لایه‌بندی‌ ، تشکیل‌ چینه‌

stratigraphic classification

رده بندی چینه شناسی
آرایش ، زون بندی یا تقسیم‌بندی انتخابی اما سیستماتیک توالی از چینه های سنگی پوسته کره زمین به واحدهایی که تمام ویژگی ها ، خصوصیات یا خصلتهای متعدد و مختلفی که چینه ها ممکن است داشته باشند (هدبرگ ، 1958) ، رده بندی چینه شناسی - آرایش

stratigraphic correlation

هم ارزی چینه شناختی

stratigraphic position

موقعیت چینه شناسی

stratigraphic section

مقطع چينه شناسي

stream deposition

رسوبگذاری رود ، ته نشینی رود
تجمع ذرات یا قطعات سنگی حمل و نقل شده از هر نوع بر روی بستر یا دشت سیلابی الحاقی رود ، یا بر روی کف حجم آب ساکن که به درون آن رود ، تخلیه می شود ، ته نشینی رود - تجمع ذرات یا قطعات سنگی حمل و نقل شده از هر نوع بر روی بستر یا دشت سیلابی الحاقی رود

stream transportation

حمل و نقل رودخانه ای - حرکت مواد سنگی هوازده و فرسایش یافته توسط رود ، در قالب محلول شیمیایی ، یا تعلیق متلاطم و یا غلتیدن ، کشیده شدن یا جهش در امتداد بستر رودخانه

stress concentration

تمرکز تنش

stress distribution

توزیع تنش

stretch|extension|extension

کشیدگی

striated orientation

آرایش راه‌راه

striation

خراش ، خراش یخزاری
خراشها یا برجستگیهای موجود بر سطح سنگ بستر که براثر عمل سایش یخزارو بار رسوبی آن پدید می آید

stridulation

تولید صدا صدا دادن با مالش دو عضو به یکدیگر

strongly measurable function

تابع قویاً اندازهپذیر

structural depression

فرورفتگی ساختمانی
منطقه کم ارتفاع توپوگرافی که از تغییر شکل ساختمانی پوسته زمین ، حاصل شده است ، فرورفتگی ساختمانی - منطقه کم ارتفاع توپوگرافی که از تغییر شکل ساختمانی پوسته زمین

structural distribution

توزیع ساختاری

structural estimation

برآورد ساختاری

structural formula|chemical composition|chemical composition

فرمول ساختمانی ، فرمول ساختاری - فرمول شیمیایی که بیانگر تعداد نسبی اتم های حاضر در کانی خاصی است - مترادف: chemical composition [mineral] (ترکیب شیمیایی [کانی شناسی])؛ composition [mineral] (ترکیب [کانی شناسی])

structural prediction

پیشگویی ساختاری

structural regression

رگرسیون ساختاری

structure function

تابع ساختار

stuttering poisson distribution

توزیع پواسون بریدهبریده

subadditive function

تابع زیرجمعی

subduct|subducts|subducts|subduction

فرورانش - فرایندی که در آن یک ورقه تکتونیکی به درون گوشته زیرین ورقه ای دیگر فرورانده می شود

subduction

فرورانش ، فرورانش
فرایندی که طی آن یک ورقه لیتوسفری به زیر ورقه دیگر فرو می رود این اصطلاح اولین بار توسط زمین شناسان آلپی بکار برده شد

subexponential distribution

توزیع زیرنمایی

subgrade reaction

ضریب واکنش خاک

subgraduation

هموارسازی آماری جزیی

subirrigation

آبیاری زیرزمینی ، آبیاری ریشه ای
آبیاری گیاهان با آبی که یا بطور طبیعی یا مصنوعی ، از زیر به ریشه گیاهان می رسد ، آبیاری ریشه ای - آبیاری گیاهان با آبی که یا بطور طبیعی یا مصنوعی

sublimation

تصعید ، تصعید
تغییر حالت مستقیم فاز جامد به فاز گازی (بدون گذر از فاز مایع) معمولا این حالت برای یخ و برف در روزهای آفتابی رخ می دهد ، تصعید - تغییر حالت مستقیم فاز جامد به فاز گازی (بدون گذر از فاز مایع) معمولا این حالت برای یخ و برف در روزهای آفتابی رخ می دهد

subpopulation

زیر جامعه

subsurvival function

تابع زیربقا

subtraction

مجموعه عملیات محصول تفریق دو مجموعه
یک مجموعه با عناصری متعلق به یک مجموعه ورودی که در مجموعه ورودی دوم وجود ندارد ، مجموعه عملیات محصول تفریق دو مجموعه - یک مجموعه با عناصری متعلق به یک مجموعه ورودی که در مجموعه ورودی دوم وجود ندارد

succession

توالی

suction

مکش ماتریک

sufficient condition

شرط کافی

sufficient estimation

برآورد بسنده

sufficient partition

افراز بسنده

sum of squares for regression

تغییرات توضیح داده شده با مدل (SSR)

summation

مجموع یابی ، جمع بندی

sum-symmetric power series distribution

توزیع سری های توانی مجموع متقارن

super elevation

اضافه ارتفاع

superior conjunction

مقارنه علیا ، مقارنه خارجی
در مورد سیارههای زهره و عطارد وقتی است که خورشید بین زمین و سیاره واقع است
نگاه کنید به : inferior conjunction ، مقارنه خارجی - در مورد سیارههای زهره و عطارد وقتی است که خورشید بین زمین و سیاره واقع است - نگاه کنید به : inferior conjunction

supernormal dispersion

پراکنش ابرنرمال

superpopulation

ابرجامعه

superposition

اصل روی هم قرار گرفتن طبقات

supersaturation

فراسیری ، فوق‌اشباع

supervised classification

رده بندی راهنماییده

supervision

نظارت

support of a function

تکیه گاه تابع

suppression

فرونشانی

surface compaction

فشردگی سطحی

surface of separation

سطح جدایش
بخشی از سطح اولیه زمین که اکنون توسط پای لغزش پوشیده شده است ، سطح جدایش - بخشی از سطح اولیه زمین که اکنون توسط پای لغزش پوشیده شده است

surface omission

سطح حذفی

surface wave dispersion

پاشندگی امواج سطحی

surgah formation

سازند شیلی سورگاه(تورونین تا سانتونین زیرین)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس که بُرش الگوی آن در تنگ گراب شامل شیل خاکستری روشن یا تیره پیریت دار نرم فرسا در تناوب با آهک است در لرستان سنگ پوش سنگ مخزن سَروَک را تشکیل می دهد بین دو با ناپیوستگی سازند سَروَک (در زیر) و ایلام (در بالا) قرار دارد

surkh shale formation

سازند سُرخ شیل (تریاس پایینی)
در پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی قرار دارد ضخامت متغیری از شیل های آهکی – رُسی سُرخ رنگ با تناوبی منظم از سنگ آهک روشن رنگ و دولومیت های خاکستری - کرم می باشد در میان سازند جمال در زیر و سازند شتری در بالا قرار دارد سنگواره های موجود آن از نوع دو کفه ای ها (pseudomonotis ، claraia) و گاستروپودهای کوچک اند که همراه با اثر کرم های شبیه سرپولوس در سطوح لایه بندی دیده می شوند
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

surmeh formation

سازند سورمه(ژوراسیک میانی_بالایی)
در گستره های وسیعی از فارس(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) شامل سنگ آهک دولومیتی و دولومیت و یک بخش از سنگ آهک رسی نازک لایه و با مقاومت ضعیف ، در قسمت میانی دارد همبری بالایی آن یکسان نیست گاهی به سازند انیدریتی هیث (تیتونین)و گاهی به سازند فهلیان است

susbension

لایه های ضعیفتر آویزان شده از لایه های قویتر فوقانی بوسیله طاق بند

suspect observation

مشاهده مشکوک

suspension

تعلیق

switching regression

رگرسیون تبدلی

switching station

کلید خانه ، ایستگاه کلیدزنی

symbolization

نماد آوری ، نماد پردازی ، نماد سازی ، استعمال علایم و نشانهای رمزی ، عنصر جنرالیزه کردن کارتوگرافیک
فرآیند اختصاص دادن نمادها به عناصر و اجزای نقشهبرای نشان دادن ویژگیهایشان یاسلسله مراتب ، عنصر جنرالیزه کردن کارتوگرافیک - فرآیند اختصاص دادن نمادها به عناصر و اجزای نقشهبرای نشان دادن ویژگیهایشان یاسلسله مراتب

symmetric function

تابع متقارن

symmetrization

متقارن سازی

symmetry concentration

غلظت تقارن

synchronization

همزمان سازی

synthetic estimation

برآورد ترکیبی

t distribution

توزیع t

tabular interpolation

درونیابی جدولی

tabular representation

نمایش جدولی

tabulation

جدول بندی

taft limestone formation

سازند آهکی تفت
واحد سنگی غیر رسمی و معرف سنگ آهک های اُربیتولین دار بلوک یزد_پشت بادام است نبوی (1972) برش الگو ندارد توالی همگنی از سنگ آهک های ستبرلایه ، خاکستری_خاکستری تیره ، کرم رنگ و ستیغ ساز با نمای ظاهری لانه زنبوری و حفره های انحلالی است با بخش آهکی سازند تیزکوه ( البرز) ، سازند تیرگان (کپه داغ) ، مجموعه دو سازند فَهلیان و داریان با سازند تفت قابل قیاس است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

tailsection

بخش انتهایی ، طرف مقابل نقطه تحویل را مشخص می سازد(اصطلاح مورد استفاده در نوار و زنجیر باربری)

taknar formation

ریولیت‌های قلیایی تکنار(پرکامبرین)
جزء سنگ های آتشفشانی پرکامبرین حاکی از کافت‌های درون قاره‌ای در پوسته کراتونی ایران می باشد دگرگونی سازند تکنار در تریاس پسین با نشانه هایی از درجه خفیفی از دگرگونی رخساره پرهنیت_پمپی یلیت تا شیست سبز دارند
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

taleh zang formation

سازند آهکی تله زنگ (پالئوسن تا ائوسن میانی)
در پهنه رسوبی ساختاری زاگرس قرار دارد بُرش الگوی این سازند درتنگ دو(جنوب باختری ایستگاه راه‌آهن تله زنگ) شامل سنگ آهک ، خاکستری تا قهوه‌ای ، با لایه‌بندی متوسط تا توده‌ای و مقاوم است که سنگواره فراوان دارد بر روی سازند امیران و در زیر سازند کشکان قرار دارد و گاه زبانه‌هایی از آن در درون سازند پابده دیده می‌شود

tapered aeration

کاهش تدریجی در هوادهی

tarbur formation

سازند آهکی تاربور(کامپانین_ماستریشتین)
در فارس داخلی(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) توسعه دارد شامل سنگ آهک توده ای(ریف های رودیستی) با مقدار فراوانی صدف است که میان سازند گورپی (در زیر) و سازند ساچون با ناپیوستگی (دربالا) قرار دارد دارای سنگواره های لوفتوزیا سایدرولیتس می باشد

target population

جمعیت هدف

tashk formation

سازند تاشک(پرکامبرین پسین)
به طور ناپیوسته و با حضور یک افق کنگلومرایی بر روی مجموعه بُنه شورو قرار دارد شامل پلیت های همگن ، گریوک دانه ریز و ماسه سنگ آرکوزی است که در اثر دگرگونی به شیست ، فیلیت ، اسلیت ، میکا شیست و متاگریوک تبدیل شده اند تفاوت به دو بخش تقسیم شود تاشک1 : بیشتر گریوکی با رخساره آمفیبولیت تا شیست است تاشک 2:منشأ پلیتی و درجه پایین رخساره شیست سبز دارد و با سازندهای کهر ، کلمرد ، تکنار و سری مراد هم ارز و قابل قیاس است
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

tectonic depression

فروافتادگی زمین ساختی

tempered distribution

توزیع ملایم شده

tension

کشش

terminal decision

تصمیم پایانی

terrace of construction

تراس آبرفتی ، تختان آبرفتی

terrain correction

تصحیح توپوگرافی

tessellation

سنگفرش

test operation

عملکرد آزمایشی ، کارکرد آزمایشی

tetranomial distribution

توزیع چهارجملهای

text position

متغیر توصیف کننده نحوه قرارگیری نوشته ها برای مثال نوشته پایین سمت چپ به این معنی است که مبدأ نوشته ها درگوشه پایین سمت چپ کادر نوشته قرار می گیرد

textural classification

طبقه‌بندی بافتی

thermal expansion

انبساط گرمایی

thermal maturation

بلوغ حرارتی
رسیدن و بلوغ مواد آلی مدفون شده در اثر بالا رفتن دما و حرارت ، بلوغ حرارتی - رسیدن و بلوغ مواد آلی مدفون شده در اثر بالا رفتن دما و حرارت

thermonuclear reaction

واکنش گرما هسته یی

thermoremanent magnetization

مغناطیس شدگی ماندگار گرمایی

thin section

مقطع نازک ، تیغه نازک

thornthwaite’s classification

رده بندی تورنت ویت
رده بندی اقلیمی که توسط هواشناس کشاورزی آمریکایی وارن تورنت ویت بیان شد که بر پایه نسبت های بارش به نیخید استوار است
پنج ایالت رطوبتی قابل تمیز دادن هستند: perhumid مرطوب ـ نیمه مرطوب ـ نیمه خشک و خشک
مقایسه شود با: رده بندی کوپن

tidal power plant|tidal power station|tidal power station

نیروگاه جزر و مدی ، نیروگاه فرا فروکشند ، نیروگاه کشند و واکشندی - نیروگاه برق‎آبی که از اختلاف تراز میان سطح آب دریا به هنگام جزر و سطح آب دریا در درون حوضچه های جدا شده از دریا به هنگام مد بهره می گیرد

tied-down brownian motion

حرکت براونی پابند

tillage action

عمل خاک‌ورزی

tillage erosion

فرسایش خاک‌ورزی

tillage operation

عملیات خاک‌ورزی

time dilution of precision

تعدیل دقت تعیین زمان

tirgan formation

سازند آهکی تیرگان(نئوکومین-آپتین)
شامل سنگ آهک های ستبر لایه تا توده ای ائولیتی و زیست آواری با میان لایه های ناچیزی از سنگ آهک های مارنی ، مارن و شیل آهکی(پهنه رسوبی ساختاری کپه داغ) است اُربیتولین شاخص ترین سنگواره آن است که اغلب هسته ائولیت های آهکی را تشکیل می دهد بین سازند شوریجه و سرچشمه قرار دارد

tizkuh formation

سازند تیزکوه(ژوراسیک بالایی- سنومانین)
واحد آواری متشکل از کنگلومرا ، ماسه سنگ و سنگ آهک ماسه‌ای زردرنگ در پایین و سنگ‌آهک‌های روشن رنگ ، مایل به صورتی ، ضخیم لایه و صخره ساز در بالا (آسرتو و ایپولیتو (1964)) در بین سنگواره‌های فراوان ، روزنه‌داران اُربیتولین و دوکفه‌ای‌های نوع رودیست شاخص‌تر ‌است
مؤلفان مختلف برای این سازند از نشانه‌های u1 (آسرتو ، 1964) ، k1 (دلنباخ ، c1 (اشتایگر ، 1966) استفاده کرده‌اند که در بین آنها سازند تیزکوه رایج تر و نشانگر سنگ‌های کرتاسه پایین البرز جنوبی است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

tolerance distribution

توزیع تحمل

top slicing production

برشهای ازبالابه پایین ، روش برش سقف
اساس کاردر این روش بدین ترتیب است که ابتدا یک برش ازبالای کانسار بازمی کنند ، سپس یک فرش ازچوب وتوری فلزی درزیرپا پهن کرده و آنگاه سقف راروی این فرش تخریب می کنند برش دوم در زیر این فرش حفر می شودو پس ازبرداشت ماده معدنی ، فرشی را که دربالاسر قرارگرفته است ، همراه باسقف ، مجددا پایین می آورند این روش برای کانسارهای ضخیم افقی ، باشرایط سقف ضعیف مناسب است

topological verification

تأیید روابط فضایی میان عناصر دادهها

total load rejection

حذف کامل بار ، واپس زنش کامل بار

trace correlation

همبستگی اثری

traction

کشش ، انقباض

trangression

پیشروی

transcendental logarithmic function

تابع لگاریتمی متعالی

transformation

تغییر شکل ، دگرگونی ، ترادیسی ، تبدیل
تغییر سیستم مختصات که در آن دادههایی از مختصات رقومی شده به صورت نقشه تعریف می شوند ، تبدیل - تغییر سیستم مختصات که در آن دادههایی از مختصات رقومی شده به صورت نقشه تعریف می شوند

transgression

پیشروی

transition

گذار ، کذر ، گذرا ، تحول ، انتقال ، عبور ، تغییر از یک حالت بحالت دیگر ، مرحله تغییر ، انتقالی

transition function

تابع تغییر وضعیت

transitive relation

رابطه ترایا

transpiration

خوی کردن ، تعرق ، تعرق
فرآیندی که درآن آب بوسیله ریشه درختان بصورت مستقیم به اتمسفر بازمی گردد ، تعرق - فرآیندی که درآن آب بوسیله ریشه درختان بصورت مستقیم به اتمسفر بازمی گردد

transportation

حمل ونقل

transpression

تکتونیک ترافشارشی

transverse section

مقطع عرضی

transverse tension

کشش عرضی

trapezoidal distribution

توزیع ذوزنقه ای

treed regression

رگرسیون درختی شده

triangular distribution

توزیع مثلثی

triangulation

مثلث بندی

trigamma function

تابع سه گاما

trinomial distribution

توزیع سه جمله ای

trip attraction

جذب سفر

trip distribution

توزیع سفر

trip generation

تولید سفر

triple junction

پیوندگاه سه گانه ، پیوستگاه سه گانه
خط درز (محل برخورد) سه مرز تکتونیکی ، همچون زونهای همگرا ، واگرا ، ترادیسی ، پیوستگاه سه گانه - خط درز (محل برخورد) سه مرز تکتونیکی

truncated distribution

توزیع بُریده

truncation

بُرش ، کوتاه سازی ، تسطیح

trunnion

شاه لولای (ثابت) ، شاه مفصل افقی

tuberculation

گره بندی داخل لوله در اثر خوردگی

tunnel erosion

فرسایش تونلی
رگاب ـ آب شستگی رگاب زایی غلیان ، فرسایش تونلی - رگاب ـ آب شستگی رگاب زایی غلیان

two-way classification

رده بندی دوطرفه

type region

ناحیه نمونه ، ناحیه تیپ ، ناحیه شاخص

type section

برش نمونه ، برش الگو

ubanization

شهری یا بخش ساخته شد ه از آن برابر یا بیش از 1000 نفر در 3 کیلومتر مربع باشد قطعه ای از زمین که در ان تراکم جمعیت

umbilical perforation

سوراخ نافی
منفذ توخالی به دور محور پیچش صدف یک سفالوپود که نافهای موجود بر روی طرفهای مخالف هم را به یکدیگر متصل می کند ، سوراخ نافی - منفذ توخالی به دور محور پیچش صدف یک سفالوپود که نافهای موجود بر روی طرفهای مخالف هم را به یکدیگر متصل می کند

unbiased estimation

برآورد کردن نااریب

unbounded function

تابع بیکران

unconfined compression

فشار تک محوری

unconfined compression test|unconfined compression|unconfined compression

آزمایش فشاری تک محوری

undation theory|undation|undation

نظریه چین بزرگ موجی - نظریه پیشنهادی توسط وان بملن (1933) که توضیح دهنده عوارض ساختمانی و زمین ساختی پوسته کره زمین بوسیله حرکات عمودی رو به بالا و رو به پایین حاصله از امواجی است که بوسیله ماگمای عمیق تولید می شوند - مقایسه شود با: blister hypothesis

underconsolidation

کم تحکیم یافتن
تحکیم یافتن مواد رسوبی کمتر از حد عادی به منظور وجود داشتن زیر بار یا تحت فشار مثلاً تحکیم یافتن در نتیجه رسوبگذاری یا ته نشینی که آنقدر سریع است که زمان لازم برای ته نشینی را در اختیار نمی گذارد متضاد: بیش تحکیمی ، کم تحکیم یافتن - تحکیم یافتن مواد رسوبی کمتر از حد عادی به منظور وجود داشتن زیر بار یا تحت فشار مثلاً تحکیم یافتن در نتیجه رسوبگذاری یا ته نشینی که آنقدر سریع است که زمان لازم برای ته نشینی را در اختیار نمی گذارد متضاد: بیش تحکیمی

underestimation

کم برآورد

undulatory extinction

خاموشی موجی

unequal leg angle section

نبشی با بالهای نابرابر

unification

یکپارچه سازی

uniform distribution

توزیع یکنواخت (یا مستطیلی)

uniform gradation

دانه بندی یکنواخت

uniform permeation

نفوذ یکنواخت

uniform tight injection

تزریق فشرده یکنواخت

uniformization

یکنواختسازی

unimodal regression

رگرسیون تک مُدی

union

اجتماع ، اتحاد ، اتصال
و یا مجموعه عملیات ، حاصل اتحاد مجموعه ها ، اتصال - و یا مجموعه عملیات

unique factorization

تجزیه به عامل های یکتا

uniqueness condition

شرط یکتایی

univariate distribution

توزیع یک متغیره

universal domination

غلبه عام

universal mobile telecommunication (umts)|umts|umts|universal mobile telecommunication

سامانه جهانی ارتباطات گوشی همراه - یکی از فناوری های موجود در نسل سوم گوشی همراه می باشد که در آن به صورت تیوری انتقال اطلاعات با سرعت 2 مگابیت برثانیه انجام می پذیرد

universal soil loss equation

معادله جهانی فرسایش خاک

unreliability function

تابع عدم قابلیت اعتماد

unsteady flow simulation

شبیه سازی جریان ناپایدار

unsupervised classification

رده بندی ناراهنماییده

untimely injection

تزریق نابهنگام

upduction

بالارانش ، فرارانش
بالا آمدن سنگهای اقیانوسی در محل برخورد لیتوسفرهای قارهای ، فرارانش - بالا آمدن سنگهای اقیانوسی در محل برخورد لیتوسفرهای قارهای

upper red formation

سازند سرخ بالایی (میوسن میانی-بالایی)
در پهنه رسوبی ساختاری ایران مرکزی قرار دارد و از نوع ماسه سنگ ، مارن ، کنگلومرا و تبخیری ، که در شرایط مولاسی تشکیل شده و فرونشینی تدریجی بستر ، ضخامت آن را به شدت افزایش داده است در قدیم با نام "سری گچ دار" نامیده می شد ضخامت آن حدود 6000 متر برآورد می شود بر روی سازند قم قرار دارد
دیگر سازند های پهنه زمین ساختاری ایران مرکزی

upper variation

وردش بالا

urban and regional information systems association

سازمان حرفه ای و آموزشی وابسته به امریکا و کانادا برای ارتقاء بهره گیری موثر از نظام های اطلاعات دولتهای محلی ملی و فدرال در امریکا یا استانها در کانادا (urisa)

urban transportation

حمل و نقل شهری

utility function

تابع مطلوبیت

utilization

بهره مندی

vadose solution

محلول وادوز
عمل محلولی توسط آب غیر اشباع در بالای حد سطح ایستابی
مقایسه شود با: محلول فراتیک ، محلول وادوز - عمل محلولی توسط آب غیر اشباع در بالای حد سطح ایستابی - مقایسه شود با: محلول فراتیک

validation

اعتبارسنجی ، ارزیابی

valuation

ارزشیابی ، ارزیابی ، عمل یا فرایند ارزیابی یا برآورد ارزش یا قیمت

van’t hoff equation

معادله وان هوف
معادله ای که همبستر دمایی ثابت تعادل یک واکنش را بدست می دهد: d ln k/dt ?H°/RT2 ، که در آن k ثابت تعادل ، T دمای مطلق ، ?H° تغییر آنتالپی برای واکنش فرضی با تمام مواد در حالات استانداردشان است و R: ثابت گازی ، می باشد

variance dilation

اتساع واریانس

variance function

تابع واریانس

variance of a probability distribution

واریانس توزیع احتمال

variance-ratio transformation

تبدیل نسبت واریانس

variance-stabilizing transformation

تبدیل تثبیت واریانس

variation

وردش ، تغییر ، گوناگونی
واگرایی یا دگرسانی در خصوصیات ساختمانی یا عملکردی یک زیستمند از آنهایی که به عنوان مخصوص یا ویژه گروهی در نظر گرفته می شود که به آن متعلق است نیز ببینید: وردا یا متغیر ، گوناگونی - واگرایی یا دگرسانی در خصوصیات ساختمانی یا عملکردی یک زیستمند از آنهایی که به عنوان مخصوص یا ویژه گروهی در نظر گرفته می شود که به آن متعلق است نیز ببینید: وردا یا متغیر

vectorization

تبدیل دادههای فضایی از هر ساختار دادهای دیگر به ساختار دادههای برداری
به طور معمول تبدیل ساختار دادههای رستری مجموعهای از داده ، تبدیل دادههای فضایی از هر ساختار دادهای دیگر به ساختار دادههای برداری - به طور معمول تبدیل ساختار دادههای رستری مجموعهای از داده

vector-to-raster conversion

تبدیل دادگان برداری به رستری ، فرایندی که داده های فضایی موجود به شکل مجموعه ای از نقاط ، خطوط و پلی گونها را به یک آرایه از مقادیر سلولی تبدیل می کند

vegetation

پوشش گیاهی

vegetation stripe|vegetation|vegetation

نوار پوشش گیاهی - الف) یک شکل یا نوع راه راه یا نواری جور نشده ب) یک نوار جور شده که توسط پوشش گیاهی مشخص شده است (سیگافوز 1951)

vena contraction

کمینه سطح مقطع انقباض ، سطح مقطع انقباض حداقل

venation

طرح و ترتیب رگ ها یا رگبرگها
آرایش سیستم های آوندی در یک برگ نیز ببینید: ترتیب رگبرگهای موازی و شبکه ای ، طرح و ترتیب رگ ها یا رگبرگها - آرایش سیستم های آوندی در یک برگ نیز ببینید: ترتیب رگبرگهای موازی و شبکه ای

ventilation

تهویه
ایجاد یک جریان جهت یافته هوای تازه و برگشت در طول تمام مسیرهای زیرزمینی ، راه های عبور ، کارگاه ها و بخشهای خدماتی معدن ، تهویه - ایجاد یک جریان جهت یافته هوای تازه و برگشت در طول تمام مسیرهای زیرزمینی

vermilion

شنگرف
الف) سرخ فام
ب) گارنت قرمز ـ نارنجی ـ شنگرف مترادف: vermillion

vermilion|vermillion|vermillion

شنگرف - الف) سرخ فام - ب) گارنت قرمز ـ نارنجی ـ شنگرف مترادف: vermillion

version

شرح ویژه ، ترجمه ، تفسیر ، نسخه ، متن
این عبارت در اصطلاح رایانه ای به نسخه خاصی از یک نرم افزار و حتی سخت افزار گفته می شود و به معنی نگارش است معمولاًنگارش های مختلف را با شماره خاص و گاهی با اسامی خاص بیان می کنند در شماره گذاری نگارش های مختلف قوانین و قراردادهای خاصی وجود دارد که تا حدودی به کاربران میزان تغییر دو نگارش را بیان می کند ، متن - این عبارت در اصطلاح رایانه ای به نسخه خاصی از یک نرم افزار و حتی سخت افزار گفته می شود و به معنی نگارش است معمولاًنگارش های مختلف را با شماره خاص و گاهی با اسامی خاص بیان می کنند در شماره گذاری نگارش های مختلف قوانین و قراردادهای خاصی وجود دارد که تا حدودی به کاربران میزان تغییر دو نگارش را بیان می کند

vertex of projection

مرکز تصویر

vertical accretion deposit|vertical accretion|vertical accretion

نهشته بر افزایش قائم ، رسوب یا نهشته دشت سیلابی

vertical dilution of precision

تعدیل دقت موقعیت قایم

vertical erosion

فرسایش قائم
بسترسایی ، حفر بستر ، فرسایش قائم - بسترسایی

vertical exaggeration

گزافه نگاری قائم(برشها ونمودارها ، گزافه نمایی قائم(عکس هوایی)

vertical migration

کوچ ارتفاعی
حرکت و جابجایی بین دو محل جغرافیایی دشت و کوهستان انجام می شود مآخذ:مرکز آمار ایران ، کوچ ارتفاعی - حرکت و جابجایی بین دو محل جغرافیایی دشت و کوهستان انجام می شود مآخذ:مرکز آمار ایران

vertical section

مقطع قائم
الف) یک رخنمون طبیعی یا مصنوعی سنگها یا خاک ، مثلاً در یک صخره دریایی یا دیواره کانیون ب) مقطع یا نموداری که نشان دهنده یک بخش عمودی پوسته کره زمین یا بطور واقعی دیده که توسط هر سطح یا صفحه قائم قطع شود ظاهر می شود مثلاً مقطع ستونی یا یک مقطع ساختاری ، مقطع قائم - الف) یک رخنمون طبیعی یا مصنوعی سنگها یا خاک

vertical zonation

منطقه‌بندی عمودی

vesiculation

حفره دار شدن ، پر حجم شدن - الف) فرآیند تشکل حفرات را گویند - ب) آرایش حفرات در یک سنگ را گویند

vesuvian-type eruption

فوران نوع وزوو ، فوران نوع ولکانین

vibroflotation

لرزه همراه با شناوری- لرزه شناوری

victimization

آسیب دیدگی

violation

خطا ، تجاوز ، تخلف ، نقض هر لایحه یا قانون معدنی فدرال

virgation

در زمین ریخت شناسی ، یک الگوی بافر مانند ، مانند آنچه بر روی نقشه نشان داده می شود ، رشته کوه ها که از یک مرکز مشترک ، منشعب می شوند متضاد: syntaxis
در چین خوردگی ، یک الگوی چین که در آن سطوح محوری از یک دسته مرکزی واگرا یا پراکنده می شوند
در گسل ، یک الگوی واگرایی شاخه مانند توزیع گسل این اصطلاح در نوشته های روسی استفاده می شود ، منشعب می شوند متضاد: syntaxis - در چین خوردگی ، یک الگوی چین که در آن سطوح محوری از یک دسته مرکزی واگرا یا پراکنده می شوند - در گسل

viscous magnetization

viscous remanent magnetization

مغناطیدگی بازماند گرانرو (ویسکوز) ، مغناطیدگی چسبنده
مخفف: VRM

visual inspection

بازرسی چشمی

visualization

تصویریسازی

vitrification

شیشه ای شدن
تشکیل یک شیشه را گویند مترادف: vitrifaction ، شیشه ای شدن - تشکیل یک شیشه را گویند مترادف: vitrifaction

vitrinization

ویترینی شدن
فرآیند زغال شدن که در آن ویترن ، تشکیل می شود مقایسه شود با: الحاق یا یکپارچه شدن فوزنی شدن ، ویترینی شدن - فرآیند زغال شدن که در آن ویترن

voidal concretion

سنگال حفره ای
یک سنگال (کنکرسیون) بزرگ لوله مانند اکسید آهن ، که دارای یک حفره یا منفذ مرکزی و یک حاشیه محکم ، فشرده و لیمونیتی است که معمولاً در ماسه ها و ماسه سنگها و در بعضی از رُس ها یافت می شود ظاهراً این سنگال ، فرآورده ای از عمل هوازدگی (اکسیداسیون) یک سنگال سیدریتی است

volatilization

تبخیر

volcanic association

مجموعه آتشفشانی ، تجمع آتشفشانی

volcanic emanation

گازهای آتشفشانی ، بخارهای آتشفشانی
گازها ، بخصوص بخار آب که از مجرای آتشفشانی خارج و یا اینکه از درون گدازه رها می شوند ، بخارهای آتشفشانی - گازها

volcanic emanations|volcanic emanation|volcanic emanation

بخارهای آتشفشانی - گازها ، بخصوص بخار آب که از مجرای آتشفشانی خارج و یا اینکه از درون گدازه رها می شوند

volume magnetization

مغناطیدگی حجمی ، مغناطیدگی ، مغناطیسی شدن

volution

حلقه مارپیچ مانند - پیچ یک صدف مارپیچی را گویند مترادف: حلزونی ، وولوت

von wolff's classification

رده بندی von wolff's
یک رده بندی کمی کانی شناسی ـ شیمیایی سنگهای آذرین که درسال 1922 توسط ون وولف پیشنهاد داده شد

vortex equation

معادله گردابی

vulcanian-type eruption

فوران نوع ولکانی
یک نوع فوران آتشفشانی که بوسیله خروج انفجاری قطعات گدازه جدید تشخیص داده می شود که معمولاً در زمانی که مواد مجرا را ترک می کنند ، مذاب یا ملتهب است اما یا جامد یا بیش از حد گرانر و یا ویسکوز هستند که بتوانند هیچ درجه زیادی از گردشدگی را در زمان پرتاب یا پرواز خود در هوا ، بدست آورند به همراه این مواد ، معمولاً بمب های قشر نانی یا بلوکهای قشر نانی و معمولاً مقادیر زیادی خاکستر وجود دارد (مک دونالد 1972)
نیز نوشته می‌شود: Vulcano-type eruption
مترادف: فوران نوع وزوو ، فوران اوج گیری ناگهانی

vulcano-type eruption

فوران نوع ولکان ، فوران نوع ولکانی

wake formation

تشکیل موج ضربه

wall friction

اصطکاک دیواره-مقاومت اصطکاکی که بین خاک و دیوار تماسی ایجاد میشود ، اصطکاک جدار

water compaction

آب فشردگی

water condensation

آب چکیده

water cushion

حوضچه آرامش

water erosion

فرسایش آبی

water level depression air admission

ورود هوای فروکشند سطح آب

water level observation

بررسی تراز آب- بازرسی تراز آب

water power station

قرارگاه آب نیروگاهی ، مرکز یا قرارگاه نیروگاه آبی- توربین خانه

water resources region

منطقه منابع آب
یک حوزه زهکشی طبیعی یا منطقه هیدرولیکی که حاوی حوزه زهکشی یک رود اصلی یا مناطق ترکیب شده زهکشی یک سری از رودخانه ها می باشد 18 منطقه منابع آب در همسایگی ایالات متحده و 1 منطقه در آلاسکا ، هاوایی و کارائیب وجود دارد ، منطقه منابع آب - یک حوزه زهکشی طبیعی یا منطقه هیدرولیکی که حاوی حوزه زهکشی یک رود اصلی یا مناطق ترکیب شده زهکشی یک سری از رودخانه ها می باشد 18 منطقه منابع آب در همسایگی ایالات متحده و 1 منطقه در آلاسکا

water surface elevation

رقوم سطح آب ، تراز سطح آب

water tension

تنش آب

wave erosion

فرسایش موج ، سایش دریایی

wave erosion|marine abrasion|marine abrasion

فرسایش موج ، سایش دریایی

wave of oscillation

موج نوسان
یک موج آب که درآب شکل موجی با حرکت ذرات آب در مدارهای دایره‌ای ، پیشروی می‌کند Capillary wave|Capillary ripple موج مویین
موجی که طول موج آن کوچکتر از 7/1 سانتی متر است و سرعت انتشار آن بیشتر بوسیله کشش سطحی مایعی که در آن حرکت می کند ، کنترل شده است
مقایسه شود با: موج جاذبه/ چگالی روزن
مترادف: Capillary ripple/ ripple موج/ چین و شکن/ شکنج ، موج نوسان - یک موج آب که درآب شکل موجی با حرکت ذرات آب در مدارهای دایره‌ای ، پیشروی می‌کند Capillary wave|Capillary ripple موج مویین - موجی که طول موج آن کوچکتر از 7/1 سانتی متر است و سرعت انتشار آن بیشتر بوسیله کشش سطحی مایعی که در آن حرکت می کند ، کنترل شده است - مقایسه شود با: موج جاذبه/ چگالی روزن - مترادف: Capillary ripple/ ripple موج/ چین و شکن/ شکنج

wave of translation

موج انتقال

wave propagation

انتشار موج

wave refraction

شکست موج
الف) فرآیندی که توسط آن ، یک موج آب ، در آبهای کم عمق حرکت کرده و وقتی با زاویه ای به ساحل می رسد ، تمایل به چرخش از جهت ابتدایی خود دارد بخشی از موج که در آب کم عمق تر پیشروی می کند ، آرام تر از بخشی حرکت می کند که همچنان در عمق بیشتر پیش می رود و این حالت باعث می شود که قله های موج به سمت ردیف موازی با خط ساحلی ، خمیده شوند
ب) خمیده شده قله های موج توسط جریانها
تغییر در مسیر موج هنگام ورود موج به داخل آب کم‌عمق سرعت آن بخش از موج که وارد آب کم عمق می‌شود ، کاهش می‌یابد و سبب انحراف درموج وهم ترازشدن با خطوط تراززیرآب ، می‌شود ، شکست موج - الف) فرآیندی که توسط آن ، خمیده شوند - ب) خمیده شده قله های موج توسط جریانها - تغییر در مسیر موج هنگام ورود موج به داخل آب کم‌عمق سرعت آن بخش از موج که وارد آب کم عمق می‌شود

weather modification

تعدیل وضع هوا

web flange connection

اتصال جان به بال

weeding|simplification|simplification

زودودن ، حذف کردن ، ساده سازی

weighted distribution

توزیع موزون

well observation

بازدید چاه ، مشاهده چاه

who|world health organization|world health organization

سازمان بهداشت جهانی(world health organization)

whorl section

مقطع عرضی پیچ-صدف-
مقطع عرضی پیچ یک سفالوپود را گویند ، مقطع عرضی پیچ-صدف- - مقطع عرضی پیچ یک سفالوپود را گویند

wild observation

مشاهده دور افتاده ، مشاهده پرت

wind erosion

فرسایش بادی

wind erosion equation

معادله فرسایش بادی

wind erosion|erosion|erosion

فرسایش بادی

winkel tripele projection

تصویرسازی سه تایی وینکل
نوعی از نقشه های تصویرسازی شده به روش استوانه کاذب است که هر دو خطوط طول و عرض جغرافیایی به صورت منحنی هستند این روش در اواخر دهه 1990 توسط انجمن بین المللی جغرافی رواج یافت ( جایگزین روش رابینسون شده است )

wireframe representation

نمایش قاب سیمی
نمایش گرافیکی از یک سطح و یا حجم 5/2 یا سه بعدی که از خطوط با فاصله منظم ، ترسیم شده به گونه ای که بنظر می رسد از سیم ساخته شده است در کاربردهای gis خطوط اغلب نمایشگر لبه ها یا سطوح هم سطح در صفحه نمایش می باشند ، نمایش قاب سیمی - نمایش گرافیکی از یک سطح و یا حجم 5/2 یا سه بعدی که از خطوط با فاصله منظم

with function

تابع عرض

working section

از جبهه کار تا نقطه ای که زغال به درون نوارهای باربری یا ماشین ها بارگیری می شود تا به بیرون حمل گردد

workstation

ایستگاه کاری
رایانه بزرگ یا کوچک مجزا و تک کاربر با قدرت پردازش بالا و ظرفیت ذخیره زیاد ، ایستگاه کاری - رایانه بزرگ یا کوچک مجزا و تک کاربر با قدرت پردازش بالا و ظرفیت ذخیره زیاد

wrapped distribution

توزیع پوشانده

wrong regression

رگرسیون غلط

year fluctuation

نوسان های سالیانه

zagun shale formation

سازند شیلی زاگون (کامبرین پیشین)
در پهنه رسوبی ساختاری البرز قرار دارد واحد سنگ چینه ای همگنی از شیل های آهک دار ، ماسه سنگ ریزدانه آرکوزی ، سیلت سنگ میکادار زودفرسا است که رنگ متمایل به سُرخ ارغوانی دارد در بُرش الگوی معرفی شده توسط آسرتو (1963) ، ضخامت اندازه گیری شده در باختر آبادی زاگون ، 453 متر است به عقیده اشتوکلین (1964) تغییر ضخامت سازند زاگون ناشی از تغییر رخساره جانبی و تبدیل آن به سازند باروت است ولی ، به احتمال فاز فرسایش پیش از سازند بالایی (لالون) ، نقش بیشتری دارد
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

zakeen formation

سازند ماسه سنگی زاکین(دونین بالایی)
ردیف به نسبت همگنی از ماسه سنگ های سفیدرنگ با رنگ فرسایش متمایل به قهوه ای است که میان لایه هایی از دولومیت های دانه ریز قهوه ای ، شیل های تیره زغالی و گاهی کنگلومرای ماسه ای خاکستری دارد بین دو سطح ناپیوستگی که حد بالایی آن با سازند فراقون و همبری پایینی آن با سازند سرچاهان(پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) است

zard kuh formation

سازند زردکوه (اردویسین)
فقط در امتداد زردکوه (پهنه رسوبی ساختاری زاگرس) رخنمون دارد شامل شیل ها و ماسه سنگ های دانه ریز است که توسط ستوده نیا به دو عضو غیر رسمی تقسیم شده است عضو پایینی زردکوه حدود 90 متر شیل و ماسه سنگ است که با همبری ناگهانی و پیوسته بر روی سازند ایلبیک قرار دارد و به داشتن تریلوبیت شاخص است عضو بالایی سازند زردکوه با حدود 247 متر ضخامت همچنان از نوع شیل و ماسه سنگ است که در بخش میانی آن یک لایه کنگلومرایی وجود دارد این عضو ، به داشتن گراپتولیت ، بارز است

zeolitization

زئولیتی شدن
ورود ، دگرسانی به ، یا جانشینی توسط یک کانی یا کانی‌هایی از گروه زئولیت را گویند این فرآیند عمدتاً در سنگهایی دیده می شود که حاوی فلدسپاتهای کلسیمی یا فلدسپاتوئیدهای کلسیمی هستند و برخی اوقات به همراه کانی سازی مس می باشد ، زئولیتی شدن - ورود

ziarat formation

سازند آهکی زیارت(پالئوسن-ائوسن میانی)
نشانگر واحدی از سنگ آهک ریفی ، ضخیم لایه ، نومولیت دار و مارن در فاصله سازند فجن در زیر و سازند کرج در بالا است
دیگر سازند های پهنه رسوبی ساختاری البرز

zingg’s classification

رده بندی زینگ
رده بندی اشکال ریگی که توسط تئودورزینگ (1905) هواشناس و مهندس ابداع شد که این رده بندی بر پایه تصویر یا ارائه گرافیکی نسبت قطر حد واسط (پهنا) به حداکثر (طول) در مقابل نسبت قطر حداقل (ضخامت) به حد واسط ، استوار است (زینگ 1935)
این رده بندی 4 رده شکلی را مشخص می کند: کروی ، دیسکی (رسوب شناسی) ، تیغه ای و میله ای

zonal equation

معادله زونی
گذاره ای که بر طبق آن اگر یک رویه بلوری مشخص (hkl) متعلق به منطقه ای با محور [uvw] باشد ،
در اینصورت: hu+kv+lw0

zonation

منطقه بندی ، زونش
شرایط آرایش یافتن یا تشکیل شدن در منطقه ها ـ مثلاً توزیع فسیل های مشخص ، کمابیش موازی با لایه بندی ، در زون ها یا مناطق زیست ـ چینه ای ، زونش - شرایط آرایش یافتن یا تشکیل شدن در منطقه ها ـ مثلاً توزیع فسیل های مشخص

zone of ablation

منطقه فرساب